In dit blog lichten wij een aantal interessante uitspraken in het mededingingsrecht in januari en februari uit en bespreken wij een aantal nieuwsberichten uit de toezichtspraktijk van de ACM en Europese Commissie.
Dat hangt vooralsnog af van het net… Recent heeft de rechtbank Rotterdam het oordeel van de Autoriteit Consument & Markt (‘ACM’) bevestigd dat drinkwaterbedrijven geen ondernemingen zijn de zin van de Mededingingswet (‘Mw’). Het misbruikverbod (artikel 24 Mw) en het kartelverbod (artikel 6 Mw) zijn niet op hen van toepassing. De ACM beschouwt beheerders van regionale elektriciteitsnetten (in zeer voorzichtig geformuleerde bewoordingen) momenteel mogelijk als ondernemingen waarop deze verboden van toepassing zijn.
Op 23 juli 2021 heeft de Europese Commissie een verruiming van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV) gepubliceerd. Lidstaten zijn hierdoor niet langer verplicht staatssteun aan de Commissie te melden wanneer die steun valt onder het toepassingsgebied van Europese investeringsprogramma’s en/of bedoeld is voor verduurzaming en digitalisering.
Het mededingingsrecht wordt regelmatig gebruikt als breekijzer om geschillen te beslechten. Zo ook in twee recente uitspraken van rechters in Nederland en Curaçao. De uitspraken illustreren dat het van belang is om een verweer tegen een creatief beroep op de mededingingsregels zorgvuldig te onderbouwen en stellingen van de wederpartij te betwisten.
Overal ter wereld nemen mededingingsautoriteiten maatregelen in de strijd tegen de negatieve economische gevolgen van de Coronacrisis. Op 18 maart 2020 heeft ook de Nederlandse Autoriteit Consument en Markt (ACM) haar toezicht op de concurrentieregels tijdens deze crisis toegelicht; het European Competition Network volgde op 23 maart 2020.
Het besluit, dat gaat over de toepassing van de subjectieve vrijstelling voor de vennootschapsbelasting van zorgorganisaties, bevat naast een actualisering, een aantal nieuwe beleidsstandpunten en een overgangsmaatregel. Hiermee wordt getracht beter aan te sluiten bij de ontwikkelingen in de zorgsector.
Het Bundeskartellamt, de Duitse kartelwaakhond, heeft op 7 februari 2019 vastgesteld dat Facebook misbruik maakt van haar economische machtspositie. Het Bundeskartellamt vindt dat Facebook gebruikers uitbuit en in strijd handelt met gegevensbeschermingsregels. Facebook verzamelt namelijk data van gebruikers van de eigen website(s) (inclusief Whatsapp en Instagram) én websites van derden waarin een Facebook API is verwerkt (veelal de “like” knop), zonder daarvoor uitdrukkelijke toestemming te vragen en/of een opt-out te bieden. Facebook moet deze gedraging binnen twaalf maanden beëindigen en binnen vier maanden voorstellen doen over de wijze(n) waarop.
De Autoriteit Consument & Markt (“ACM”) heeft diverse gemeenten in Nederland gewaarschuwd dat zij in het verleden mogelijk het kartelverbod hebben overtreden. Hoewel de ACM laat weten dat de overtredingen inmiddels zijn beëindigd, kan niet worden uitgesloten dat betrokken gemeenten aansprakelijk zijn voor de schade van benadeelde ontwikkelaars.
Het wegnemen van concurrentie op de arbeidsmarkt in de zorgsector. Dat is het plan van Doekle Terpstra, aanjager van het Zorgpact, dat de afgelopen vier jaar getracht heeft samenwerking tussen zorg, onderwijs en lokaal bestuur te stimuleren. Toch is voorzichtigheid geboden. Ook op de arbeidsmarktafspraken tussen ondernemingen kunnen de concurrentie beperken en dus in strijd met het kartelverbod. Tijdens de kerstbijeenkomst van de Vereniging voor Mededingingsrecht van 13 december 2018 heeft Martijn Snoep, bestuursvoorzitter van de Autoriteit Consument & Markt (“ACM”), laten weten dat afspraken tussen ondernemingen over arbeidsvoorwaarden prioriteit krijgen. Mijn advies aan zorginstellingen: laat je niet teveel leiden door de oproep van Doekle Terpstra.
Bij verticale prijsafspraken verbindt de distributeur of franchisenemer zich ten opzichte van de leverancier (franchisegever) om bepaalde minimumprijzen te hanteren. Zulke overeenkomsten zijn in de regel nietig vanwege strijd met het kartelverbod, zoals blijkt uit recente rechtspraak en besluiten van de Commissie.
Voorgenomen fusies of overnames (gezamenlijk: “concentraties”) mogen niet tot uitvoering worden gebracht, zolang deze (i) niet zijn aangemeld bij de Europese Commissie of nationale mededingingsautoriteiten (zoals de ACM) en (ii) zijn goedgekeurd (de zogenaamde “standstillverplichting”). In Nederland moeten zorgaanbieders hun voorgenomen concentratie ook met inachtneming van de standstillverplichting bij de NZa melden. Overtreding van de standstill-verplichting (een zogenaamde valse start, of gun jumping) leidt tot een boete van de bevoegde (mededingings)autoriteiten. In een recente uitspraak heeft het hof verduidelijkt welke voorbereidingshandelingen op een concentratie buiten de reikwijdte van de standstillverplichting vallen (en dus voor goedkeuring al zijn toegestaan).
Op 22 december 2015 heeft ACM boetes opgelegd voor overtreding van het kartelverbod op het gebied van de opslag van vis in vrieshuizen. De rechtbank heeft deze boetes vernietigd. Volgens de rechtbank had ACM geen boete mogen opleggen, omdat de bevoegdheid daartoe was verjaard. Doordat ACM de vervaltermijn niet tijdig heeft gestuit heeft zij de mogelijkheid om een kartelboete op te leggen verspeeld.
