Misbruik van bevoegdheid door aanbieden tijdelijk contract na opzegging proeftijd

Gedurende de proeftijd kan de arbeidsovereenkomst met onmiddellijke ingang worden opgezegd. De werknemer heeft dan in beginsel geen ontslagbescherming. Uitzondering hierop is als het proeftijdontslag  discriminatoir is (dit mag nooit) of misbruik van bevoegdheid oplevert. Misbruik van bevoegdheid wordt over het algemeen in de rechtspraak niet snel aangenomen. De kantonrechter Utrecht nam dit in een kort geding onlangs echter wel aan. Gevolg: de arbeidsovereenkomst was niet rechtsgeldig opgezegd, zodat het daaropvolgende tijdelijke contract niet van rechtswege was geëindigd.  

In deze zaak ging het om een werknemer met wie een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd was aangegaan met een proeftijd van twee maanden. Een week voor het einde van de proeftijd was op een evaluatieformulier bevestigd dat de arbeidsovereenkomst niet tijdens de proeftijd zou worden beëindigd. Enkele dagen later wordt in een brief aan de werknemer schriftelijk bevestigd dat de arbeidsovereenkomst binnen de proeftijd wordt beëindigd waarbij aan de werknemer een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd wordt aangeboden van één maand. Dit contract loopt vervolgens af. De werknemer stelt zich primair op het standpunt dat de proeftijd reeds was geëindigd door de bevestiging op het evaluatieformulier, subsidiair dat sprake is van misbruik van bevoegdheid.

De kantonrechter Utrecht oordeelde dat hier sprake was van misbruik van bevoegdheid om twee redenen. De eerste reden is dat partijen uitdrukkelijk onderhandeld hebben over een contract voor onbepaalde tijd en de werkgever daar toen mee akkoord is gegaan om vervolgens aan het eind van de proeftijd alsnog een contract voor bepaalde tijd te bewerkstelligen. De tweede reden is dat bij de werknemer tijdens het evaluatiegesprek de indruk is gewekt dat niets in de weg stond aan bestendiging  van de arbeidsrelatie voor onbepaalde tijd, terwijl deze indruk nog geen dag later ongedaan is gemaakt. Beide redenen tezamen vormen volgens de kantonrechter misbruik van de bevoegdheid om op te zeggen tijdens de proeftijd. Het gevolg is dat de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd niet rechtsgeldig is geëindigd en de daarop volgende tijdelijke arbeidsovereenkomst niet van rechtswege afliep. De vorderingen van de werknemer tot wedertewerkstelling en loondoorbetaling zijn daarom toegewezen.

Van belang is om te realiseren dat de kantonrechter hier beide redenen tezamen aanmerkt als misbruik van bevoegdheid. Het enkel opzeggen van een onbepaalde tijd contract tijdens de proeftijd om vervolgens een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd aan te gaan, levert niet per definitie misbruik van bevoegdheid op. Het kan misbruik van bevoegdheid opleveren, afhankelijk van de overige omstandigheden van het geval. In deze zaak waren de overige omstandigheden zodanig dat het beroep op misbruik van bevoegdheid is aangenomen.