Conservatoir beslag in Nederland bij forumkeuze voor de Duitse rechter

Het Nederlandse rechtssysteem kent de mogelijkheid om conservatoir beslag te leggen en op deze manier vermogensbestanddelen veilig te stellen alvorens er een hoofdprocedure aangespannen wordt. Dit is volgens het Duitse rechtssysteem eigenlijk zo niet mogelijk. Maar wat indien een Nederlandse en een Duitse partij een overeenkomst afgesloten hebben waarop Duits recht van toepassing is verklaard en de Duitse rechter bevoegd is verklaard. Wil nu de Duitse partij tegen de Nederlandse partij een vordering incasseren, zou een mogelijk geschil voor een Duitse rechter gevoerd moeten worden. Kan dan de Duitse partij voor het begin van de hoofdprocedure in Duitsland conservatoir beslag op vermogensbestanddelen van haar Nederlandse tegenpartij leggen? Indien er dus sprake is van een rechtsgeldige forumkeuze voor Duitsland en toepassing van het Duitse recht, bestaat dan nog steeds de mogelijkheid om gebruik te maken van het Nederlandse beslagrecht, teneinde conservatoir beslag te leggen?

Conservatoir beslag in Nederland
Voor een beslag op Nederlandse bodem kan naar de Nederlandse voorzieningenrechter gestapt worden, zolang aan de wettelijke voorwaarde wordt voldaan. Een voorwaarde voor conservatoir beslag is dat binnen een bepaalde termijn (vaak 2 weken) een eis in hoofdzaak ingesteld wordt. Hierbij is het ook mogelijk, dat de eis in hoofdzaak niet voor een Nederlandse maar voor een buitenlandse rechtbank ingesteld moet worden. Wel moet er dan voor gezorgd worden dat de eis in de hoofdzaak in onderhavig geval in Duitsland binnen de gestelde termijn wordt ingesteld, hoewel hier met een deugdelijke motivering uitstel voor kan worden verkregen. Is niet binnen de termijn aan deze voorwaarde voldaan, dan komt het beslag te vervallen. Een andere voorwaarde is dat het dient te gaan om een procedure die strekt tot het verkrijgen van een executoriaal vonnis, bijvoorbeeld een dagvaarding, een kort geding, een eis in reconventie of een belastingaanslag.
Een Duitse partij kan dus voor het indienen van een dagvaarding gericht op betaling van haar vordering conservatoir beslag op vermogensbestanddelen van de tegenpartij in Nederland leggen. Wel moet vervolgens binnen de door de voorzieningenrechter gestelde termijn een hoofdprocedure in Duitsland aanhangig worden gemaakt.

Europees bankbeslag
Naast de eventuele mogelijkheid om via de Nederlandse procedure conservatoir beslag te leggen, is er sinds 18 januari 2017 door de inwerkingtreding van verordening 655/2014 ook een mogelijkheid om bankbeslag te leggen door gebruik te maken van het Europees Bankbeslag, het zogeheten European Account Preservation Order (EAPO). Deze verordening is van toepassing in de gehele Europese Unie, met uitzondering van het Verenigd Koninkrijk en Denemarken. Via deze weg is het zelfs in het geval dat het Nederlandse beslagrecht geen optie is en alles via de Duitse rechter moet gaan alsnog mogelijk om een conservatoir bankbeslag te leggen via de Duitse rechter op een Nederlandse bankrekening. Nadeel van deze procedure in tegenstelling tot de Nederlandse beslaglegging is wel dat de schuldeiser aannemelijk moet maken dat er een reëel risico is op ‘verduistering’. Een ander nadeel is dat de verzoeker zonder titel een zekerheidsstelling dient de doen welke voldoende moet zijn om de eventuele schade van misbruik te voldoen. Afhankelijk van de potentiële schade kan de zekerheidsstelling daarom behoorlijk hoog uitvallen. Voordeel van een dergelijke procedure is dat de bank binnen 3 werkdagen moet berichten over het al dan niet en in hoeverre treffen van beslag. Gecombineerd met het feit dat de schuldeiser in beginsel binnen 14 dagen een eis in hoofdzaak in moet stellen, kan de schuldeiser nog voor het instellen van de hoofdzaak een afweging maken in hoeverre een procedure zinvol zal zijn.