Per 1 mei 2022 is de Wet openbaarheid van bestuur (‘Wob’) ingetrokken en is de Wet open overheid (‘Woo’), de opvolger, van kracht. De Woo geeft nieuwe en afwijkende spelregels voor actieve en passieve openbaarmaking, zowel inhoudelijk als procedureel. Belangrijke veranderingen voor de bestuurlijke praktijk dus. In dit blog zet ik puntsgewijs enkele aandachtspunten op een rij.
In een uitspraak van 20 april 2022 heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State inzichtelijk gemaakt wat de eventuele gevolgen zijn van het Didam-arrest in het kader van de uitvoerbaarheid van een bestemmingsplan.
Op 14 april 2022 is het wetsvoorstel inzake de wijziging van de Wet natuurbescherming en de Omgevingswet ingediend. Dit wetsvoorstel gaat over de zogenaamde ‘natuurcompensatiebank’, een register waarin uitgevoerde compenserende maatregelen worden geregistreerd, die kunnen worden ingezet bij de uitvoering van bepaalde projecten. De Afdeling advisering van Raad van State heeft in haar advies kritiek geleverd op dit wetsvoorstel. Zij uit haar zorgen over de zinvolheid van een natuurcompensatiebank en de vraag of er wordt voldaan aan de eisen van de Habitatrichtlijn.
Op 14 april 2022 heeft staatsraad advocaat-generaal Nijmeijer een conclusie uitgebracht over delegatie bij bestemmingsplannen met verbrede reikwijdte. In zijn conclusie gaat de staatsraad A-G in op de vraag of het delegeren van de bevoegdheid om een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte te herzien rechtmatig is, en of beroep tegen een door B&W vastgesteld veegplan ook gericht kan zijn tegen gelijkluidende planregels uit het eerder door de raad vastgestelde bestemmingsplan.
Naar aanleiding van het Varkens in Nood-arrest van het Hof van Justitie en de daarop volgende uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State over de toegang tot de bestuursrechter bij milieurechtelijke besluiten heeft de wetgever een voorstel tot wijziging van de Algemene wet bestuursrecht ter inzage gelegd voor internetconsultatie. Hiermee beoogt zij de Awb in overeenstemming te brengen met het Verdrag van Aarhus.
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft in een belangwekkende uitspraak van 23 februari 2022 geoordeeld dat de mogelijkheid om een omgevingsvergunning te weigering in het belang van de bescherming van het milieu, niet de ruimte biedt om die omgevingsvergunning uitsluitend uit voorzorg te weigeren.
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op 22 februari 2022 tweemaal een conclusie gevraagd aan respectievelijk A-G Widdershoven en Snijders over de vraag of en zo ja, welke mogelijkheden de bestuursrechter heeft om beleidsregels en wetten in formele zin te toetsen aan het evenredigheidsbeginsel.
Minister De Jonge laat weten dat de inwerkingtredingsdatum van de Omgevingswet wordt bepaald op 1 januari 2023. Dat is geen verrassing, want 1 juli 2022 leek op voorhand al geen haalbare kaart vanwege de DSO-perikelen.
In een recent arrest heeft het Hof van Justitie geoordeeld over de geldigheid van de regels voor inzameling van elektronisch afval. Naast de bevestiging dat die inzamelplicht ook geldt voor zonnepanelen, verklaart het Hof de WEEE-richtlijn ongeldig voor producten die tussen 2005-2012 in de handel zijn gebracht. Voor die producten rust de inzamelplicht niet per definitie op de producent, maar kan dit ook een verplichting voor de gebruiker zijn.
Een tendens van de afgelopen jaren is dat steeds meer gemeenten beleid hebben vastgesteld voor de beoordeling van initiatieven om zonneparken te realiseren. Dat beleid kan grote consequenties hebben voor op dat moment al lopende aanvragen. Ook heeft dit beleid in de praktijk vaak tot gevolg dat meerdere initiatieven met elkaar moeten concurreren. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op 16 februari 2022 twee uitspraken gedaan over het fair play beginsel en de procedure voor vergunningverlening van zonneparken in de gemeente Drimmelen. De Afdeling is van oordeel dat niet alle aanvragen objectief en op een gelijke wijze zijn beoordeeld.
Op 9 februari 2022 heeft de Afdeling gebroken met haar bestendige lijn van toepassing van de grondentrechter. Zij zal deze grondentrechter niet meer hanteren, behalve in zaken binnen het omgevingsrecht vanwege het bijzondere karakter daarvan.
Nadat de staatsraden A-G Wattel en Widdershoven vorig jaar een conclusie hebben genomen over de rechterlijke toetsing bij bestuurlijke maatregelen en de rol die het evenredigheidsbeginsel daarbij moet spelen, spreekt nu ook de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (‘ABRvS’) zich uit over de evenredigheidstoets in het bestuursrecht.
