Programma van eisen, offerte en overeenkomst
Het betreft een geschil tussen 333Travel en Bookinn Software B.V.. 333Travel had behoefte aan nieuwe software waarmee via haar website reizen zouden kunnen worden geboekt. Zij had daartoe een document opgesteld met eisen waaraan de software zou moeten voldoen (het pakket van eisen). Dit document heeft ze aan Bookinn gezonden.
Bookinn heeft vervolgens een offerte uitgebracht met daarbij een ontwerp voor de nieuw te ontwikkelen software. In de offerte wordt verder niet verwezen naar het pakket van eisen.
Enige tijd later sluiten partijen een overeenkomst. In die overeenkomst wordt juist weer niet naar de offerte verwezen. In de overeenkomst wordt juist (weer) verwezen naar het pakket van eisen waaraan de software zou moeten voldoen. Wel wordt de offerte en het ontwerp van Bookinn als bijlage bij de overeenkomst gevoegd. Ook worden diverse modules van de ICT~Office voorwaarden als bijlage bij de overeenkomst gevoegd.
Geschil: leverancier stelt dat geleverd is, afnemer stelt dat software niet voldoet
Partijen zijn vervolgens aan de slag gegaan met het project. Er wordt door Bookinn software opgeleverd.
Daarbij ontstaat een (vrij klassiek) geschil: Bookinn stelt dat de geleverde software voldoet aan de eisen, 333Travel stelt juist de software niet aan de eisen voldoet. Bookinn beroept zich daarbij (met name) op de eigen offerte, 333Travel beroept zich juist op het eigen pakket van eisen.
Rechtbank: pakket van eisen is leidend, aanhechten offerte irrelevant
De rechtbank geeft 333Travel voor wat betreft het eerste punt gelijk. Er wordt in het contract immers duidelijk verwezen naar het pakket van eisen en niet naar de offerte van Bookinn:
4.4 (...) Zoals 333travel onweersproken aanvoert brengt verwijzing naar het pakket van eisen in artikel 1 van de overeenkomst van 22 oktober 2012 (onder “specificaties”) en in artikel 6.1 een koppeling aan tussen genoemde overeenkomst en het pakket van eisen. Op grond van artikel 6.1, waarnaar artikel 6.2 verwijst, verleende 333travel opdracht aan Bookinn om maatwerkprogrammatuur te ontwikkelen op zodanige wijze dat deze voldoet aan de in het pakket van eisen in hoofdlijnen omschreven eisen.
Dat de offerte van Bookinn wel is aangehecht aan die overeenkomst is daarbij niet relevant. Er blijkt immers nergens uit dat 333Travel daarmee heeft ingestemd:
4.6 (...) Uit niets blijkt dat 333travel heeft ingestemd met de inhoud van de offerte en het ontwerp van 18 juni 2012 en de opdrachtbevestiging van 19 oktober 2012. Het enkel aanhechten van deze offerte, dit ontwerp en deze opdrachtbevestiging – die op punten met elkaar tegenstrijdig zijn – zonder daarnaar in de overeenkomst te verwijzen is daartoe onvoldoende. Bookinn heeft geen feiten en omstandigheden gesteld die nopen tot de conclusie dat deze offerte, dit ontwerp en deze opdrachtbevestiging een weergave zijn van de afspraken tussen partijen.
Rechtbank: bepaalde eisen inderdaad niet geleverd, overigens vaak onvoldoende gesteld
Vervolgens toetst de rechtbank of Bookinn bepaalde functionaliteiten (1) volgens het contract had moeten leveren en (2) zo ja, of Bookinn daarin tekort is geschoten.
Dit gaat per functionaliteit en gaat redelijk recht-toe-recht-aan. Dat komt mede omdat Bookinn zich kennelijk met name verweerd heeft met een beroep op haar offerte (terwijl de rechtbank al heeft vastgesteld dat niet de offerte, maar juist het pakket van eisen leidend is). Voor het overige leest de rechtbank de stukken (kennelijk) vrij letterlijk, in de zin dat ze geen verwachtingen van partijen "inleest" daar waar de specificaties onduidelijk zijn of zelfs ontbreken.
Op deze wijze concludeert de rechtbank achtereenvolgens dat:
- Bookinn ten onrechte geen offertemogelijkheid heeft geleverd;
- Bookinn ten onrechte geeft mogelijk heeft ontwikkeld om "factsheets" vast te leggen;
- 333Travel onvoldoende gesteld heeft om aan te tonen dat is overeengekomen dat Bookinn specifieke functionaliteit inzake preferenties, vluchtvoorraaden en boekingsaanvragen zou ontwikkelen;
- het bovendien aan de keuze van 333Travel om een bepaalde koppeling te laten vervallen ligt dat bepaalde functionaliteit inzake pakketreizen en vluchtvoorwaarden niet naar wens is ontwikkeld;
- Bookinn door alleen te verwijzen naar haar eigen ontwerp onvoldoende heeft betwist dat de in het pakket van eisen vermelde functionaliteit inzake "meerdere accommodaties" niet correct is opgeleverd;
- hetzelfde geldt voor vastlegging van items aan inkoopzijde;
- 333Travel onvoldoende heeft onderbouwd wat er mis zou zijn met de functionaliteit inzake kortingen en toeslagen, alsmede die voor de berekening van verkoopprijzen;
- het enkele feit dat 333Travel ten tijde van contracteren meerdaagse tours op haar (oude) website aanbod, nog niet maakt dat dergelijke functionaliteit tot de specificaties gaat behoren;
- ook nergens uit blijkt dat partijen iets zijn overeengekomen over het kunnen anticiperen op de gevolgen van wijzigingen of verlengingen.
Er zijn dus enkele tekortkomingen, namelijk ten aanzien van (in de woorden van de rechtbank):
de door Bookinn te leveren “offertemogelijkheid”, de mogelijkheid van het vastleggen van “factsheets”, de mogelijkheid van het kiezen van meerdere accommodaties bij pakketreizen en de vastlegging items aan de inkoopzijde betreft.
Rechtbank: tekortkomingen zijn ook toerekenbaar aan Bookinn
De rechtbank stelt vervolgens vast dat de tekortkomingen ook aan Bookinn toerekenbaar zijn. Van een professionele leverancier mag immers worden verwacht dat deze zijn verplichtingen nakomt (r/o 4.28). Bookinn verweert zich nog met de stelling dat de specificaties onvoldoende concreet waren. Dit betoog verwerpt de rechtbank ook; op grond van het contract was het nu namelijk juist aan Bookinn zelf om de bestaande specificaties nader uit te werken.
Rechtbank: bovendien sprake van verzuim
De rechtbank stelt verder vast dat Bookinn in verzuim is, nu zij de tekortkomingen niet na de door 333Travel verstuurde ingebrekestelling heeft hersteld. Deze constatering is relevant, nu verzuim in beginsel vereist is voor een ontbinding.
Rechtbank: opzegging kan later ontbinding worden
Er is ook discussie tussen partijen over een e-mail die 333Travel heeft gestuurd en waarin zij schrijft dat zij de samenwerking "per direct zal beëindigen". Bookinn stelt dat die brief niet geldt als ontbindingsbrief. De rechtbank heeft Bookinn hierin gelijk, nu de brief niet duidelijk maakt of 333Travel zich op opzegging of ontbinding beroept (zie ook Serie IT-geschillen in de praktijk: ontbinden of opzeggen).
Toch levert dat Bookinn onderaan de streep niet zo heel veel op. 333Travel heeft zich namelijk ongeveer een maand na die e-mail gewend tot een advocaat en deze advocaat heeft gesteld dat de e-mail moet worden beschouwd als een ontbindingsverklaring. Kennelijk is daartegen destijds niet geprotesteerd. Dit maakt dat de rechtbank nu akkoord is met deze stap en dat de overeenkomst dus destijds met succes is ontbonden.
Rechtbank: bewijslast niet ongerechtvaardigdheid ontbinding ligt bij leverancier
Bookinn heeft ook nog gesteld dat de ontbinding niet gerechtvaardigd was. Volgens de rechtbank wordt dit verweer onvoldoende onderbouwd. Het wordt dan ook verworpen.
Rechtbank: ICT~Office voorwaarden niet van toepassing
Bookinn heeft zich beroepen op de beperking van aansprakelijkheid in de ICT~Office voorwaarden. De rechtbank constateert echter dat deze voorwaarden helemaal niet van toepassing zijn. In de overeenkomst staat een uitdrukkelijk artikel dat toepasselijkheid van algemene voorwaarden uitsluit. Dat de algemene voorwaarden wel als bijlage aan de overeenkomst zijn gehecht, doet hier niet aan af.
Rechtbank: bewijslast van waarde prestaties ligt bij leverancier
Vanwege de ontbinding volgt ongedaanmaking van al hetgeen over en weer is gepresteerd althans, voor zover dat niet mogelijk is, een waardevergoeding. 333Travel heeft gesteld dat zij niet heeft geprofiteerd van de diensten van Bookinn en dat de waarde dus 0 is. Bookinn heeft daar alleen maar tegenovergesteld dat de waarde gelijk is aan de normale factuurwaarde. Die onderbouwing vindt de rechtbank te mager:
Het was aan Bookinn om te stellen en bewezen dat 333Travel wel gebaat is geweest bij de door Bookinn geleverde diensten en producten.
Rechtbank: schadevergoeding wel afgewezen
De schadevergoeding van 333Travel wordt echter wel afgewezen. Deze schadepost en de juridische grondslag voor vergoeding hiervan is volgens de rechtbank onvoldoende goed onderbouwd.
Conclusie: volledig terugbetaling door Bookinn
Bookinn wordt dan ook veroordeeld om 333Travel ruim 112 duizend euro terug te betalen vermeerderd met wettelijke rente, de beslagkosten te vergoeden en de proceskosten te vergoeden.
Slotopmerking
In deze kwestie gebeurt iets dat geregeld voorkomt bij inkoop van IT, namelijk dat de IT-leverancier iets anders offreert dan de afnemer heeft gevraagd. In dit geval wordt er in het contract toch uitdrukkelijk terugverwezen naar de oorspronkelijke specificaties. Dat redt de afnemer duidelijk in deze kwestie. De zaak had echter heel anders kunnen afgelopen als de afnemer zonder voorbehoud had ingestemd met de offerte (en de algemene voorwaarden) van de leverancier. Oppassen geblazen dus; blijf altijd kritisch of u wel krijgt aangeboden waarom u heeft gevraagd.
