Algemene voorwaarden niet ontvangen, ondanks dat de opdrachtbevestiging vermeldt dat ze wel zijn overhandigd

Kan je je als partij beroepen op een bepaling in de algemene voorwaarden als niet duidelijk blijkt dat deze algemene voorwaarden zijn overhandigd aan de wederpartij? Het hof Amsterdam heeft recentelijk geoordeeld dat wanneer niet zonder twijfel is vast te stellen of algemene voorwaarden zijn overhandigd, een beroep op vernietiging van de algemene voorwaarden slaagt (NJ 2012, 304).

De zaak
Koper heeft bij het afnemen van een product van X B.V. een opdrachtbevestiging ondertekend. In de door koper ondertekende opdrachtbevestiging is vermeld:

“Op al onze overeenkomsten zijn onze algemene verkoopvoorwaarden van toepassing. Bij ondertekening verklaart ondergetekende de algemene voorwaarden te hebben gelezen en akkoord te hebben bevonden.”

Artikel 17 lid 4 van de algemene voorwaarden luidt:

“De opdrachtgever vrijwaart X B.V. voor alle in en buiten rechte optredende gevolgen van het gebruik en/of openbaarmaking door opdrachtgever van het door X B.V. geleverde werk en/of product.”

Na enkele maanden blijkt dat het geleverde product niet goed werkt en dat koper hierdoor schade lijdt. Koper vordert van X B.V. schadevergoeding op basis van wanprestatie. Tevens stelt koper dat X B.V. de garantieverplichtingen niet nakomt en onrechtmatig heeft gehandeld door een product in het verkeer te brengen dat niet deugt.

Algemene voorwaarden
X B.V. beroept zich op de vrijwaringsbepaling van artikel 17 lid 4 van de algemene voorwaarden. Koper betwist echter de toepasselijkheid van deze algemene voorwaarden en roept vernietiging in, omdat ze ten tijde van het aangaan van de overeenkomst niet zijn overhandigd. X B.V. voert hiertegen aan dat koper door het ondertekenen van de opdrachtbevestiging en het plaatsen van het firmastempel op de opdrachtbevestiging heeft ingestemd met de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden.

Het hof Arnhem heeft in zijn arrest overwogen dat nu koper de opdrachtbevestiging heeft ondertekend, koper niet voldoende gemotiveerd heeft waarom volgens haar de algemene voorwaarden niet van toepassing zijn.

Tegenbewijs en getuigen
De zaak gaat naar de Hoge Raad die oordeelt dat het hof de koper had moeten toelaten tot het leveren van tegenbewijs dat zij de algemene voorwaarden niet voor of tijdens het sluiten van de overeenkomst overhandigd heeft gekregen. De zaak wordt verwezen naar het hof Amsterdam, waarna partijen de gelegenheid krijgen getuigen te horen.

Het hof Amsterdam overweegt dat X B.V. in beginsel bewijs geleverd heeft door overlegging van de door koper ondertekende akte waarin deze verklaart de algemene voorwaarden te hebben gelezen en akkoord bevonden. Echter, op grond van de verklaringen van de bij wijze van tegenbewijs gehoorde getuigen is het hof evenwel van oordeel dat gegronde twijfel bestaat of de algemene voorwaarden wel voor of bij het sluiten van de overeenkomst zijn overhandigd.

De koper verklaart onder ede namelijk dat ze niet zijn overhandigd, ondanks dat de tekst van de opdrachtbevestiging anders doet vermoeden. Bovendien verklaart de koper dat zij geen aandacht heeft besteed aan de voorgedrukte door haar ondertekende passage waarin zij bevestigt de algemene voorwaarden wel te hebben ontvangen en daarmee akkoord te gaan.

Daarnaast kan geen enkele getuige verklaren dat de algemene voorwaarden destijds wél aan koper zijn overhandigd. In tegendeel. Uit de verklaringen valt volgens het hof eerder af te leiden dat de algemene voorwaarden niet zijn overhandigd, dan wel dat daarover meer dan gerede twijfel kan bestaan.

Koper is derhalve geslaagd in het leveren van tegenbewijs, zodat niet is komen vast te staan dat X B.V. aan koper een redelijke mogelijkheid heeft geboden van de algemene voorwaarden kennis te nemen. Het beroep op vernietigbaarheid van de algemene voorwaarden slaagt.

Gevolgen voor de praktijk
Het arrest van is groot belang voor de vraag of algemene voorwaarden vernietigd kunnen worden. In de praktijk komt het vaak voor dat in een opdrachtbevestiging simpelweg wordt opgenomen dat de van toepassing zijn algemene voorwaarden zijn toegezonden en dat men door ondertekening van de opdrachtbevestiging verklaart deze daadwerkelijk te hebben ontvangen terwijl dat feitelijk niet het geval is. Bewijstechnisch sta je dan direct op achterstand. Het arrest leert dat deze achterstand niet bij voorbaat een verloren race betekent, waarbij het horen van getuigen bijzonder nuttig kan zijn.