Actualiteiten pensioen en echtscheiding, deel 1: verjaring pensioenaanspraken

Pensioen is een onderwerp dat bij echtscheidingen vaak te weinig aandacht krijgt. Op het moment van scheiden lijkt pensioen minder belangrijk, te ver van het bed en te ingewikkeld. Natuurlijk kan ik mij indenken dat iemand in scheiding wel wat anders aan zijn of haar hoofd heeft dan pensioen. Toch zou het wel goed zijn als meer bewustzijn ontstaat over welke (grote) financiële belangen gemoeid zijn met pensioen en dat het pensioen ook ‘communiceert’ met andere scheidingsvoorwaarden.

De gebrekkige aandacht voor pensioen ten tijde van scheiding is wellicht een belangrijke oorzaak voor het toenemend aantal procedures hierover. In deze bijdrage zal een eerste actualiteit in de rechtspraak worden toegelicht. Andere actualiteiten, waaronder de afstorting bij het pensioen in eigen beheer, zullen in vervolgartikelen worden behandeld.

Rechtspraak

Moet - bijvoorbeeld - 25 jaar na de scheiding nog gevreesd worden voor een vordering tot verdeling van pensioen? Of is de ex-partner dan toch echt te laat? Op 27 maart 2015 heeft de Hoge Raad geoordeeld dat een vordering tot verdeling van pensioen niet kan verjaren, omdat het hier een vordering tot verdeling van een gemeenschappelijk goed betreft.  In dat geval kon de vrouw dus ruim 20 jaar na de scheiding, waarin niets geregeld was omtrent pensioen, alsnog een pensioenverdeling vorderen.

Had de man dan nog een beroep kunnen doen op rechtsverwerking, dus dat de vrouw niet de bevoegdheid toekomt om een verdeling te vorderen? Die mogelijkheid bestaat, hoewel het wel een muizengaatje is waar de man dan doorheen moet. Het Hof Den Haag heeft op 29 april 2014 geoordeeld dat er vanwege de specifieke omstandigheden een terecht beroep is gedaan op rechtsverwerking, omdat de vrouw zich ten tijde van de echtscheiding had laten bijstaan door een advocaat over het pensioenvraagstuk, maar vervolgens tot 2,5 jaar na de pensioendatum had gewacht met het aan de orde stellen van de verdeling. Hierdoor had de man zijn financiële leven al ingericht op het volledige ouderdomspensioen. U ziet dus dat met deze bijkomende omstandigheden, zoals een gebrek aan actief handelen door de vrouw, de rechter overtuigd kan worden van een beroep op rechtsverwerking.

Er is nog een andere escape voor ex-partners die een pensioenverdeling proberentegen te houden. De Hoge Raad heeft op 13 juni 2014 geoordeeld dat een vordering tot pensioenverdeling, zoveel jaren na de scheiding, naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar kan zijn. Omstandigheden die hierbij van belang waren: de man had slechts een bescheiden pensioen, er was sprake van een groot leeftijdsverschil waarbij van de man niet meer verwacht kon worden om te werken en van de vrouw wel. Tot slot werd door de rechter van belang bevonden dat het geen eerste huwelijk betrof.

Conclusie

Ook jaren na de echtscheiding, waarin bijvoorbeeld niets geregeld is omtrent pensioen, is het van belang om alert te blijven op een eventuele pensioenclaim. De persoon die tot verdeling wordt aangesproken zal dan goede argumenten moeten bedenken ter afwending van de claim, waarbij met name de bijzondere omstandigheden een belangrijke rol spelen.