Uit een uitspraak van de rechtbank Den Haag van 29 februari 2012 blijkt dat het van belang is om bij internationale overeenkomsten afspraken over de bevoegde rechter op uitdrukkelijke wijze te maken. Een verwijzing naar algemene voorwaarden volstaat niet altijd.
IT-werkzaamheden verricht in Duitsland door Exact
De uitspraak gaat over een geschil tussen (enkele vennootschappen van) Exact Software en de Duitse partij NSK. Exact stelt dat NSK haar nog geld is verschuldigd in verband met de door Exact geleverde hardware en softwarelicenties en de door haar ten behoeve van NSK verrichte implementatiewerkzaamheden. Uit de uitspraak begrijp ik dat alle goederen op locatie in Duitsland bij NSK zijn geleverd en dat ook alle werkzaamheden bij NSK zijn verricht.
EEX: Internationale regels over welke rechter bevoegd is
Bij internationale geschillen (binnen de EU) geeft de EEX-verordening regels welke rechter bevoegd is om over een geschil te oordelen. De hoofdregel is dat een gedaagde partij in beginsel wordt opgeroepen voor zijn eigen rechter (artikel 2). Een belangrijke aanvullende regel is dat bij overeenkomsten ook de rechter in het land waar die overeenkomst wordt uitgevoerd bevoegd is (artikel 5). Op grond van beide regels zou de rechter in Duitsland (en niet in Nederland) bevoegd zijn over dit geschil te oordelen. NSK is immers in Duitsland gevestigd en de overeenkomst is, zo begrijp ik althans, volledig in Duitsland uitgevoerd. Partijen kunnen echter afwijken van deze regels en zelf, in onderlinge overeenstemming, een bevoegde rechter aanwijzen (artikel 23).
Beroep op algemene voorwaarden voor Nederlandse rechter
Exact stelt dat partijen een dergelijke van de normale regels afwijkende afspraak hebben gemaakt. Zij stelt dat in haar algemene voorwaarden is bepaald dat de Nederlandse rechter exclusief bevoegd is om te oordelen over geschillen die uit de overeenkomst voortvloeien. Exact dagvaardt NSK dan ook voor de Nederlandse rechter. NSK verweert zich hiertegen en stelt dat de Duitse rechter over deze kwestie zou moeten oordelen.
Algemene voorwaarden slechts eenmaal in verleden ter hand gesteld
Belangrijk in deze kwestie is dat Exact, zo begrijp ik uit de uitspraak, haar algemene voorwaarden slechts eenmaal en in het kader van een andere overeenkomst aan NSK ter hand heeft gesteld. Wel heeft Exact in (bijna) alle relevante documenten steeds gesteld dat haar algemene voorwaarden van toepassing zijn. Exact stelt dat dit een gebruikelijke handelswijze in de ICT-branche is (slechts eenmaal ter hand stellen en wel steeds van toepassing verklaren van algemene voorwaarden).
Rechtbank: afspraken over forumkeuze moeten uitdrukkelijk
De rechtbank stelt dat voor een geldige afspraak over welke rechter bevoegd is (forumkeuze), vereist is dat over die forumkeuze daadwerkelijke wilsovereenstemming tussen partijen heeft bestaan. Het herhaald verwijzen naar de algemene voorwaarden, zonder deze algemene voorwaarden ook ter hand te stellen, is daarvoor onvoldoende. Dit oordeel lijkt sterk geinspireerd op het arrest van het Hof van Justitie van 14 december 1976 inzake Colzani / Ruwa. In dat arrest overwoog het Hof van Justitie onder meer dat voor een geldige forumkeuze uitdrukkelijke instemming van beide partijen vereist is, dat een verwijzing naar algemene voorwaarden waarin een forumkeuzebeding staat "uitdrukkelijk" moet gebeuren, dat die algemene voorwaarden ook "daadwerkelijk aan de andere contractant zijn medegedeeld met de offerte waarnaar wordt verwezen" en dat "indirecte of stilzwijgende verwijzingen naar vorige correspondentie" hiervoor onvoldoende is.
Ook de stelling van Exact dat sprake was van een tussen partijen of in de ICT-brance gebruikelijke handelswijze wordt door de rechtbank verworpen. Dit blijkt eenvoudig niet uit de documenten die Exact aan de rechtbank heeft getoond.
Extra reden om algemene voorwaarden op juiste wijze ter hand te stellen
Deze uitspraak laat wederom zien dat het op de juiste wijze ter hand stellen van algemene voorwaarden van belang is. Dat geldt in het algemeen al, ook bij overeenkomsten zonder internationale component. In een internationale context is daarbij tevens van belang dat eventuele clausules omtrent de bevoegde rechter op de juiste wijze overeen worden gekomen.
Aandachtspunten bij keuze voor bepaalde rechter (forumkeuze) in algemene voorwaarden
Uit een uitspraak van de rechtbank Den Haag van 29 februari 2012 blijkt dat het van belang is om bij internationale overeenkomsten afspraken over de bevoegde rechter op uitdrukkelijke wijze te maken. Een verwijzing naar algemene voorwaarden volstaat niet altijd. IT-werkzaamheden verricht in Duitsland door ExactDe uitspraak gaat over een geschil tussen (enkele vennootschappen van) Exact Software en de Duitse partij NSK. Exact stelt dat NSK haar nog geld is verschuldigd in verband met de door E...
Leestijd
Auteur artikel
Mark Jansen
Gepubliceerd
13 maart 2012
Laatst gewijzigd
16 april 2018