Geen inbreuk met doorplaatsen foto op forum

Een fotograaf heeft een foto gemaakt van een kind achter een computer. Deze heeft vervolgens aan de Telegraaf toestemming verleend om de foto te gebruiken in haar dagblad en op haar website als illustratie bij een artikel over een campagne tegen kinderlokken. Een deelnemer van het forum Maroc heeft het betreffende bericht mét foto op dit forum geplaatst. Hiertegen zijn fotograaf en ouder van het kind opgekomen in een procedure voor de kantonrechter in Amsterdam. Nu de rechtbank de vorderingen van de fotograaf en de ouder heeft afgewezen zijn de fotograaf en ouder in hoger beroep gegaan, stellende dat er sprake is van inbreuk op auteursrechten alsmede portretrechten.

Het Gerechtshof Amsterdam heeft het vonnis van de rechtbank bekrachtigd.

Auteursrecht
De fotograaf heeft zich op het standpunt gesteld dat door het verschijnen van de door hem gemaakte foto op de website van Maroc inbreuk is gemaakt op zijn auteursrechten op de foto. Het hof is het daar niet mee eens. Volgens het hof is er in de gegeven omstandigheden sprake van een toelaatbaar citaat (in de zin van artikel 15a Auteurswet), hetgeen een beperking van het auteursrecht inhoudt. 'Het artikel wordt immers in het kader van een discussie op het internetforum van commentaar voorzien, de (sterk verkleinde) bijbehorende foto speelt daarbij een rol die functioneel van aard is; de foto vergroot immers de zeggingskracht van het artikel en verbeeldt op doeltreffende wijze het schrijnende karakter van het in de discussie aangesneden onderwerp' aldus de rechter.

Interessant - en naar mijn mening juist - is dat het hof daarnaast oordeelt dat ook een verkleinde foto de auteursrechtelijk relevante trekken van de originele foto behoudt. Immers de elementen die ervoor zorgen dat de foto auteursrechtelijk beschermd is (o.a. afstand tot geportretteerde, gekozen hoek waaronder foto is genomen, inspelen op belichting) zijn ook na verkleining van de foto waarneembaar zodat openbaarmaking van de foto zonder toestemming van de fotograaf in beginsel een auteursrechtinbreuk inhoudt, zo niet in onderhavig geval. Anders: Rb Arnhem in de bekende Zoekallehuizen-zaak.

Portretrecht
Het beroep op portretrecht slaagt evenmin. Het is immers, aldus de rechter, niet duidelijk welk redelijk belang van geportretteerde zich tegen de openbaarmaking van de foto zoals in onderhavige kwestie verzet. De foto is immers met toestemming van geportretteerde aan de Telegraaf ter beschikking gesteld voor voornoemd artikel. De openbaarmaking van de foto op de website van Maroc heeft plaatsgevonden in een context die, zo niet gelijk, dan in ieder geval vergelijkbaar is met die waartoe toestemming was verleend.

Daarnaast geldt het ontbreken van een redelijk belang temeer nu geportretteerde 'op de foto niet duidelijk herkenbaar in beeld is gebracht, en in ieder geval op de verkleinde foto niet aanstonds zodanig herkenbaar was dat aan te nemen valt dat de verschijning op de site van Maroc (op relevante schaal) tot herkenning door derden zal hebben geleid', aldus de rechter.

Geen werkelijke proceskostenveroordeling voor portretrechten
Interessant in het kader van de proceskostenveroordeling in intellectuele eigendomszaken is de overweging van het gerechtshof dat portretrecht niet valt aan te merken als recht van intellectuele eigendom in de zin van artikel 1019 Rv. Derhalve zal voor het gedeelte van de kosten gemaakt voor de portretrechtclaim slechts een proceskostenveroordeling op grond van het liquidatietarief volgen en niet de werkelijke proceskosten.