Advocaat Distributie
Binnen de DFA-praktijk adviseren wij ondernemingen over distributieovereenkomsten. Wij staan onze cliënten ook bij ter voorkoming van geschillen of – in het uiterste geval – bij het beslechten ervan.
Wat is een distributieovereenkomst?
Bij een distributieovereenkomst sluit een leverancier met een afnemer een overeenkomst voor de in- en wederverkoop van producten of de levering van diensten. De leverancier, die in de praktijk vaak ook producent is, levert goederen of diensten aan de distributeur. Deze distributeur verkoopt deze goederen of levert de diensten vervolgens voor eigen rekening en risico aan afnemers. De distributieovereenkomst wijkt daarmee af van een agentuurovereenkomst, waar de handelsagent bij een agentuurovereenkomst niet zichzelf, maar de principaal bindt.
Anders dan bij franchise en agentuur is de distributieovereenkomst niet als bijzondere overeenkomst in de wet geregeld. U vindt dus geen (dwingende) wetsbepalingen die een gedeelte van de inhoud van de distributieovereenkomst (kunnen) voorschrijven. De inhoud van de overeenkomst kan echter wel strijd opleveren met andere wettelijke verplichtingen die gelden voor overeenkomsten over bijvoorbeeld opzegging, ontbinding of (on)eerlijke mededinging.
Hoewel de distributieovereenkomst dus vormvrij is, maken bepaalde onderwerpen doorgaans standaard onderdeel uit van de overeenkomst. Een distributieovereenkomst bevat gewoonlijk bepalingen met betrekking tot de in- en verkoopprijs en voorwaarden, minimale afname bij de leverancier, minimale verkoop in de stroomafwaartse markt en het contractgebied. Daarnaast bevat een distributieovereenkomst vaak ook afspraken over opzegging en de looptijd van de overeenkomst, evenals betaling, aansprakelijkheid en eventuele exclusiviteit.
Distributiestelsels: open, exclusieve en selectieve distributie
Een leverancier kan zijn distributiestelsel op verschillende wijzen inrichten. Bekende varianten zijn een open, exclusief en/of selectief distributiestelsel of combinaties daarvan. In een open distributiestelsel is elke distributeur vrij om de contractproducten te verkopen en/of diensten te leveren. In een exclusief stelsel verdeelt de leverancier zijn afzetgebied in territoria en wijst hij elk territorium exclusief toe aan een of meer distributeurs. In een selectief stelsel stelt de leverancier een set (veelal kwaliteits-)voorwaarden op voor de selectie van distributeurs.
Als een leverancier kiest voor een exclusief distributiestelsel, bevat de distributieovereenkomst een exclusiviteitsregeling. Daarin stellen partijen vast dat de distributeur alleen of met enkele andere distributeurs bevoegd is de betreffende goederen binnen een bepaald territorium te verkopen en/of diensten binnen een bepaald territorium te leveren.
Een distributieovereenkomst kan verder een non-concurrentiebeding bevatten, dat de distributeur verplicht geen of slechts beperkt goederen of diensten van concurrerende leveranciers te verkopen en/of leveren. Een combinatie van een non-concurrentiebeding met een exclusief stelsel is niet ongebruikelijk en kan voor beide partijen voordelig zijn: de distributeur heeft in zijn territoir minder of geen concurrentie van andere distributeurs en de leverancier versterkt zijn positie ten opzichte van concurrerende leveranciers.
(On)eerlijke concurrentie en het kartelverbod
Distributieovereenkomsten kunnen strijd opleveren met het kartelverbod (artikel 101 VWEU en artikel 6 Mw). Het kartelverbod verbiedt alle afspraken tussen ondernemingen die als doel of gevolg hebben de mededinging merkbaar te beperken. De belangrijkste voorbeelden van afspraken die meestal strijd opleveren met het kartelverbod zijn prijsafspraken en marktverdelingsafspraken.
De Europese Commissie heeft met de Groepsvrijstelling Verticale Overeenkomsten (GVO) een zogenaamde ‘veilige haven’ ingericht voor bepaalde groepen verticale overeenkomsten zoals distributieovereenkomsten die – omdat ze aan de voorwaarden van de GVO voldoen - de mededinging niet of slechts in geringe mate beperken.
Opzegging en ontbinding
De opzegging van distributieovereenkomsten is niet altijd eenvoudig en leidt geregeld tot discussie. Zo bepaalt niet iedere distributieovereenkomst expliciet de mogelijkheden voor opzegging of bestaat discussie over de uitleg van een contractuele opzegregeling. Ook indien een dergelijke regeling wel bestaat, kan naleving van die opzegregeling maatschappelijk onaanvaardbaar zijn.
Wanneer uw contractspartij zijn verplichtingen uit de distributieovereenkomst niet nakomt, kunt u de distributieovereenkomst in de meeste gevallen ontbinden als uw contractspartij in verzuim is en de tekortkoming de ontbinding rechtvaardigt. Ontbinding en opzegging zijn juridisch verschillend: anders dan bij opzegging moeten partijen bij ontbinding over en weer de prestaties ongedaan maken. Bij (ver)koop van goederen kan dit bijvoorbeeld de teruglevering van het ontvangen goed en de terugbetaling van de koopprijs inhouden. Bovendien is ontbinding in de wet geregeld (artikel 6:265 BW), terwijl dat voor opzegging niet geldt.
Slot
Goede en zorgvuldige borging van de belangen van uw onderneming in een distributieovereenkomst is van wezenlijk belang en kan toekomstige geschillen voorkomen. Een distributieovereenkomst vereist bovendien maatwerk. Onze specialisten hebben ruime ervaring bij het opstellen van distributieovereenkomsten en staan u graag bij in een onverhoopt geschil over de uitleg of toepassing van een distributieovereenkomst. Voor meer informatie of een kennismaking kunt u vrijblijvend contact opnemen met een van onze specialisten.
