De Grote Kamer van het EU Hof van Justitie heeft onlangs een principiële uitspraak gewezen in het privacyrecht. Twee kwesties komen aan de orde: (1) wetten die verplichten tot het verwerken van persoonsgegevens kunnen zelf worden getoetst aan grondrechten en (2) het begrip 'bijzondere persoonsgegevens' moet ruim worden uitgelegd. Een korte beschouwing.
Op 27 juli 2022 heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State de uitspraak inzake VoetbalTV bekrachtigd. De boete die de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) had opgelegd is daarmee van tafel. De Afdeling staat niet expliciet stil bij de gewraakte normuitleg van de AP. Of wellicht tussen de regels door toch wel?
Privacybescherming is niet absoluut. Dat staat zelfs letterlijk zo in de privacywetgeving. De AVG bevat daarom ook allerlei uitzonderingen. Een van de uitzonderingen die enkele keren terugkomt in de AVG ziet op de verwerking van persoonsgegevens in het kader van "de instelling, uitoefening of onderbouwing van een rechtsvordering". Tot op heden was echter niet heel erg duidelijk wat die woorden nu precies betekenen. Een recente uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State geeft meer helderheid.
De AVG is bijna vier jaar van kracht. Rond de inwerkingtreding op 25 mei 2018 was er sprake van een hausse aan berichtgeving over de wetgeving. Je zou haast van ‘privacypaniek’ kunnen spreken. Veel van het stof is ondertussen wel neergedwarreld. Tijd voor een korte reflectie. In deze blog staan we daarom stil bij aandachtspunten inzake de wet, zowel voor organisaties die nog niet zo veel (of zelfs niets) hebben gedaan als voor organisaties die juist vergevorderd zijn. Waar staat uw organisatie?
Het Hof van Justitie van de EU heeft op 24 februari 2022 geoordeeld dat de belastingdienst 'gewoon' onder de regels van de AVG valt. Dat betekent ook dat de Belastingdienst alle beginselen uit de privacywet moet volgen. Beperkingen daarop mogen alleen bij wet zijn gesteld en een dergelijke wet moet voldoen aan strenge criteria uit de AVG. De belastingdienst mag best in bulk gegevens opvragen in het kader van de opsporingstaak, maar dat moet dan wel op proportionele wijze en binnen de kaders van de wet gebeuren. De kwestie ging hier over de Letse belastingautoriteit, maar de overwegingen en strenge regels zijn in feite voor zeer veel Nederlandse overheidsinstanties / bestuursorganen relevant.
In het privacyrecht steekt om de zoveel tijd de vraag op waarop het inzagerecht nu precies recht geeft: een overzicht van de verwerkte persoonsgegevens, of een kopie van de documenten waarin die gegevens staan? De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State gaat uit van het eerste. De eerdere ruimere interpretatie door het Gerechtshof Den Haag maakt dit niet naders. Het inzagerecht is bovendien niet bedoeld om te controleren of het bestuursorgaan de juiste procedure heeft bewandeld. Dit alles volgt uit een kwestie over fraudeonderzoek van 2 maart 2022. De vraag is wel of het HvJEU net zo zou oordelen.
De Hoge Raad heeft op 25 februari 2022 in een AVG-kwestie geoordeeld dat bij een botsing tussen privacy en informatievrijheid een belangenafweging moet plaatsvinden, ook als de gegevens in kwestie bijzondere of strafrechtelijke gegevens betreffen. Dat de verzoeker wordt veroordeeld in de proceskosten is, nu dit in het algemeen slechts een relatief beperkt forfaitair bedrag betreft, ook niet in strijd met het recht op een doeltreffende voorziening in rechte uit de AVG.
Kan een betrokkene bij de bestuursrechter afdwingen dat een bestuursorgaan een datalekmelding doet? Nee, zo volgt uit de uitspraak van de Raad van State van 2 februari 2022. Wel kan de betrokkene bij de bestuursrechter terecht voor een schadeclaim. De schade moet dan echter wel goed worden onderbouwd, hetgeen in dit geval niet zo was.
Mark Jansen en Chantal van den Borne schreven in het tijdschrift Financieel Recht in de Praktijk een artikel over zorgplichten vs. privacyregels.
De Hoge Raad heeft op 3 december geoordeeld dat de grondslag voor gegevensverwerking in het BKR het gerechtvaardigd belang is. Dat betekent dat betrokkene het recht van bezwaar heeft uit de AVG. Dit recht van bezwaar bestaat niet voor verwerkingen die uit een wettelijke plicht voortvloeien. De Hoge Raad wijst er volledigheidshalve op dat betrokkene bij die verwerkingen andere middelen kan aanwenden om verwerkingen die disproportioneel uitpakken aan te vechten. Verder geeft de Hoge Raad een aardig lesje privacyrecht.
Op 3 juni 2021 heeft het Hof van Justitie opnieuw geoordeeld over een specialistische zoekmachine in relatie tot het databankenrecht. Eerder was in de kwestie "Gaspedaal" al geoordeeld dat een zoekmachine die een andere website live doorzoekt het databankenrecht schendt. Nu wordt in deze kwestie "CV Online" bevestigd dat de specialistische zoekmachine die de andere site niet-live doorzoekt (maar een lokale kopie), evengoed het databankenrecht schendt. Dit uiteraard, in beide gevallen, wel alleen indien de doorzochte gegevens kwalificeren als beschermde databank. Op het slot zit echter een opvallend venijn in de staart met veel nadruk op de ruimte voor aanbieders van innovatieve producten.
Toegekende punten op een puntenrijbewijs mogen niet zomaar worden verwerkt. Deze gegevens vallen onder de extra strenge regels inzake strafrechtelijke gegevens. Wat strafrechtelijke gegevens zijn moet in de hele Europese Unie op dezelfde manier worden geïnterpreteerd. Letse wetgeving die het mogelijk maakte om de aan iemand toegekende punten op te vragen is in strijd met die strenge regels. Dit alles volgt uit een recente beslissing van het Hof van Justitie. Deze beslissing heeft ook gevolgen voor Nederland.
