Hoewel de brochure benadrukt dat naleving van de mededingingsregels positief benaderd dient te worden (naleving leidt tot goede reputatie en vergroot de aantrekkelijkheid van de betreffende onderneming), wordt voornamelijk stilgestaan bij de potentiële kosten van een overtreding van mededingingsregels. Daarbij wordt gewezen op de mogelijkheid van boetes voor zowel natuurlijke personen als ondernemingen, de nietigheid van overeenkomsten en de gevolgen van negatieve publiciteit.
Om de naleving van de mededingingsregels te bevorderen, adviseert de Europese Commissie de ondernemingen om een compliance programma te implementeren. Hoewel een compliance programma uiteraard moet worden toegespitst op de specifieke behoeften van iedere afzonderlijke onderneming, benoemt de brochure instrumenten die onderdeel dienen te zijn van ieder effectief compliance programma. Een greep uit de door de Europese Commissie genoemde onderdelen:
- een risico-analyse (in welke gevallen loopt de onderneming het risico van een mededingingsinbreuk);
- duidelijk commitment van het senior management (hetgeen bijvoorbeeld kan blijken uit de hoeveelheid middelen dat ter beschikking wordt gesteld);
- bewustwording bij werknemers van het belang van naleving (bijvoorbeeld cursussen, een compliance handboek met duidelijke mededingingsrechtelijke do’s en don’ts en compliance als onderdeel van de beoordeling van werknemers);
- interne rapportagemechanismen (bijvoorbeeld een interne klokkenluidersregeling alsmede de aanstelling van een compliance officer)
- het aanpassen van het compliance programma aan actuele (mededingingsrechtelijke) ontwikkelingen;
- monitoring van het compliance programma
Overigens is de Europese Commissie niet de eerste mededingingstoezichthouder die zich bezighoudt met compliance. Zij heeft zich waarschijnlijk (onder meer) laten inspireren de Britse mededingingsautoriteit (the Office of Fair Trading), die zich via een zeer uitgebreide sectie op haar website al jarenlang actief bezighoudt met het geven van guidance op het gebied van compliance.
Ook in Nederland worden ondernemingen door de NMa gestimuleerd om een compliance programma te implementeren. Zo heeft de NMa er actief aan bijgedragen dat Actiz een branchebreed compliance handboek heeft gepubliceerd voor de sector verpleeg- en verzorgingshuiszorg. Daarenboven heeft de NMa ten minste eenmaal afgezien van nader onderzoek naar een mogelijke overtreding, onder meer omdat de betrokken ondernemingen hebben toegezegd een compliance programma in te voeren teneinde toekomstige overtredingen van de mededingingswet te voorkomen. Daarbij moet overigens de kanttekening worden geplaatst dat het een bijzondere situatie betrof. Over het algemeen geldt dat het gebruik van een compliance programma niet leidt tot boetevermindering, indien de mededingingsregels (ondanks het compliance programma) worden overtreden.
De boodschap is duidelijk: voorkomen van een mededingingsinbreuk is beter dan genezen!
Voor meer informatie over (de activiteiten van Dirkzwager met betrekking tot) compliance, verwijs ik u graag naar:
- de cursus compliance officer in de zorgsector; en
- het artikel compliance invoeren.