Feiten
Op 20 september 2021 heeft aanbesteder een openbare Europese aanbestedingsprocedure gepubliceerd inzake een brokerdienstverlening voor ICT functies. Het betreft een raamovereenkomst die moet voorzien in de inhuur van professionals op het gebied van ICT. De opdrachtnemer moet zowel de searching (het werven, voorselecteren en inzetten van de professionals) alsook de contracting (het inzetten van de professionals) uitvoeren.
Er wordt gegund op basis van het criterium ‘beste prijs-kwaliteitverhouding’.
Beschrijving klacht en oordeel Commissie
De klacht die in casu aan de Commissie voorligt, betreft de gehanteerde berekening van de prijs. In deze berekening wordt alleen de searching fee die de opdrachtnemer per uur rekent en niet het uurtarief van de ingehuurde professional meegenomen. Dit kan, zo oordeelt de Commissie, het ongewenste effect sorteren dat de opdracht niet wordt gegund aan de inschrijver met de economisch meest voordelige inschrijving. De Commissie acht de klacht dus gegrond. Onderstaand voorbeeld illustreert hoe een inschrijver met een aanzienlijk hogere fee dan een andere inschrijver, toch goedkoper uit kan vallen:
Inschrijver A: uurtarief professional € 105 + searching fee € 1,50 = € 106,50
Inschrijver B: uurtarief professional € 100 + searching fee € 6,00 = € 106,00
Het is overigens niet zo dat het uurtarief van de professional bij de beoordeling van de prijs in het geheel geen rol speelt: er worden bandbreedtes gehanteerd. Deze bandbreedtes verschillen echter van €15 per uur tot zelfs €40 per uur. Een inschrijver met een hogere fee die een tarief aan de onderkant van de bandbreedte weet uit te onderhandelen, is economisch voordeliger dan een inschrijver met een lagere fee en een uurtarief aan de bovenkant van de bandbreedte (ov. 2.1.2.). Nu slechts de fee en niet het uurtarief wordt beoordeeld bij het gunnen, kan de praktijk heel anders uitpakken dan tijdens het beoordelingsproces het geval leek.
De Commissie oordeelt dat de beoordelingssystematiek die aanbesteder hanteert het risico in zich draagt dat de opdracht niet wordt gegund aan de inschrijver met de economisch meest voordelige inschrijving in de zin van de beste prijs-kwaliteitverhouding. Dat inschrijver een lage fee rekent, zegt immers nog niets over de daadwerkelijke totale kosten (de fee plus het uurloon van de in te huren professional). Hierdoor bestaat tevens het risico dat niet wordt voldaan aan de verplichting om zorg te dragen voor het leveren van zoveel mogelijk maatschappelijke waarde voor de publieke middelen (art. 1.4 lid 2 Aanbestedingswet 2012) (ov. 4.8.). In eerdere adviezen heeft de Commissie reeds geoordeeld dat de aanbesteder voor een beoordelingsmethode moet kiezen die hem in staat stelt daadwerkelijk na te gaan welke inschrijving de beste prijs-kwaliteitverhouding biedt. Dat is in dit geval niet gebeurd: de gekozen beoordelingssystematiek leidt niet altijd tot de economisch meest voordelige inschrijving en voldoet daarmee bovendien niet aan de wettelijke verplichting van art. 1.4 Aw.
Onvolledige formulering raamovereenkomst
Daarnaast oordeelt de Commissie dat de voorwaarden van de raamovereenkomst in het onderhavige geval niet volledig genoeg geformuleerd zijn. Het object van een raamovereenkomst dient voldoende bepaalbaar te zijn (zie ook Advies 545, overwegingen 5.2.2. en 5.10., en deze uitspraak van de Hoge Raad van 25 januari 2002). Inschrijvers moeten voldoende houvast hebben om een verantwoorde inschrijving te kunnen doen (ov. 4.8.5.). De raamovereenkomst is te ruim geformuleerd en laat te veel ruimte voor nadere invulling bij het gunnen van de opdrachten (nadere overeenkomsten) onder de raamovereenkomst. De gehanteerde bandbreedtes zijn te ruim om tijdens het gunningsproces de daadwerkelijke prijs-kwaliteitverhouding te kunnen beoordelen. Op voorhand kan daarom niet worden vastgesteld dat degene die op basis van de gehanteerde beoordelingsmethodiek de economisch meest voordelige inschrijver lijkt te zijn, dat in de uitvoering ook is (ov. 4.8.11.).
Conclusie
Wanneer een aanbesteder ervoor kiest om de inschrijving te gunnen op basis van de beste prijs-kwaliteitverhouding, moet een beoordelingsmethode gebruikt worden waaruit die inschrijving naar voren komt die ook daadwerkelijk de economisch meest voordelige is. Het object van een aanbesteding, in dit geval de raamovereenkomst, dient voldoende bepaalbaar en zodanig gespecificeerd te zijn, dat de inschrijvingen met elkaar vergeleken kunnen worden.
Dit betekent dat bij aanbesteding van inhuur van personeel (brokerdiensten) voor wat betreft de prijsstelling niet alleen met de fee, maar ook met de salarissen rekening gehouden moet worden.
