NEN-normen vanaf 1 januari 2012 gratis

Sedert 2006 loopt er een procedure over de vraag of in het Bouwbesluit verwezen NEN-normen als wettelijke voorschriften zijn aan te merken die kosteloos beschikbaar gesteld moeten worden door de overheid. Het kabinet heeft, vooruitlopend op de uitspraak van de Hoge Raad, in een brief van 30 juni 2011 aan de Tweede Kamer bekend gemaakt dat in wettelijke voorschriften verwezen normen gratis beschikbaar worden gesteld.

Het kabinet volgt hiermee de aanbeveling van het Platform Kenbaarheid in het kader van het project "Kenbaarheid van normen en normalisatie". Normen zijn thans alleen tegen betaling beschikbaar via onder andere het Nederlands Normalisatie Institutut (NEN), op basis van een gesteld auteursrecht op de normen. 

De door het kabinet aangekondigde kosteloze beschikbaarstelling van normen geldt niet voor alle normen. Het geldt alleen voor nationale normen waar in wetgeving dwingend naar wordt verwezen. Dat wil zeggen dat aan het wettelijk voorschrift alleen kan worden voldaan indien ook aan de verwezen norm wordt voldaan. Normen waar niet dwingend naar wordt verwezen (bijv. verwijzing op basis van bewijsvermoeden) blijven alleen tgen betaling toegankelijk.  Volgens het kabinet betaalt de onderneming dan voor de kennis waar hij zijn voordeel mee kan doen. 

Het kabinet heeft gekozen voor een gefaseerde invoering van de kosteloze ter beschikking stelling van de normen. Per 1 januari 2012 zullen kosteloos ter beschikking worden gesteld de nationale normen waar dwingend naar wordt verwezen in nieuwe wetgeving die in werking treedt vanaf die datum. Het kabinet streeft er voorts naar om bestaande wetgeving en thans in voorbereiding zijnde wetgeving zoveel mogelijk te ontdoen van dwingende verwijzigingen naar normen. Dat vergt enige tijd en daarom zullen normen waarnaar dwingend wordt verwezen in bestaande wetgeving of thans reeds in voorbereiding zijnde wetgeving pas kosteloos beschikbaar worden gesteld vanaf 1 januari 2014.

De kostloze beschikbaarstelling geldt niet voor internationale normen. Het kabinet motiveert dit met het argument dat op Europees en wereldniveau de rechten op een norm bij het internationale normalisatieinstituut en de betrokken normalisatieinstellingen gezamenlijk berusten en de Nederlandse overheid deze auteursrechten uiteraard moet respecteren.

Op nationaal niveau zal de overheid met NEN afspraken maken over compensatie van door NEN gederfde inkomsten.