Begin dit jaar heb ik reeds over de in januari 2018 van kracht geworden nieuwe bepalingen van de Duitse wetgeving met betrekking tot overeenkomsten inzake de aanneming van werk en koopovereenkomsten geschreven en over de gevolgen daarvan voor de bouwbranche. Hier nu een artikel met betrekking tot de vraag: Hoe zit het met de beperking van aansprakelijkheid van de verkoper in Algemene Voorwaarden? Is dat op grond van de nieuwe bepalingen mogelijk? Een thema waarmee wij in de praktijk regelmatig worden geconfronteerd.
Om welke aanspraken gaat het precies?
Allereerst een voorbeeld en een terugblik om de theorie inzichtelijker te maken. De koper van een gebrekkige zaak heeft deze zaak in, op of aan een andere zaak gemonteerd. Hierdoor kunnen aanzienlijke kosten ontstaan in verband met demontage van de gebrekkige zaak en montage van een zaak zonder gebreken. Deze kosten dient de verkoper op grond van de nieuwe bepalingen in het kader van uitvoering a posteriori aan de koper te vergoeden, ook indien de verkoper geen schuld heeft (§ 439 lid III van het Duitse Burgerlijk Wetboek (BGB)). Dat is nieuw. Verder kan de verkoper nu van zijn leverancier vergoeding van de kosten eisen die in het kader van zijn relatie met de koper voor hem zijn ontstaan (§ 445a BGB). Dit geldt nu zowel voor ondernemers als voor consumenten. De schade kan binnen de leveringsketen worden verhaald tot aan degene die uiteindelijk verantwoordelijk is voor het gebrek aan de zaak - in de regel dus de fabrikant.
Voor aannemers, tussenhandelaren en fabrikanten van bouwmaterialen is nu de vraag van belang, of deze nieuwe bepalingen van § 439 lid III en § 445 a BGB in Algemene Voorwaarden kunnen worden uitgesloten of beperkt.
Beperking van aansprakelijkheid in Algemene Voorwaarden tegenover consumenten
Tegenover consumenten is de situatie duidelijk: beide bepalingen inzake aansprakelijkheid kunnen niet in Algemene Voorwaarden worden uitgesloten. De verkoper is derhalve jegens de consument aansprakelijk voor de kosten van demontage van een gebrekkige zaak en de kosten van montage van een nieuwe zaak zonder gebreken. Tegenover een consument kan de verkoper de bijkomende kosten van uitvoering a posteriori die ontstaan voor de verkoper (transport-, reis-, arbeids- en materiaalkosten) evenmin in Algemene Voorwaarden afwentelen op de koper.
Beperking van aansprakelijkheid in Algemene Voorwaarden tussen ondernemers
In het handelsverkeer tussen ondernemers kan de aansprakelijkheid voor demontage- en montagekosten (§ 439 III BGB) slechts in een beperkt aantal uitzonderingsgevallen in Algemene Voorwaarden worden uitgesloten. Een uitzondering geldt alleen indien een clausule inzake beperking van de aansprakelijkheid vanwege de speciale belangen en behoeften waarvan in het handelsverkeer tussen de ondernemers sprake is, bij wijze van uitzondering als passend kan worden beschouwd. Dit zal slechts zelden het geval zijn.
Een regresaanspraak van de verkoper jegens zijn eigen leverancier op vergoeding van de kosten die voor verkoper in het kader van zijn relatie met de koper zijn ontstaan (§ 445 a BGB), kan in principe evenmin in Algemene Voorwaarden worden uitgesloten, ook niet indien de laatste overeenkomst in de leveringsketen niet de koop van een consumptiegoed betreft.
Conclusie
De in januari 2018 van kracht geworden nieuwe bepalingen van de Duitse wetgeving met betrekking tot koopovereenkomsten die de aansprakelijkheid van de verkoper voor de kosten van demontage van een gebrekkige zaak en de kosten van montage van een zaak zonder gebreken betreffen, kunnen in principe niet in Algemene Voorwaarden worden uitgesloten. Hetzelfde geldt voor een regresaanspraak van de verkoper jegens zijn eigen leverancier op vergoeding van de kosten die voor verkoper zijn ontstaan in het kader van zijn relatie met de koper.
