Handvatten voor samenwerking op gebied van duurzaamheid

Samenwerking tussen ondernemingen op het gebied van duurzaamheid wordt van overheidswege gestimuleerd. Tegelijkertijd verbiedt het kartelverbod uit de Mededingingswet afspraken die een concurrentiebeperkend doel of effect hebben. Op 8 mei 2014 zijn de Beleidsregel mededinging en duurzaamheid (de Beleidsregel) van de minister van Economische Zaken en het Visiedocument mededinging en duurzaamheid (het Visiedocument) van de Autoriteit Consument en Markt (de ACM) gepubliceerd. Beide documenten moeten ondernemingen handvatten bieden om voorgenomen samenwerkingsverbanden op het gebied van duurzaamheid mededingingsproof te maken en zijn daarom opgenomen in de Kennisbank Duurzaamheid van de ACM.

Hoewel het kartelverbod concurrentiebeperkende afspraken in principe verbiedt, geldt een wettelijke uitzondering indien de voordelen van de concurrentiebeperkende afspraak opwegen tegen de nadelen. Daarvoor moeten partijen bij de concurrentiebeperkende afspraak kunnen aantonen dat de afspraak:

-          efficiëntieverbetering oplevert;
-          voordeel oplevert voor consumenten;
-          noodzakelijk is om het voordeel te bereiken; en
-          niet alle concurrentie uitschakelt.

In de Beleidsregel en het Visiedocument wordt beschreven op welke wijze ondernemingen kunnen beoordelen of een samenwerkingsverband op het gebied van duurzaamheid aan deze voorwaarden voldoet.  In dat kader wordt onder meer benadrukt dat bij de beoordeling van duurzaamheidsinitiatieven ook voordelen worden meegewogen die zich pas op termijn voordoen. Bij die afweging speelt volgens het Visiedocument een rol of duidelijk kenbaar en voldoende gespecificeerd overheidsbeleid wordt gevoerd waaruit blijkt dat het wenselijk is om op het terrein van de voorgenomen samenwerking rekening te houden met de belangen van toekomstige generaties. Wordt aanhaken bij overheidsbeleid voor ondernemingen het devies?

De Beleidsregel en het Visiedocument bevatten verder geen revolutionaire koerswijzigingen, maar veelal een uiteenzetting van bestaande handhavingspraktijk bij duurzaamheidssamenwerking. Ook op het gebied van duurzaamheid zijn ACM en de minister van Economische Zaken namelijk gebonden aan Europese regels bij de uitleg van mededingingskwesties. Hoewel de Beleidsregel en het Visiedocument weinig nieuws onder zon bevatten, vormen de documenten wel een handzaam naslagwerk voor ondernemingen die willen beoordelen of hun gezamenlijke duurzaamheidsinitiatief aan de Mededingingsregels voldoet. Dat kan bruikbaar zijn omdat de ACM in principe geen voorafgaand groen licht zal geven voor een samenwerking, maar ondernemingen gehouden zijn zelf te beoordelen of hun voorgenomen samenwerking in overeenstemming is met het kartelverbod.