Tijdens het marathondebat over het wetsvoorstel Arbeidsmarkt in Balans (WAB) in de eerste kamer (voor een samenvatting van dit debat verwijzen wij u naar dit artikel) beloofde minister Koolmees een “spoorboekje” op schrift te stellen waarin de samenhang van de WAB met de andere voorstellen om de arbeidsmarkt in balans te krijgen, wordt uiteengezet. Dit “spoorboekje” heeft minister Koolmees vandaag aan de Eerste Kamer gezonden.
Arbeidsmarkt voor de toekomst
In december 2017 kondigde het kabinet aan dat onderhoud van de arbeidsmarkt noodzakelijk is. Om de arbeidsmarkt voor te bereiden op de toekomst wil het kabinet een totaalpakket aan maatregelen invoeren. Een eerste belangrijke wetgevende stap in dit totaalpakket aan maatregelen is de WAB. De WAB moet volgens minister Koolmees de urgente knelpunten in het arbeidsrecht met voorrang aanpakken. Om de arbeidsmarkt van de toekomst te realiseren zullen naast de WAB ook nog een aantal andere stappen gezet worden in deze kabinetsperiode:
- Leven lang ontwikkelen;
- Ziekte en arbeidsongeschiktheid; en
- Het beleid rond zelfstandigen.
Leven lang ontwikkelen (LLO)
Volgens minister Koolmees blijven mensen duurzaam inzetbaar op de arbeidsmarkt door tijdig te investeren in scholing en ontwikkeling tijdens de loopbaan. Volgens het spoorboekje ligt de focus van dit kabinet ligt op het stimuleren van de eigen regie van mensen op hun loopbaan en hun leven, zodat zij zich kunnen ontwikkelen, hun eigen keuzes kunnen maken en kunnen voorkomen dat zij hun baan verliezen. Om dat te kunnen bereiken is een eigen budget nodig en daarom werkt het kabinet aan een uitgavenregeling voor individuele leer- en ontwikkelbudgetten en zal zij ook private partijen daartoe stimuleren.
Om tot een doorbraak te komen zal het kabinet met een meerjarig actiegericht programma komen. In dit programma zal meer aandacht zijn voor het stimuleren van een leercultuur in het MKB en voor het meer flexibel maken van het onderwijsaanbod voor volwassenen. Rond de zomer zal het kabinet de Kamer informeren over de voortgang.
Naast bovengenoemd beleid heeft de Tweede Kamer het kabinet gevraagd geld vrij te maken voor scholing bij MKB-bedrijven (48 miljoen per jaar) en voor scholing in seizoengevoelige sectoren (jaarlijks 12 miljoen de komende vijf jaar). Over de toekenning van dit geld doet minister Koolmees nog geen uitspraken in zijn spoorboekje.
Ziekte en arbeidsongeschiktheid
In december 2018 heeft minister Koolmees met werkgevers en werknemers afspraken gemaakt over een uitvoerbaar pakket aan maatregelen voor de loondoorbetalingsverplichting tijdens ziekte. Deze maatregelen moeten de loondoorbetaling tijdens ziekte voor werkgevers makkelijker, duidelijker en goedkoper maken. De maatregelen zien tevens op het stimuleren van mensen met een WIA-uitkering om zoveel mogelijk deel te nemen in het arbeidsproces.
Om deze maatregelen te realiseren wordt dit najaar een wetsvoorstel aan de Tweede Kamer gestuurd met de volgende maatregelen:
- een financiële tegemoetkoming voor werkgevers voor de loondoorbetalingskosten – in de vorm van premiekorting per 2021 – van in totaal 450 miljoen per jaar;
- het medisch advies van een bedrijfsarts wordt leidend bij de toets op de re-integratie-inspanningen door het UWV (het UWV hoeft deze niet langer te toetsen); en
- gedurende vijf jaar zal het arbeidsongeschiktheidspercentage van een WIA-gerechtigde niet verlaagd worden vanwege inkomsten (mensen hebben zekerheid dat ze kunnen werken zonder het risico te lopen dat ze er later in inkomen op achteruit gaan).
Ten aanzien van de maatregelen die geen wetswijziging behoeven, wordt de Tweede Kamer voor de zomer geïnformeerd. De maatregelen waarover de Kamer dan geïnformeerd zal worden zijn:
- de mkb-verzuim-ontzorg-verzekering die per 1 januari 2020 door verzekeraars aangeboden zal worden;
- de wijze waarop gewerkt wordt aan meer uniformiteit in uitgangspunten die door bedrijfsartsen en verzekeringsartsen gehanteerd worden;
- de manier waarop transparantie en kennis over loondoorbetaling bij ziekte wordt vergroot; en
- de voortgang van het experiment scholing voor arbeidsongeschikten (in het najaar zal minister Koolmees de kaders uitwerken voor experimenten ten aanzien van tweede spoor re-integratie).
Deze maatregelen moeten het - samen met de maatregelen in de WAB- aantrekkelijker maken om werknemers een vast dienstverband aan te bieden.
Het beleid rond zelfstandigen
Ten aanzien van het beleid rond zelfstandigen bericht minister Koolmees dat voor de zomer de Tweede Kamer geïnformeerd zal worden over de uitwerking van de maatregelen aangekondigd in het regeerakkoord:
- Laag tarief: er is altijd sprake van een arbeidsovereenkomst bij een laag tarief in combinatie met een langere duur (3 maanden) van de overeenkomst of een laag tarief in combinatie met het verrichten van reguliere bedrijfsactiviteiten (welke maatregel waarschijnlijk op Europeesrechtelijke bezwaren stuit);
- Hoog tarief: er wordt een ‘opt-out’ ingevoerd voor de loonbelasting en de premie werknemersverzekering indien sprake is van een hoog tarief in combinatie met een korte duur van de overeenkomst (korter dan één jaar) of een hoog tarief in combinatie met het verrichten van reguliere bedrijfsactiviteiten;
- Tussenklasse: een opdrachtgeversverklaring die opdrachtgevers vooraf duidelijkheid en zekerheid biedt bij de inhuur van zelfstandigen door een vrijwaring van loonbelasting en werknemersverzekering. Deze verklaring wordt afgegeven door de Belastingdienst na het invullen van een webmodule.
Minister Koolmees noemt dat het kabinet de afgelopen periode al een aantal stappen heeft gezet in het zelfstandigenbeleid. Zo is het gezagscriterium verduidelijkt en opgenomen in het handboek loonheffingen. Daarnaast wordt hard gewerkt aan de webmodule voor de tussenklasse. Het ligt in de lijn der verwachting dat de webmodule begin 2020 gereed is.
Ten aanzien van de zelfstandigen aan de onder- en bovenkant van de arbeidsmarkt merkt minister Koolmees op dat deze maatregelen complex zijn (onder andere door Europeesrechtelijke bezwaren) en nog verder door het kabinet worden uitgewerkt. Desalniettemin is het doel van het kabinet om deze maatregelen in 2021 in werking te laten treden.
Deze maatregelen moeten het risico van een waterbedeffect tegengaan.
Conclusie
Tot zo ver het “spoorboekje” van minister Koolmees over de arbeidsmarkt van de toekomst. Het samenstel van de WAB en de maatregelen rondom LLO, ziekte en arbeidsongeschiktheid en een beleid rond zelfstandigen moet de arbeidsmarkt weer in balans brengen. Met dit “spoorboekje” in de hand zal de Eerste Kamer dinsdag 28 mei 2019 moeten beslissen of ook zij instappen in de WAB-trein.
Bent u benieuwd welke gevolgen de WAB voor uw onderneming heeft? Neem dan gerust contact op met een van onze arbeidsrechtspecialisten via 024-381 31 23