De casus
Kantoor voor Klanten had eind 2008 ruim 357.000 nepfacturen gestuurd aan ondernemers in Nederland voor een vermelding in het KvKhandelsregister voor een bedrag van € 149,--. Het KvKhandelsregister had echter niets van doen met het ‘echte’ handelsregister van de Kamer van Koophandel. Slechts door snel ingrijpen van de Kamer van Koophandel werd voorkomen dat er in totaal 1,4 miljoen facturen werden verzonden. Ook heeft de Kamer van Koophandel meteen de bankrekening van Kantoor voor Klanten laten blokkeren, zodat betaling onmogelijk was. Daarnaast heeft de Kamer van Koophandel bedragen die op haar bankrekening waren betaald, laten terugstorten.
Saillant detail is overigens nog dat Sandd de samenwerking met een Rotterdamse postbezorger, die de nepfacturen moest bezorgen, beëindigde omdat deze postbezorger de geadresseerden van de nepfacturen door middel van een zelf aangebrachte sticker waarschuwde voor mogelijke acquisitiefraude door Kantoor voor Klanten. In een persbericht rechtvaardigde Sandd deze beëindiging door te wijzen op het grondwettelijke briefgeheim. Het briefgeheim brengt volgens Sandd mee dat niemand, en dus ook postbezorger, naar de inhoud van een poststuk mag kijken, behalve de geadresseerde zelf. Daarnaast is er volgens Sandd de regel dat postbezorgers niet eigenhandig veranderingen op poststukken mogen aanbrengen. Dat laatste had de Rotterdamse postbezorger gedaan door op de enveloppe een sticker aan te brengen.
Oordeel van de rechter
De rechter oordeelde dat de factuur van Kantoor voor Klanten dermate misleidend was, dat er sprake was van een onrechtmatige daad van Kantoor voor Klanten jegens de Kamer van Koophandel, aangezien het leek alsof het ging om de jaarlijkse bijdrage voor het echte handelsregister van de Kamer van Koophandel. Zo gebruikte Kantoor voor Klanten:
a) een logo op de factuur en een website, die sterk leek op die van de Kamer van Koophandel,
b) gebruikte zij dezelfde kleurstelling als de Kamer van Koophandel,
c) gebruikte zij de afkorting KvK, en
d) ging het om een vermelding op de website KvKhandelsregister.nl (bezoekers van deze website worden nu automatisch doorgelinkt naar de echte site van de Kamer van Koophandel).
Dit was voor de gemiddelde ondernemer dusdanig verwarrend en misleidend dat Kantoor voor Klanten onrechtmatig handelde. Het feit dat onderaan de begeleidende brief was vermeld dat het slechts om een aanbod ging en dat de registratie van de Kamer van Koophandel was gescheiden van de dienstverlening van Kantoor voor Klanten deed aan het oordeel van de rechter niets af.
Bijzonder is dat niet alleen Kantoor voor Klanten aansprakelijk is voor de door de Kamer van Koophandel geleden schade, maar ook dat de vijf natuurlijke personen achter Kantoor voor Klanten voor alle schade hoofdelijk aansprakelijk zijn. Volgens de rechtbank hebben deze personen bewust bijgedragen aan deze grootschalige acquisitiefraude. De rechter heeft een schadevergoeding toegewezen van ruim € 400.000,-- plus een vergoeding van € 75.000 voor de door de Kamer van Koophandel gemaakte juridische kosten.
De rechter oordeelde dat was voldaan aan de volgende vier vereiste van groepsaansprakelijkheid van artikel 6:166 BW;
1. de verschillende deelnemers hadden bewust gezamenlijk opgetreden en ieder van deze deelnemers had een bijdrage geleverd aan gedragingen die een gevaar voor schade hebben doen ontstaan;
2. de deelnemers hadden de kans op het toebrengen van de schade door het sturen van de misleidende facturen behoren te voorzien en dit had hen van het deelnemen moeten weerhouden;
3. het deelnemen kan de deelnemer worden toegerekend; en
4. er was sprake van onrechtmatig handelen tegen de Kamer van Koophandel en daardoor is de schade ontstaan.
Slot
Alle vijf personen die betrokken waren bij deze aquisitiefraude zijn dus aansprakelijk voor de schade die door deze fraude is ontstaan. Dit is een zeer goede ontwikkeling in de strijd tegen acquisitiefraude. Als acquisitiefraudeurs zich niet meer achter B.V.’s en andere (buitenlandse) rechtspersonen kunnen verschuilen, moeten zij rekening houden met persoonlijke aansprakelijkheid, en zal dit waarschijnlijk een afschrikwekkend effect hebben. Maar fraude en oplichting zijn zo oud als de weg naar Rome.
Het blijft dus oppassen geblazen. Ondernemers hebben ook een eigen verantwoordelijkheid. Het is raadzaam voordat u een overeenkomst ondertekent, altijd te controleren met wie u zaken doet. U kunt bijvoorbeeld online het handelsregister raadplegen. Daar ziet u ook of degene die in de overeenkomst wordt genoemd wel bevoegd is de overeenkomst te ondertekenen. En als iemand om een schriftelijke bevestiging vraagt van contactgegevens moeten alarmbellen gaan rinkelen. Zorg er voor dat u weet waarvoor u tekent. De onderhavige zaak laat zien dat er ook op dat punt van het betalen van facturen opgelet dient te worden. Betaal dus nooit klakkeloos facturen, maar controleer ze eerst zorgvuldig!
Op de website van de Kamer van Koophandel vindt u overigens handige tips om te voorkomen dat u slachtoffer wordt van acquisitiefraude. Op deze website staan ook tips hoe u de jaarlijkse factuur van de Kamer van Koophandel kunt controleren. Bent u toch onverhoopt slachtoffer geworden van acquisitiefraude, dan kunt u dit melden bij het Fraudemeldpunt.
Door mr. drs. R. van Benthum, advocaat Ondernemingsrecht
