Letter K als merk?
Cosmeticamerk L'Oréal verzocht merkbescherming van 'K water' voor ‘hair preparations and treatments’ en haar verzorgingsproducten. Heinze heeft bezwaar gemaakt tegen deze merkinschrijving, op grond van een ouder merk K ingeschreven voor ‘shampoos’ en ‘lotions’.
Het Gerecht oordeelt dat één letter op zichzelf onderscheidend vermogen kan verlenen aan een merk:
‘According to the case-law, a sign consisting of a single letter has a minimum degree of distinctive character or a weak, or even very weak, distinctive character, where that letter is not stylised or is only slightly stylised or where the other figurative elements of the sign in question are not striking (…). 57 In the present case, the Court considers that the inherent distinctive character of the earlier mark is normal, given that mark’s lack of meaning in relation to the goods that it covers and the high degree of stylisation of the letter ‘k’, which appears in calligraphic writing, with an effect of fine, white, curved, double lines dividing the interior of that letter into black and white.’
Die conclusie komt deels voort uit het feit dat de letter in hoge mate gestileerd is, alsof het kalligrafie lijkt, met een effect van een witte dubbele fijne lijntjes, gekruld en wegens het zwart wit effect van de letter.
In dit geval oordeelt het Gerecht in het arrest over de merkbescherming dat het oudere merk K als letter (hierboven, links) een normaal onderscheidend vermogen heeft, omdat het geen betekenis heeft in relatie tot de waren (shampoo/lotion) waarvoor men het merk als letter wil beschermen.
Vergelijking van de merken?
Vervolgens worden de merken vergeleken. Het merk van L’Oréal (hierboven, rechts) bestaat uit een licht gestileerde letter "k", geschreven in een groot, vet lettertype, met daaronder, in een kleiner formaat, de woordelementen "k water", in standaard hoofdletters. De vierkante achtergrond wordt hierbij weggedacht.
Van de woordelementen in het "k water" merk geldt volgens het Gerecht dat die weliswaar in het onderste deel voorkomen (weliswaar kleiner, maar niettemin voldoende groot om duidelijk zichtbaar en perfect leesbaar te zijn) maar in hoofdletters zijn geschreven, zodat deze “een aanzienlijk en opvallend deel van het teken” in beslag nemen. Het gaat hier dus niet om verwaarloosbare elementen. Het Gerecht zegt dus dat in de vraag of er overeenstemming is van de conflicterende merken, de analyse daarvan niet beperkt mag worden tot een vergelijking van de enkele grote letter "k". Daar komt bij dat K en water als elementen één geheel vormen en niet kunstmatig in tweeën kunnen worden gesplitst.
Merkinbreuk?
De vraag is vervolgens of sprake is van merkinbreuk. De letter "k" van het oudere merk van Heinze is volgens de uitspraak sterk gestileerd in kalligrafisch schrift, met het effect van fijne, witte, gebogen, dubbele lijnen die het binnenste van die letter in zwarte en witte kleuren verdelen, terwijl de letter "k" van L’Oréal is weergegeven in een rechtlijnig, hoekig, vet lettertype en in een roze-grijze kleur. Dit zijn volgens het Gerecht duidelijk zichtbare verschillen.
Dit geldt volgens het Gerecht temeer omdat het in dit geval gaat om “zeer korte elementen, bestaande uit één letter, zodat het waarschijnlijker is dat het relevante publiek dergelijke verschillen gemakkelijk zal waarnemen”. De letters hebben als merk dus een andere dynamiek, en visueel (slechts) een geringe mate van overeenstemming.
De achtergrond of het achtergrondvlak speelt hierbij volgens het Gerecht geen rol.
Voor wat betreft de fonetische overeenstemming, worden de elementen "k water" anders uitgesproken dan de één enkele letter "k" op zichzelf, waardoor er op dat vlak slechts in geringe mate overeenstemming is.
Het Gerecht stelt verder vast dat de hoofdletter "K" geen bijzondere betekenis heeft in een van de talen van de Europese Unie; partijen hebben evenmin aangegeven welk begrip in casu door deze letter zou worden overgebracht met betrekking tot de waren waar het hier over gaat.
Daarentegen zal het publiek de combinatie "k water" echter waarschijnlijk associëren met het begrip water.
Verwarringsgevaar?
Het Gerecht gaat vervolgens in op het gestelde merkrechtelijke verwarringsgevaar dat globaal moet worden beoordeeld in onderlinge samenhang met name tussen de overeenstemming van de merken en de soortgelijkheid van de betrokken waren. Het gerecht oordeel over het merkrechtelijk verwarringsgevaar dat de betrokken waren dezelfde, terwijl de betrokken merken visueel en fonetisch weinig overeenstemmen en begripsmatig verschillen.
De visuele vergelijking wordt het belangrijkste geacht, aangezien shampoo, lotion en cosmetica in het algemeen in zelfbediening worden gekocht en de consument de mogelijkheid heeft deze waar visueel te inspecteren. Volgens het Gerecht maken de aanzienlijke verschillen tussen de betrokken merken, met name visueel, het dus onmogelijk dat de consument met een gemiddelde opmerkzaamheid gelooft dat de betrokken waren afkomstig zijn van dezelfde onderneming of van economisch verbonden ondernemingen wanneer zij onder die merken worden verkocht.
Sterker nog, de consument zal de bovengenoemde verschillen tussen de betrokken merken volgens het Gerecht duidelijker kunnen opmerken.
Ten slotte oordeelt het Gerecht dat een vaststelling die neerkomt op de erkenning van verwarringsgevaar tussen de twee merken, waarvan de ene hoofdzakelijk bestaat uit een sterk gestileerde, enkele hoofdletter en het andere uit dezelfde hoofdletter, maar in een heel andere stilering geschreven en gecombineerd met andere woordelementen, de facto neerkomen op de verlening van een monopolie voor één hoofdletter van het alfabet voor waren. Volgens deze uitspraak is het doel van de onderhavige oppositieprocedure niet om de inschrijving van een merk te verhinderen omdat het dezelfde hoofdletter weergeeft; evenmin om de inschrijving te verhinderen van alle andere merken die uit een dergelijke letter bestaan.
Conclusie
Het is mogelijk om een geldig merk te hebben en in te schrijven voor één letter. Bij de beoordeling van verwarringsgevaar met eventueel conflicterende merken dient met alle omstandigheden rekening te worden gehouden, ook met de schrijfwijze van het merk, om te beoordelen of er sprake is van verwarringsgevaar.
Joost Becker, advocaat merkenrecht
