Nieuw besluit van staatssecretaris Wiebes over in Nederland pensioneren met in buitenland opgebouwd pensioen: (n)iets nieuws onder de zon?

In het nieuwe ‘besluit Internationale aspecten van pensioenen en stamrechten’, waarnaar ook in eerdere bijdragen verwezen wordt, is ook aandacht besteed aan de situatie waarin een werknemer in het buitenland pensioen heeft opgebouwd en vervolgens naar Nederland komt om van zijn pensioen te genieten. Hoe zit het dan met het belasten van de pensioenuitkering? In Nederland kennen we namelijk het systeem dat pensioenregelingen die aan de regels voor fiscale facilitering voldoen, worden belast volgens artikel 10 lid 1 Wet op de Loonbelastingen 1964. Dit betekent dat verworven pensioenaanspraken tijdens de opbouw zijn vrijgesteld en dat de pensioenpremies aftrekbaar zijn, ervan uitgaande dat te zijner tijd (bij de pensioenuitkeringen) alsnog inhoudingen zullen plaatsvinden. Maar geldt deze regel ook onverkort op het moment dat de pensioenopbouw in het buitenland heeft plaatsgevonden, dus niet onder het regime van de Wet op de Loonbelasting? Zo ja, dan kan dat een economische dubbele heffing betekenen. Een situatie die de staatssecretaris ongewenst achtte en waaraan daarom aandacht is besteed in het besluit.

Verschil ten opzichte van oude besluit
In het oude besluit uit 2008 vond er ook al een aanwijzing van dit soort situaties plaats, waardoor het de Nederlandse overheid onder voorwaarden niet toegestaan was om inhoudingen op de pensioenuitkeringen te verrichten. Toepassing van de zogenoemde saldomethode is echter nieuw ten opzichte van het oude besluit.

Bij toepassing van de saldomethode is ook relevant of er heffingen hebben plaatsgevonden over een deel van de pensioenuitkeringen over de periode dat de gepensioneerde nog niet in Nederland woonde. Dit behoeft een korte uitleg:

In 2010 speelde een zaak voor de Hoge Raad. Een gepensioneerde had volgens een naar Nederlandse maatstaven zuivere pensioenregeling in Amerika pensioen opgebouwd. Hierover genoot de gepensioneerde destijds (toen hij werknemer was) géén Amerikaans belastingvoordeel. De werkgeversbijdragen werden belast en de werknemersbijdragen waren niet aftrekbaar. Weer terug in Nederland werden de pensioentermijnen op grond van artikel 10 lid 1 Wet op de Loonbelastingen 1964 (wederom) volledig in de heffing betrokken. Hiertegen kwam de gepensioneerde, logischerwijs, in beroep en stelde dat er sprake was van economische dubbele heffing, er was in Amerika immers geen sprake van fiscale facilitering van de pensioenpremies. Tot zover lijkt de gepensioneerde hierin gelijk te hebben.

Echter, na zijn pensionering woonde de gepensioneerde eerst ruim zes jaar in België alvorens hij opnieuw terugkeerde naar Nederland. In België werden zijn pensioenuitkeringen belast op basis van een heffing van 25% over 3% van de totale pensioenbijdrage. Het Hof heeft in de procedure vervolgens vastgesteld dat wat betreft de pensioenuitkeringen van de gepensioneerde in deze zaak, een bedrag buiten de heffing van inkomstenbelasting is gebleven dat ten minste gelijk is aan het bedrag van de belaste bijdragen met betrekking tot de Amerikaanse periode. Er kon dus ook geen sprake zijn van een economische dubbele heffing.

Maar wat is dan relevant voor het toepassen van de saldomethode?
Relevant voor het toepassen van de saldomethode is dus het bedrag (het saldo) van de voor en door de werknemer betaalde pensioenbijdragen ter zake van buitenlandse arbeid. Met andere woorden: de voor (werkgeversbijdrage) en door (werknemersbijdrage) betaalde pensioenpremies. Over deze bijdragen mag de werknemer geen fiscale tegemoetkoming hebben ontvangen. Indien dit wel zo is, is er immers geen sprake van economisch dubbele heffing op het moment dat de pensioenuitkeringen worden belast. De gepensioneerde is dan al fiscaal tegemoetgekomen ten tijde van het betalen van de pensioenpremies.

Kortom, op het moment dat je als gepensioneerde al eens fiscaal tegemoet bent gekomen ten tijde van het opbouwen van het pensioen, worden de pensioenuitkeringen belast. Indien je als gepensioneerde niet fiscaal tegemoet bent gekomen ten tijde van het opbouwen van het pensioen, worden de pensionuitkeringen niet belast, althans niet tot de hoogte (het saldo) waarover je als gepensioneerde niet fiscaal tegemoet bent gekomen. Zou dit laatste wel het geval zijn betekent dit dat sprake is van economisch dubbele heffing (er wordt twee keer belasting betaald over hetzelfde bedrag), en dat wordt nu juist ongewenst geacht.

Aan deze vorm van wetstoepassing heeft de staatssecretaris nog wel een voorwaarde verbonden. De belanghebbende (dus de gepensioneerde) moet desgevraagd aannemelijk kunnen maken dat in verband met het verkrijgen van pensioenaanspraken in het buitenland daadwerkelijk belasting is geheven die naar aard en strekking overeenkomt met de loonbelasting of de inkomstenbelasting. Onder deze daadwerkelijke heffing wordt ook het achterwege blijven van premieaftrek bij de werknemer verstaan. Als dit niet aannemelijk kan worden gemaakt, geldt deze uitzondering dus niet.

Tot slot
Het besluit behelst nog meer aanwijzingen dan uitsluitend bovengenoemde aanwijzing, zoals de situatie waarin iemand tijdens een tewerkstelling in Nederland de deelname aan een pensioenregeling buiten een EU-lidstaat of EER-land wil continueren. Op dit kennisportal zullen ook deze onderwerpen toegelicht (gaan) worden.