Zijn dessins auteursrechtelijk beschermd? Deze vraag ligt voor in een kwestie over de nabootsing van stoffen waarin een dessin is verwerkt van bloemen. De stoffen zijn "geïnspireerd" op bloemen die voorkomen in schilderijen van bepaalde oude (Hollandse) meesters.

Auteursrecht op dessins?

In deze zaak stuurt de eisende partij, B&B, een dagvaarding aan gedaagden. Gedaagden stellen in de procedure dat de stoffen ontleend zijn aan bloemmotieven die zijn afgebeeld op schilderijen van oud-Hollandse Meesters en dat deze bloemmotieven voorts behoren tot een (mode)stijl die door diverse partijen wordt gebruikt. Gedaagden hebben verwezen naar afbeeldingen van dergelijke schilderijen en thans verkrijgbare producten met bloemmotieven.

De vraag die vervolgens aan de orde komt is dus of dit soort dessins wel of niet vatbaar zijn voor auteursrecht. De rechtbank oordeelt als volgt:

Dat de bloemmotieven op de Stoffen zijn geïnspireerd op bloem(motiev)en van oud-Hollandse Meesters is tussen partijen niet in geschil. De gebruikmaking van dit idee of deze stijl is op zichzelf ook niet (auteursrechtelijk) beschermd, zoals ook is bevestigd in de door [gedaagde sub 1 c.s.] ter zitting aangehaalde jurisprudentie. B&B heeft echter onweersproken gesteld dat voor het maken van het (repeterende) patroon, waaronder de selectie, kleurstelling, de precieze vormgeving en positionering van de bloemen, creatieve arbeid is vereist. [gedaagde sub 1 c.s.] heeft niet gesteld of anderszins aannemelijk gemaakt dat de gebruikte patronen, of zelfs maar de precieze vormgeving van de individuele bloemen, zijn terug te vinden in werken die reeds voor de openbaarmaking van de Stoffen bestonden. De (dessins op de) Stoffen van B&B voldoen daarmee naar voorlopig oordeel aan de in 4.4 vermelde werktoets.

Inbreuk?

Voor de vraag of sprake is van inbreuk op de auteursrechten van B&B dient beoordeeld te worden in welke mate de totaalindrukken van de stoffen overeenstemmen. Gedaagden hebben geen concrete verschillen aangewezen. De rechtbank heeft aan de hand van de ter zitting getoonde stoffen geconstateerd dat de individuele bloemen en de patronen op de stoffen overeenkomen en dat de minimale verschillen (bijvoorbeeld in de aftekening van bepaalde bloemen) niet van invloed zijn op de totaalindruk. Hetzelfde geldt voor eventuele (marginale) kleurverschillen. er wordt dus geoordeeld dat de stoffen van gedaagden inbreukmakend zijn.

Vorderingen

Er volgt in het vonnis een veroordeling om iedere inbreuk op de auteursrechten op de stoffen van B&B in Nederland te staken en gestaakt te houden, op last van een dwangsom. Ook moet opgave gedaan worden van de namen, adressen en telefoonnummers van degene van wie de inbreukmakende stoffen zijn gekocht of geleverd gekregen, dan wel van degene die de inbreukmakende stoffen heeft geproduceerd. Ook de namen, adressen en telefoonnummers van de marktpartijen (niet zijnde consumenten) aan wie inbreukmakende stoffen zijn verkocht en/of geleverd, de aantallen ingekochte en aan derden geleverde producten moet worden opgegeven. Daarnaast volgt er een veroordeling om eventuele voorraad van inbreukmakende stoffen af te geven.

Conclusie

Een stijl, trend of mode is op zichzelf niet auteursrechtelijk beschermd. Echter, daaraan kan wel een eigen invulling gegeven worden, die op zichzelf wel voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking kan komen. Telkens zal onderzocht moeten worden of de vormgeving van de (combinatie van de) verschillende elementen zodanig is, dat aangenomen kan worden dat met het ontwerp door de maker op een voldoende eigen wijze uiting is gegeven aan de vigerende stijl, trend of mode. Zo ja, dan is sprake van auteursrechtelijke bescherming.

Joost Becker, advocaat auteursrecht