Tot en met 31 december 2019 hadden we in Nederland het Nederlands Investerings Agentschap (“NIA”). Het NIA was opgericht door de Rijksoverheid om lokale regionale overheden, publiek-private samenwerkingen (zogeheten PPP’s) en ondernemingen de mogelijkheid tot financiering te verschaffen om zo maatschappelijke investeringsambities te stimuleren. Het NIA gaat op in de per 16 januari 2020 actieve Invest-NL N.V. (“Invest-NL”).
Invest-NL moet dé instelling van de Rijksoverheid worden voor ontwikkeling en financiering/investering. De instelling is een privaatrechtelijke rechtspersoon (een naamloze vennootschap), maar is opgericht krachtens publiekrecht. De enige aandeelhouder van Invest-NL is het ministerie van Financiën. Invest-NL beschikt over een eigen investeringsvermogen verkregen vanuit een kapitaalstorting van de Rijksoverheid. Maar wat zijn de doelen, taken en voorwaarden van Invest-NL?
Doelen
Op grond van artikel 3 van de wet tot oprichting heeft Invest-NL “tot doel om, indien de markt hierin onvoldoende voorziet, bij te dragen aan het financieren en realiseren van maatschappelijke transitieopgaven door ondernemingen en aan het bieden van toegang tot ondernemingsfinanciering.” Bij maatschappelijke transitieopgaven kan onder meer gedacht worden aan woningbouw, energietransitie, mobiliteitstransitie en transities op het gebied van zorg, voedsel en onderwijs.
Invest-NL richt zich vanuit haar doelstellingen expliciet op ondernemingen die zich bezighouden met het realiseren van zulke maatschappelijke transitieopgaven die via de “gewone” financiële markt niet volledige financiering kunnen verkrijgen (marktfalen). Ook richt Invest-NL zich op scale-ups. Invest-NL richt zich dus niet op alle mogelijke partijen of organisaties, maar enkel op ondernemingen.
Een gedachte daarbij is: als juist de ondernemingen niet kunnen groeien, wordt het groeivermogen van de Nederlandse economie beperkt en derhalve ook de capaciteit voor de maatschappelijke transitieopgaven.
Taken en handelingen
Invest-NL is een financiële instelling in de zin van artikel 1:1 van de Wet op het financieel toezicht, maar is geen bank of kredietinstelling of een (beheerder van een) beleggingsinstelling of -onderneming. Invest-NL zal ten behoeve van haar doelen verschillende taken hebben. In de memorie van toelichting van artikel 4 van de oprichtingswet worden de taken uit artikel 4 verder uiteengezet.
Hieronder volgt een “beknopte” weergave:
Ontwikkeltaak
Invest-NL is kan initiatieven of ondernemingen ondersteunen door middel van de volgende algemene werkzaamheden:
- kennisvergaring en expertise (verrichten van onderzoeken en analyses naar financieringsbehoeften en eventueel gebrekkige marktwerking of -falen bij het realiseren van investeringen en het openbaar maken van deze resultaten en het functioneren als platform voor de uitwisseling van informatie);
- advisering en modelontwikkeling (onder meer verzamelen en delen van kennis, adviseren van de overheid en ontwikkeling van modellen en financieringsconcepten);
- analyse en visieontwikkeling; en
- kennisallianties (aangaan van strategische samenwerking met partijen zoals de Europese Investeringsbank),
Daarnaast heeft Invest-NL specifieke ontwikkelingstaken zoals:
- voorlichting en advies voor projectontwerpen en business modellen;
- toetsing, beoordeling en begeleiding.
Investeringstaak
Invest-NL kan direct of indirect voor eigen rekening en risico financiering verstrekken aan:
- ondernemingen waarmee een bijdrage geleverd kan worden aan het realiseren van maatschappelijke transitieopgaven; en
- MKB-ondernemingen of aan MKB overstijgende middelgrote tevens op groei gerichte ondernemingen waarmee een bijdrage geleverd kan worden aan de Nederlandse economie.
Bij het aangaan van een individuele investering zal Invest-NL voorwaarden hanteren op basis van een investeringsbeleid. Dit beleid kent, naast het kenmerk van het publieke belang, onder meer de volgende kenmerken:
- levensvatbare business case: Invest-NL zal alleen investeren in projecten die zich op lange termijn terugverdienen;
- Invest-NL is bij voorkeur niet de enige externe investeerder. Andere externe (private) mede-investeerders moeten worden aangetrokken door de financiering van Invest-NL en niet worden verdrongen (geen crowding out, maar juist crowding in);
- er zal worden getoetst aan normrendement, doelstellingen van Invest-NL en aan de criteria voor maatschappelijke verantwoord ondernemen;
- er mag geen sprake zijn van ongeoorloofde staatssteun; en
- er moet sprake zijn van een transparant investeringsproces.
De investeringsprocedure zal verder worden ontwikkeld door Invest-NL. Indien er door InvestNL een investering is gedaan, zal er ook (bijzonder) beheer worden gevoerd over de investering (afhankelijk van de investering kan dit actief of minder actief zijn).
Taak tot uitvoering van subsidieregelingen en -besluiten
Invest-NL kan worden aangewezen om bepaalde subsidies voor een ministerie uit te voeren indien deze subsidies samen zouden hangen met de andere taken en doelen van Invest-NL.
Taak tot het in volmacht namens de Staat aandeelhoudersbevoegdheden uit te oefenen
Invest-NL kan worden aangewezen om aandeelhoudersbevoegdheden van de Staat, in de positie als aandeelhouder in ondernemingen en organisaties, uit te oefenen krachtens een volmacht.
Taak tot aanhouden van aandelenbelangen
Invest-NL kan bepaalde aandelenbelangen in ondernemingen aanhouden. Volgens de memorie van toelichting kan het daarbij gaan “om ondernemingen die structureel bijdragen aan het ondernemingsklimaat, de beschikbaarheid van private ondernemingsfinanciering door middel van een fonds, zoals bij een co-investmentfonds het geval kan zijn, of om ondernemingen die van economisch belang zijn voor bijvoorbeeld het Nederlandse ecosysteem met betrekking tot onderzoek, ontwikkeling en innovatie dan wel daartoe ondersteunende diensten en faciliteiten bieden.”
Taak tot samenwerken met instellingen en organen van instellingen van de Europese Unie en andere volkenrechtelijke organisaties en ontwikkelings- en financieringsinstellingen van andere landen
Denk bij deze taak bijvoorbeeld aan de samenwerking en co-financieringsmogelijkheden met bijvoorbeeld de Europese Investeringsbank.
Delegatie van overige taken
In de toekomst kunnen aan Invest-NL ook nog meerdere andere taken worden opgedragen.
Om deze taken uit artikel 4 uit te oefenen, heeft Invest-NL beschikking over meerdere handelingen die zijn kan verrichten. Afhankelijk van de taak bestaan de handelingen onder meer uit bestuursrechtelijke en privaatrechtelijke rechtshandelingen en feitelijke werkzaamheden (verrichten) ten bate van overheden en de markt zoals, bijvoorbeeld, voor eigen rekening en risico vermogen en kapitaal verschaffen.
Invest-NL naast andere (overheids)financiering
Invest-NL zal niet (alle) bestaande financieringsmogelijkheden van Nederlandse overheden vervangen. Het is vooral een nieuwe en andere mogelijkheid. Naast de investeringen/financieringen van Invest-NL zijn provincies, gemeenten en waterschappen (of door deze partijen opgezette of gesteunde fondsen) gewoon nog vrij om – indien mogelijk zelfs samen met Invest-NL – financiering te verstrekken aan of te investeren in ondernemingen en/of projecten die gericht zijn op de realisatie van maatschappelijke transitieopgaven. Deze samenwerking tussen decentrale overheden en Invest-NL is zelfs goed denkbaar en misschien zelfs wenselijk.
Invest-NL maakt uitdrukkelijk onderdeel uit van de “markt” en zal zich vanuit het oogpunt van goede marktwerking moeten onthouden van ongewenste mededinging met ondernemingen. Het is overigens niet de bedoeling dat Invest-NL de “concurrentie” aangaat met private partijen. Invest-NL is pas aan zet als private financiers niet bereid zijn.
Leningen die zijn afgesloten door het samenwerkingsverband tussen de NIA en het Europees Investeringsfonds zullen overgaan op Invest-NL. Tevens zullen de aandelen in en de leningen van de Dutch Venture Initiatives overgaan op Invest-NL. Ook zal de garantie ondernemingsfinanciering energie-transitie financieringsfaciliteit overgaan op Invest-NL.
(Huidige) minimale vereisten aanvraag financiering
Hier kunt u de huidige minimale vereisten vinden.
Tot slot
Invest-NL biedt nieuwe mogelijkheden voor ondernemingen om financiering te krijgen voor projecten waar private financiers niet toe bereid zijn. De komende tijd zullen we meer te weten komen over de werking van dit nieuwe overheidsfonds. De site van Invest-NL is tijdens het schrijven van deze blog nog niet online (update 17-1-2020: de site is inmiddels online. Indien de vereisten wijzigingen, zullen wij u hierover informeren op de site van Dirkzwager. Indien u wilt sparren over (de voorwaarden van) een financiering bij Invest-NL, dan kunt u altijd contact opnemen met een van onze specialisten.
