Het Nederlandse recht gaat uit van het basisbeginsel dat het bedrijf dat bij het sluiten van een overeenkomst als eerste naar zijn algemene voorwaarden verwijst, de “strijd” wint. De algemene voorwaarden van dat bedrijf maken dus deel uit van de overeenkomst. Op deze regel is één belangrijke uitzondering. De andere contractspartij kan de algemene voorwaarden uitdrukkelijk afwijzen onder verwijzing naar de eigen algemene voorwaarden. Dit geldt dan als een nieuw aanbod. In Nederland geldt derhalve het systeem van de first shot.
In sommige andere landen geldt een ander systeem. Zo geldt in Duitsland het systeem van de knock out regel. Dit houdt in dat ondanks dat beide partijen zich beroepen op eigen, tegenstrijdige algemene voorwaarden, toch een overeenkomst tot stand komt, wanneer de contractspartijen uitvoering hebben gegeven aan een overeenkomst. Hierbij geldt dan dat de tegenstrijdige algemene voorwaarden niet van toepassing zijn. Slechts de overige voorwaarden gelden. Onderwerpen die hierdoor niet geregeld zijn, worden beoordeeld aan de hand van het toepasselijke recht.
Bij internationale koopovereenkomsten, bijvoorbeeld tussen Duitse en Nederlandse partijen is bovendien vaak het Weens Koopverdrag van toepassing. De rechter moet in dat geval de ‘battle of forms’ dan op basis daarvan beslechten. Het Weens Koopverdrag stelt dat de algemene voorwaarden van de partij die het laatst verwijst, van toepassing zijn. Het lastige is alleen dat niet alle landen deze regel op dezelfde wijze uitleggen.
Het is bij internationale overeenkomsten dus onzeker hoe de ‘battle of forms’ afloopt: het hangt er maar net van af welk recht van toepassing is en in welk land de rechter er over oordeelt. Om die onzekerheid weg te nemen, is het verstandig aan uw contractpartij te vragen uw algemene voorwaarden uitdrukkelijk te aanvaarden en deze aanvaarding vast te leggen in de ondertekende (raam)overeenkomst.
