Consumer products: snelle maatregelen bij inbreuk op intellectuele eigendomsrechten

Producenten van consumer products, zoals kleding, slaap-, badkamer- en keukenaccessoires, meubels en dergelijke, maar ook producten uit de food- en beverages markt, kunnen vaak bescherming inroepen van intellectuele eigendomsrechten. Daarbij gaat het meestal om het auteursrecht, modellenrecht en/of merkenrecht.

Inleiding

Sedert 1 mei 2007 biedt de Nederlandse wet de rechter de mogelijkheid om in spoedeisende zaken een ‘onmiddellijke voorziening’ te geven bij (dreigende) inbreuk op dergelijke intellectuele eigendomsrechten. Deze zogenoemde ex parte bevelen zijn geschikt om in te zetten  in de consumer products-markt, waarin snel handelen bij een inbreuk op IE-rechten vaak essentieel is. In deze bijdrage wordt ingegaan op de praktische mogelijkheden van zo’n ex parte bevel.

Mogelijkheden tot optreden

Indien u als producent van consumer products wordt geconfronteerd met een inbreuk op uw IE-rechten, biedt de wet u een aantal middelen om dit tegen te gaan. Als eerste de bodemprocedure, een procedure waarin uiteindelijk een definitieve beslissing wordt gegeven over de zaak. Nadeel van zo’n procedure is dat deze vaak lang duurt; zolang een beslissing in door de bodemrechter niet is gegeven, blijven de producten van de beweerdelijk inbreukmaker op de markt. Ten tweede is het mogelijk een kort geding te voeren. Dat is een geëigend middel dat bij spoedeisende zaken kan worden ingezet. Meestal wordt binnen één maand een zogenoemde voorlopige voorziening gegeven door de rechter. Voordelig is hier dus de relatief korte tijdspanne; binnen enkele weken wordt een, overigens niet dwingende, voorlopige beslissing gegeven omtrent de gestelde inbreuk. Zo kan dus op korte termijn een verbod tot het verder verhandelen van inbreukmakende producten worden verkregen.

Het ex parte bevel 

In 2007 heeft de wetgever een derde wapen aan het arsenaal van rechthebbenden op IE-rechten toegevoegd; het ex parte bevel. Rechthebbenden kunnen bij de rechter een verzoek indienen om een verbod uit te spreken tot het verder verhandelen van beweerdelijk inbreukmakende producten. Het bijzondere is dat dit kan zonder dat de vermeende inbreukmaker wordt gehoord. De achterliggende gedachte is dat zo op zeer korte termijn de schade voor de rechthebbende kan worden beperkt. Dit maakt het ex parte verbod een geschikt middel om vrijwel direct producten van de markt te halen, bij consumer products vaak de detailhandel of groothandel.

Onherstelbare schade

De wet eist voor een ex parte bevel dat de zaak spoedeisend is, net als voor een kort geding procedure. Echter, bij een ex parte bevel moet het met name gaan om gevallen waarin uitstel onherstelbare schade voor de rechthebbende zou veroorzaken. Dit is een strenger criterium dan bij het kort geding. Ex parte bevelen worden doorgaans toegewezen wanneer het gaat om (exacte) kopieën van consumer products en/of de daarop aangebrachte merken. Dan is de schade voor de rechthebbende immers het grootst.

Combinatie met beslagmaatregelen

Een ex parte bevel kan onder omstandigheden ook gepaard gaan met het leggen van beslag op de inbreukmakende producten. Zodoende wordt niet alleen de verbodsmaatregel getroffen, maar ook zeker gesteld dat de producten daar blijven waar ze zich bevinden of dat ze worden afgegeven ter bewaring of vernietiging.

Herziening ex parte bevel 

De vermeende inbreukmaker kan zich tot de rechter wenden om het ex parte bevel te herzien c.q. op te heffen via een kort geding procedure. De rechter die het bevel heeft gegeven zal dan moeten beoordelen of het bevel ten onrechte is gegeven. Een dergelijk bevel wordt namelijk summierlijk getoetst.

Kort geding nog steeds mogelijk

Het is overigens nog steeds mogelijk om naast of in plaats een ex parte verbod een gewoon kort geding (en een bodemprocedure) in te stellen, bijvoorbeeld om informatie over de herkomst van de inbreukmakende producten te achterhalen.

Populaire maatregel 

Inmiddels zijn er in de praktijk vele tientallen ex parte bevelen uitgesproken. Het blijkt een populaire maatregel, vooral bij consumer products. Dat is ook niet verwonderlijk, het maakt immers het treffen van snelle maatregelen bij inbreuk op intellectuele eigendomsrechten mogelijk.