Maakt de Wet Werk en Zekerheid ‘slachtoffers’?

Gisteren (4 augustus jl.) berichtten verschillende nieuwspagina’s (waaronder het Algemeen Dagblad, De Gelderlander en Financieel Nieuws Web) over een zogenaamd ‘slachtoffer’ van de Wet Werk en Zekerheid (WWZ). Het AD kopte als volgt: Frédérique (18) slachtoffer van nieuwe wet Werk en Zekerheid. Is Frédérique daadwerkelijk slachtoffer van de WWZ?

Wat is er precies aan de hand?

Frédérique van Gameren (18) is een meisje dat sinds 2013 werkzaam was bij de plaatselijke Albert Heijn te Enschede. Toen haar jaarcontract bijna afliep werd een gesprek met haar manager gepland. In dit gesprek zou over een eventuele verlenging worden gesproken. Net voor het gesprek zag Frédérique de manager nog een briefje aan de winkelruit hangen waar het volgende op stond: ‘Gezocht, caissière, minimaal 18 jaar’. Zij dacht dan ook dat een verlenging van haar arbeidsovereenkomst wel goed zou komen. Echter, haar arbeidsovereenkomst werd niet verlengd.

In de nieuwsberichten wordt de inwerkingtreding van de WWZ als oorzaak aangewezen. Meer in het bijzonder gaat om de invoering van de nieuwe ketenregeling welke vanaf 1 juli jl. geldt. Op basis van de nieuwe ketenregeling mag een werkgever in een periode van twee jaar (tot 1 juli jl. was dit drie jaar) maximaal drie arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd aanbieden. Wanneer een vierde arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd wordt aangegaan of de termijn van twee jaar wordt overschreden, ontstaat automatisch een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Slechts als er voor een periode van meer dan zes maanden (voorheen drie maanden) geen arbeidsovereenkomst tussen partijen bestond, wordt de keten verbroken. In dat geval wordt dus weer opnieuw begonnen met tellen.

Maar is het daadwerkelijk zo dat Albert Heijn slechts een keuze had tussen verlenging met een contract voor onbepaalde tijd of geen verlenging? Op de bovenstaande ketenregeling bestaat namelijk wel een aantal uitzonderingen. Zo kan bijvoorbeeld bij cao de ketenregeling worden verlengd van twee naar maximaal vier jaar en het aantal arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd van drie naar maximaal zes (tot 1 juli jl. kon bij cao onbeperkt van de ketenregeling worden afgeweken). Dit is echter slechts mogelijk voor bij cao aan te wijzen functies of groepen van functies waarbij de intrinsieke aard van de bedrijfsvoering afwijking van de ketenregeling vereisen. De cao die op de arbeidsrelatie van Frédérique van toepassing zou kunnen zijn, voorziet echter niet in zo’n uitzonderingsmogelijkheid.

Maar er is wellicht een andere uitzondering die maakt dat Albert Heijn ook had kunnen kiezen voor een verlenging voor bepaalde tijd. De ketenregeling is namelijk niet van toepassing op arbeidsovereenkomsten met werknemers die gemiddeld niet meer dan 12 uur per week hebben gewerkt en nog geen 18 jaar zijn. Zodra een werknemer de leeftijd van 18 bereikt, geldt de arbeidsovereenkomst die op dat moment loopt als eerste van de keten en de termijn vangt pas dan aan.

Aangezien Frédérique pas 18 jaar is en het mogelijk is dat zij gemiddeld minder dan 12 uur per week werkte, is wellicht deze uitzondering op haar van toepassing. Het is dus maar de vraag of Frédérique slachtoffer is geworden van de WWZ. Daarvan is alleen sprake als Albert Heijn in de veronderstelling verkeerde dat een verlenging voor bepaalde tijd niet mogelijk was.

Doelstelling WWZ

Stel dat Albert Heijn vanwege vrees voor een contract voor onbepaalde tijd (of deze vrees nu terecht is of niet), dan lijkt de WWZ in deze specifieke situatie haar doel voorbij te schieten. Immers, het was nu juist één van de doelstellingen van de WWZ om de rechtspositie van flexwerkers te verbeteren en het gebruik van langdurige flexibele arbeidsrelaties te ontmoedigen. Het verkorten van de ketenregeling zou er toe moeten leiden dat werkgevers er sneller toe overgaan hun werknemers met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd in vaste dienst te nemen.

In het recente verleden zijn overigens al meerdere van dit soort verhalen in het nieuws gekomen. Zo is al eerder bericht dat o.a. ING, Nationale Nederlanden en zelfs de Belastingdienst uitzendkrachten de laan uitsturen om te voorkomen dat ze een vaste aanstelling zouden krijgen.