Controle op stimulerend effect van staatssteun aan grote onderneming

Op grond van artikel 8 lid 3 algemene groepsvrijstelling mag aan grote ondernemingen enkel staatssteun worden gegeven als de steunverlenende overheid zich ervan heeft vergewist dat de steun ook daadwerkelijk een stimulerend effect heeft. Omdat niet alle lidstaten dit voorschrift op dezelfde wijze toepasten, heeft de Europese Commissie de lidstaten bij brief van 20 september 2011 geïnstrueerd op welke wijze het stimulerend effect moet worden vastgesteld.

De algemene groepsvrijstelling heeft als algemeen uitgangspunt dat enkel van de vrijstelling kan worden geprofiteerd als de staatssteun een stimulerend effect heeft. Als er staatssteun wordt gegeven aan kleine of middelgrote ondernemingen wordt de steun geacht een stimulerend effect te hebben wanneer de begunstigde onderneming een steunaanvraag bij de betrokken lidstaat heeft ingediend voordat de werkzaamheden aan het project of de activiteit zijn begonnen. Dit is een simpel criterium waar eenvoudig aan kan worden voldaan.

Voor staatssteun aan grote ondernemingen ligt de lat echter hoger. Ook voor staatssteun aan grote ondernemingen geldt dat deze pas geacht kan worden een stimulerend effect te hebben indien de grote ondernemingen de staatssteun hebben aangevraagd voordat de werkzaamheden aan het project of de activiteit zijn begonnen. Maar er geldt ook nog een bijkomende eis. De steunverlenende overheid moet zich er ook nog van vergewissen, dat de door de begunstigde onderneming voorbereide documenten aantonen dat aan één of meer van de volgende criteria is voldaan:
a) een wezenlijke toename van de omvang van het project of de activiteit als gevolg van de steun;
b) een wezenlijke toename van de reikwijdte van het project of de activiteit als gevolg van de steun;
c) een wezenlijke toename van de totale uitgaven van de begunstigde voor het project of de activiteit als gevolg van de steun;
d) een wezenlijke toename van de snelheid waarmee het betrokken project of de betrokken activiteit wordt voltooid;
e) ten aanzien van regionale investeringssteun, dat het project, zonder de steun, niet als dusdanig in het steungebied zou zijn uitgevoerd.

Niet alle lidstaten vergewisten zich op de voorgeschreven wijze van het stimulerend effect van de staatssteun aan grote ondernemingen. De Europese Commissie heeft de lidstaten bij brief van 20 september 2011 geïnstrueerd op welke wijze het stimulerend effect moet worden vastgesteld.

Steunverlenende overheden moeten het stimulerend effect van staatssteun aan grote ondernemingen zorgvuldig controleren. Daarom dienen zij er minstens op toe te zien dat:

de begunstigde onderneming in een intern document de levensvatbaarheid van het gesteunde project of de gesteunde activiteit heeft onderzocht in een scenario met en een scenario zonder steun, en

dit interne document is overgelegd en een geloofwaardige analyse alsook bewijs van het stimulerend effect bevat.

Een eenvoudige verklaring van de begunstigde onderneming dat de steun de reikwijdte of omvang van een project helpt te vergroten, wordt door de Europese Commissie niet voldoende geacht om het stimulerend effect voor grote ondernemingen aan te tonen. Aan grote ondernemingen mag volgens de Europese Commissie enkel staatssteun worden verleend indien deze steun een verandering in het gedrag van de begunstigde onderneming teweeg brengt.