Downloaden uit illegale bron mag!

Vandaag heeft het Hof Den Haag in een uitgebreid gemotiveerd arrest bepaald dat downloaden uit illegale bron naar Nederlands recht is toegestaan. Ook bepaalt zij dat Usenetfacilitator FTD geen auteursrechtinbreuk pleegt, maar wel onrechtmatig handelt omdat zij het illegaal uploaden van de film 'Komt een vrouw bij de dokter' van Eyeworks stimuleert.

FTD biedt een faciliteit waarmee internetgebruikers informatie over de vindplaats van films, waaronder  'Komt een vrouw bij de dokter', en andere entertainmentbestanden op Usenet kunnen uitwisselen. Daarna kunnen de films/entertainmentbestanden gedownload worden. Op de FTD-faciliteit waren vindplaatsen van de film ´KEVBDD´ opgenomen. Eyeworks,  producent en auteursrechthebbende op de film ´KEVBDD´, spande een procedure aan tegen FTD.

Het Usenet is van oorsprong een discussienetwerk, waar men via het plaatsen van tekstbestanden participeerde in de discussies. Om bestanden via Usenet te kunnen uploaden en downloaden moet men geregistreerd zijn bij een Usenet provider. Die provider verleent toegang tot zijn ‘newsserver’, die bestaat uit (een aantal) grote harddisk(s) waarop gebruikers berichten kunnen plaatsen. De bestanden worden op de newsservers in ‘nieuwsgroepen’ geplaatst.De newsservers sturen de actuele inhoud van de nieuwsgroepen naar newsservers van andere providers en vice versa (‘synchronisatie’). Het aanbod op de newsservers kan hierdoor exponentieel toenemen. Tegenwoordig wordt Usenet vooral gebruikt als middel om speelfims, televisieprogramma’s, games en andere software te verspreiden en te downloaden.  FTD is bij de creatie en exploitatie van Usenet overigens niet betrokken.

Mede doorslaggevend voor haar oordeel is volgens het Hof het bestaan van het ´spot´-systeem van FTD, waardoor Usenet-gebruikers elkaar kunnen attenderen op de aanwezigheid van entertainmentbestanden op Usenet, en de in verband daarmee genomen maatregelen ter bevordering van de gebruikersgemak (de categorie-indeling, de zoek- en ´updatefunctie’) en de kwaliteit van de spots (het moderator-systeem en de ´kudo´-top 25). Daardoor maakt FTD het downloaden wel (aanzienlijk) gemakkelijker, aldus het Hof. Dat het grote voordelen biedt om bij het downloaden gebruik te maken van de FTD-applicatie is ook af te leiden uit het feit dat de FTD-applicatie al meer dan 500.000 gebruikers heeft. FTD heeft zelf ook naar voren gebracht dat haar platform ‘een meerwaarde´ heeft en dat de locatie- informatie die door de gebruikers van het FTD-platform wordt aangedragen, tot ‘beter materiaal’ leidt.

Er is geen (directe) auteursrechtinbreuk door FTD omdat niet kan worden gezegd dat FTD door het houden en aanbieden van haar applicatie de film ´KEVBDD´ op zodanige wijze ter beschikking heeft gesteld aan het publiek dat dit werk voor de leden daarvan toegankelijk is geworden. Met alleen de FTD-applicatie heeft het publiek nog niet de mogelijkheid om een op Usenet geuploade film te bekijken, aldus het Hof. De gebruikers hebben om de film te kunnen downloaden of deze te kunnen bekijken ook nog software nodig waarmee FTD geen enkele bemoeienis heeft. FTD heeft onweersproken gesteld dat haar applicatie niet de mogelijkheid biedt om NZB-bestanden te vinden.

Het Hof onderzoekt vervolgens of FTD is te beschouwen als een tussenpersoon wiens dienst (de FTD-applicatie) door derden is gebruikt om inbreuk op het auteursrecht van Eyeworks te maken en of FTD onrechtmatig jegens Eyeworks heeft gehandeld omdat zij met haar applicatie structureel auteursrechtinbreuk faciliteert en stimuleert. Daartoe stelt zij eerst vast dat downloaden uit illegale bron mag: 'Uit deze uitspraken van de kant van de Nederlandse regering blijkt dat zij van oordeel is dat volgens de Aw kopiëren uit illegale bron is toegestaan omdat dit onder [de thuiskopieregeling] valt.' Kortom, nu naar Nederlands recht downloaden ook uit illegale bron is toegestaan, is het als tussenpersoon verschaffen van diensten die door derden daarvoor worden gebruikt, alsook het enkele (structureel) faciliteren/stimuleren daarvan, niet verboden of onrechtmatig. Dat ligt anders bij het stimuleren van het illegaal uploaden.

Door de FTD-applicatie wordt het downloaden van de film ‘KEVBDD’ – en van entertainment-bestanden in het algemeen – volgens het Hof aanzienlijk gemakkelijker wordt gemaakt. Dit geldt in het bijzonder voor films die onder een vreemde – niet herleidbare – bestandsnaam worden geupload. Hierdoor wordt het ook voor de uploaders aantrekkelijker om films, zoals ‘KEVBDD’, op internet te zetten. Door de FTD-applicatie kan de uploader zijn ‘publiek’ veel beter bereiken en wordt door die applicatie een omgeving gecreëerd waarin de uploader meer resultaat van zijn werk heeft. Ook wanneer hij een vreemde bestandsnaam gebruikt om opsporing te voorkomen. Ook is van belang dat een aanmerkelijk deel van de spotters van FTD uploader is. Hiermee wordt onderstreept dat de FTD-applicatie eraan bijdraagt dat de uploaders van de film het doel kunnen bereiken dat hen voor ogen staat, namelijk dat die film wordt/worden gevonden en gedownload, en dat derhalve van die applicatie een stimulerende werking op het uploaden uitgaat. Het hof wijst er nog op dat tussen de uploaders een soort reciprociteit bestaat in die zin dat de uploaders zelf ook downloaden, zodat zij ‘allen lekker gratis films kunnen kijken’. Het gemak dat de FTD-applicatie bij het downloaden verschaft vormt een stimulerende factor voor het uploaden. FTD heeft haar platform in het leven geroepen met het doel om dat systeem van wederzijdse uitwisseling te bevorderen.

Het komt er volgens het Hof op neer dat FTD structureel/stelselmatig en doelbewust een applicatie in bedrijf houdt waardoor een activiteit (te weten illegaal uploaden) wordt gestimuleerd die, naar zij weet of moet weten, inbreuk op het auteursrecht van Eyeworks oplevert en (ernstig) nadeel voor Eyeworks teweegbrengt, terwijl FTD zelf van die activiteit profijt trekt. De mogelijkheid om met de FTD-applicatie reclame-inkomsten te verwerven is uiteindelijk (grotendeels) terug te voeren op het illegaal uploaden. Dit is onrechtmatig jegens Eyeworks. Het wordt FTD verboden om nog langer spots van ‘KEVBDD’ aanwezig te hebben via haar FTD-applicatie.