Het leeghalen van een vennootschap als onrechtmatige daad; een Pyrrusoverwinning?

In de praktijk komt het regelmatig voor dat een bestuurder van een vennootschap alle activa overhevelt naar een andere vennootschap in hetzelfde concern (de zustervennootschap), met als enig doel om het verhaal van crediteuren van de eerste vennootschap te frustreren. Stel dat u als schuldeiser van de leeggehaalde vennootschap vervolgens uw vordering niet kunt verhalen omdat deze vennootschap failliet gaat, kunt u dan iets ondernemen tegen de bestuurder of de zustervennootschap?

Deze vraag speelde in de zaak waar het Gerechtshof ‘s-Hertogenbosch op 22 december 2009 arrest in heeft gewezen. Het betrof hier het ‘Palm’-concern, waarvan de heer Palm bestuurder was en Palm Holding B.V. de moedermaatschappij. Één van de dochtervennootschappen binnen het concern,  Palm Transport B.V., was enkele jaren eerder door de rechter veroordeeld om aan Mares Beheer B.V. (hierna: Mares) een bedrag van € 252.660,= te betalen. Nadat Mares had getracht om dit bedrag te verhalen op Palm Transport B.V., bleken alle activa (goodwill en goederen) te zijn overgeheveld naar Palm Transport & Logistiek B.V., een zuster van Palm Transport B.V. Voor deze overname heeft Palm Transport & Logistiek B.V. niets aan Palm Transport B.V. betaald.

Mares begint een procedure tegen de heer Palm, Palm Holding B.V. en Palm Transport & Logistiek B.V. omdat haar vordering op Palm Transport B.V. onbetaald is gebleven. Mares vordert dat de rechter een verklaring geeft dat alle drie de gedaagden hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de schade die Mares hierdoor leidtdoor het leeghalen van de vennootschap lijdt en heeft geleden. Mares heeft aan haar vorderingen onder meer onrechtmatige daad ten grondslag gelegd.

Oordeel Rechtbank en Hof

De Rechtbank oordeelt dat het overhevelen van activa van Palm Transport B.V. naar Palm Transport & Logistiek B.V. onrechtmatig is jegens Mares en verklaart voor recht dat de heer Palm, Palm Holding B.V. en Palm Transport & Logistiek B.V. hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de schade van Mares. Het betreft de schade die Mares heeft geleden als gevolg van het onbetaald laten van de vordering.

Palm Holding B.V. en Palm Transport & Logistiek B.V. gaan hiertegen niet in hoger beroep, de heer Palm komt wel in hoger beroep. Het Hof oordeelt echter ook dat het handelen van de heer Palm onrechtmatig is jegens Mares en dat hij de schade moet vergoeden.

De vraag is dan, wat dient te worden verstaan onder de ‘schade’ die Mares heeft geleden? Is dat het bedrag van haar vordering die onbetaald is gebleven, zoals Mares betoogt en de Rechtbank toewijst? Of dient er een andere maatstaf te worden gehanteerd?

Het Hof neemt in deze kwestie een ander standpunt in dan de Rechtbank. Volgens het Hof is de heer Palm slechts gehouden om de schade te vergoeden die is ontstaan als gevolg van zijn onrechtmatig handelen. Om dit bedrag te kunnen bepalen, dient te worden vastgesteld welk verhaal Palm Transport B.V. zou hebben geboden indien deze vennootschap haar werkzaamheden op gebruikelijke wijze zou hebben beëindigd en haar resterende activa te gelde zou hebben gemaakt. Het Hof verwijst de zaak naar de schadestaatprocedure, waar Mares de schade die het gevolg is van het onrechtmatig handelen en nalaten van de heer Palm nader zal moeten onderbouwen.

Wat betekent dit concreet voor Mares?

Het feit dat zowel de rechtbank als het Hof oordelen dat de heer Palm onrechtmatig heeft gehandeld en aansprakelijk is voor de schade, is natuurlijk een overwinning voor Mares. Maar met het oordeel dat de schade moet worden vastgesteld door te kijken naar welk verhaal Palm Transport B.V. zou hebben geboden bij een normale beëindiging, zal Mares niet gelukkig zijn geweest. De consequentie hiervan is namelijk dat Mares zal moeten stellen en bewijzen welk deel van haar vordering door Palm Transport BV wél zou zijn betaald als die vennootschap niet zou zijn leeggehaald.

Hiervoor zal Mares moeten bewijzen welk bedrag een redelijke vergoeding zou zijn geweest voor de activa die zijn verkocht door Palm Transport B.V. aan Palm Transport & Logistiek B.V. Daarnaast zal Mares moeten stellen en bewijzen deel van deze vergoeding zou zijn gebruikt om haar vordering te betalen.  Dit is een moeilijke klus met een onzekere uitkomst, waardoor de overwinning wel eens een Pyrrusoverwinning zou kunnen blijken te zijn.