De vorige bijdrage over flexibele arbeid in verkiezingsprogramma’s eindigde met de grote boze wolf die het gemunt lijkt te hebben op de ondernemersvrijheid. Weliswaar verhuld als Robin Hood die opkomt voor de zogenoemde schijnzelfstandigen, maar of dat nu recht doet aan het verhaal…
In deze bijdrage van flexibele arbeid worden de verkiezingsprogramma’s op het gebied van de tijdelijke en vaste arbeidscontracten onder de loep genomen. In dat kader is relevant de in 2015 ingevoerde Wet Werk en Zekerheid (WWZ). Deze wet had onder meer ten doel om flexwerkers sneller door te laten stromen naar een vast arbeidscontract. Dit zou worden bereikt door verkorting van de ketenbepaling waardoor flexwerkers sneller in aanmerking zouden komen voor een vast contract (al na 2 jaar in plaats van 3 jaar met een tussenpoze van 6 maanden in plaats van 3 maanden). Tegelijkertijd was het de bedoeling om vaste contracten minder vast te maken door het ontslagrecht eenvoudiger en goedkoper te maken. In dit sprookje wordt inmiddels niet meer geloofd: gebleken is dat de meeste flexwerkers thans al na 2 jaar hun baan verliezen en de vaste contracten zijn door het stelsel van de limitatieve ontslaggronden enkel vaster geworden.
Hoe denken de politieke partijen dit nu te gaan herstellen? Welke magische middelen denken ze hiervoor in te gaan zetten? The story continues:
Er was eens…
een PVDA…
- Opbouw transitievergoeding vanaf de eerste werkdag;
- Vast contract wordt conform cao weer de norm: flexcontracten alleen voor aantoonbaar tijdelijk werk;
- Gedifferentieerde WW-premie voor werkgevers afhankelijk van contractvorm;
- Invoering collectieve zorgverzekering voor kleine werkgevers voor risico’s bij loondoorbetaling bij ziekte;
Met deze maatregelen wordt getracht de verschillen tussen flexwerkers en mensen met een vast contract kleiner te maken. Zo hebben ook flexwerkers recht op een transitievergoeding bij beëindiging van het contract en zal de door de werkgever verschuldigde WW-premie bij een flexcontract hoger zijn dan bij een vast contract. De goede intenties zijn duidelijk, maar worden door deze maatregelen de alsmaar in omvang toenemende zzp’ers niet alleen maar nog aantrekkelijker voor werkgevers? Een kant waar men bij de PvdA juist niet naar toe wil.
Om ervaring op te doen met stroomversnellingen zou een boottocht in de Piranha van de Efteling wellicht kunnen helpen om bepaalde plannen nog wat bij te sturen.
een VVD….
- Verbod op nulurencontracten in bepaalde sectoren (o.a. in de zorg) ongedaan maken: contractvorm verantwoordelijkheid werkgever en werknemer;
- meer tijdelijke contracten en tijdelijke contracten van langere duur toestaan;
- opzeggen van (vast) arbeidscontract eenvoudiger en minder duur maken.
Vooral het laatste zal de meeste werkgevers als (sprookjes)muziek in de oren klinken. Maar was versoepeling van het ontslagrecht niet juist een van de doelen van de WWZ en is de conclusie niet juist dat dit niet is gelukt? Dit maakt mij des te meer nieuwsgieriger hoe de VVD dit meent te kunnen bewerkstelligen. Maar daarover wordt vooralsnog gezwegen.
een CDA….
- meer ontbindingsmogelijkheden voor de kantonrechter (zodat weer sneller wordt gekozen voor een vast contract);
- Loondoorbetaling bij ziekte voor werkgevers fors terugbrengen;
- meer mogelijkheden voor meerjarige arbeidscontracten, bijv. contract voor vijf jaar.
Zoals hiervoor al genoemd, zijn sinds de invoering van de WWZ vaste contracten louter vaster geworden. Dit zal ongetwijfeld een oorzaak zijn waarom werkgevers thans nog terughoudender zijn geworden om een vast contract aan te bieden in samenhang met het betalen van een transitievergoeding en de loondoorbetalingsplicht bij ziekte.
De kantonrechter meer mogelijkheden gegeven om te kunnen overgaan tot ontbinding van een arbeidscontract en het terugbrengen van de loondoorbetalingsplicht bij ziekte, klinken dan als niet verkeerde maatregelen. Een kritische (sprookjesmuziek)noot: de huidige transitievergoeding blijft pas verschuldigd na 24 maanden (althans daarover lees ik niets terug). Bovendien is nog onduidelijk op welke wijze de kantonrechter meer ontbindingsmogelijkheden zou gaan krijgen. Wordt dit weer een min of meer open norm als ‘gewichtige omstandigheden’ zoals die gold vóór het (sprookjes)tijdperk WWZ of worden er enkele limitatieve ontslaggronden in de wet toegevoegd?
een D66….
- Slechts één contractvorm: het arbeidscontract voor onbepaalde tijd;
- Modernisering van het ontslagrecht, waaronder afschaffing preventieve ontslagtoets;
- Opbouw transitievergoeding direct na start;
- Eis dat transitievergoeding daadwerkelijk wordt gebruikt voor stap naar nieuw werk.
Dit zijn ambitieuze plannen… Je kunt veel zeggen, maar aan lef ontbreekt het ze niet bij D66. Een partij die je dus gerust naar de wat spannendere attracties in de Efteling kunt sturen, bijvoorbeeld de Python of de befaamde schipschommel Halve Maen. In ouderwetse sprookjes lijkt D66 niet meer te geloven…
een Groenlinks….
- Tijdelijke contracten kosten meer o.a. door hogere WW-premies;
- Opbouw transitievergoeding vanaf eerste werkdag;
- Mogelijkheid tot tweede meerjarig arbeidscontract (zodat mensen langer in dienst kunnen blijven).
De maatregelen van Groenlinks verdienen niet de originaliteitsprijs. Ook PvdA noemt de gedifferentieerde WW-premie (hogere premie bij tijdelijke contract) en directe opbouw van de transitievergoeding, zodat ook flexwerkers hiervoor in aanmerking komen. En CDA wil ook meer mogelijkheden voor meerjarig arbeidscontracten. Desalniettemin zouden deze maatregelen best een positief effect kunnen hebben op de thans bestaande (toegenomen) verschillen tussen flex en vast. Alleen de vraag die ook hier opkomt: wordt met het duurder maken van flexcontracten het inhuren van zzp’ers niet nog aantrekkelijker? Als dat het geval is, dan eindigt het sprookje van dit thema opnieuw met de grote boze wolf die het dit keer heeft gemunt op werkgevers met flexcontracten met als (onbedoeld) effect een (droom)vlucht naar de zzp’er…
een SP….
- Verhoging WW-premie bij flexibel werk en verlaging bij vast werk;
- Transitievergoeding treedt al na één maand in werking en wordt verhoogd naar 2/3 maandsalaris per vol dienstjaar.
Ook de SP ziet verhoging van de WW-premie bij flexcontracten als het wondermiddel om de doorgeschoten flexibilisering aan te pakken. Maar evenals Groenlinks en PvdA slaat de SP geen acht op de mogelijke nog verdergaande magische aantrekkingskracht van de zzp’er als gevolg van het duurder maken van flexcontracten. Misschien moeten deze partijen toch eens verder kijken dan de neus (van Pinokkio) lang is…
en geen PVV…
Tot welk definitief sprookje dit nu uiteindelijk gaat leiden zal pas duidelijk worden na de verkiezingen op 15 maart a.s. Ik wens u veel wijsheid toe in het stemhokje!
