De gemeente Haarlemmermeer verzoekt om onteigening van gronden voor de uitvoering van een bestemmingsplan voor een nieuw sportpark in Badhoevedorp, in een groene setting. Naar aanleiding van ingediende zienswijzen oordeelt de Kroon over belanghebbendheid en de mogelijkheid van zelfrealisatie.
Belanghebbende alleen bij afzonderlijk grondgebonden belang
De kadastraal eigenaar, met wie de gemeente minnelijk overleg heeft gevoerd, heeft mede namens andere vennootschappen, waaronder een dochtervennootschap, een zienswijze ingediend. Omdat niet is gebleken dat de andere vennootschappen ten opzichte van de eigenaar een afzonderlijke grondgebonden belang hebben worden zij niet in hun zienswijzen ontvangen.
Verzoekbesluit niet ter beoordeling
De eigenaar voerde aan dat het verzoekbesluit in strijd is genomen met het Masterplan Badhoevedorp, dat volgens de eigenaar een beleidsregel is. De Kroon wijst erop dat het verzoekbesluit als zodanig in de administratieve procedure niet ter beoordeling staat.
Zelfrealisatie
De eigenaar vindt de onteigening niet noodzakelijk en prematuur omdat zij bereid en in staat is de sportbestemming op haar gronden zelf te realiseren. Zij is bereid een grondexploitatieovereenkomst met de gemeente te sluiten en de gronden vervolgens aan de sportverenigingen te verhuren. Volgens de eigenaar had de gemeente haar in de gelegenheid moeten stellen een zelfrealisatieplan in te dienen voordat het verzoekbesluit werd genomen. Omdat het nagenoeg onmogelijk is om aan de eisen van het exploitatieplan te voldoen wordt een beroep op zelfrealisatie onmogelijk gemaakt.
De Kroon overweegt dat de gemeente van meet af aan het beroep op zelfrealisatie heeft afgewezen omdat de eigenaar niet over alle benodigde gronden beschikt en het vanuit een oogpunt van integraal beheer en onderhoud wenselijk is dat het gehele sportpark op grond van de gemeente ligt. De gemeente wil niet dat de verenigingen afhankelijk zijn van een huurrelatie met een commerciële partij.
De Kroon constateert dat het realiseren van het sportpark De Veldpost bestaat uit onder andere een honkbalveld, een softbalveld, acht voetbalvelden, twee clubhuizen en een tribune. Daarnaast zullen parkeerplaatsen, fietsenstallingen, een ontsluitingsweg en groen worden gerealiseerd. Die voorzieningen beslaan meer grond dan de eigenaar in eigendom heeft. De eigenaar kan de bestemming daarom niet geheel op eigen grond realiseren. De Kroon vindt dat de te onteigenen grond geen afzonderlijk zelfstandig uit te voeren onderdeel vormt van het totale te realiseren sportpark. De Kroon is het met de gemeente eens dat het ondoelmatig is als de sportvelden deels door de ene en deels door een andere partij worden aangelegd, beheerd en onderhouden. Bovendien maakt de in het plan voorziene groene inrichting deel uit van de Groene As, een ecologische verbindingszone tussen Amstelland en Spaarnwoude. Gelet op deze samenhang met de Groene As, die deels gaat overlopen in het sportpark, is de Kroon met de gemeente van oordeel dat het vanuit een oogpunt van een doelmatige aanleg en beheer, en van een integraal beheer, noodzakelijk is dat de gronden door de gemeente in één hand gehouden moeten worden. De Kroon verwijst naar haar KB van 17 november 2017, nr. 2017002004, Stcrt. 2017, nr. 23036 30 april 2020 nr. 69729 (Pijnacker-Nootdorp). Ook vanwege de maatschappelijke functie van de sportverenigingen en het belang van continuïteit daarvan, is het doelmatig dat de gronden door de gemeente in één hand gehouden worden. Zo worden de sportverenigingen niet afhankelijk van mogelijke veranderde inzichten van hun commerciële verhuurder.
Ten aanzien van de kenbaarheid van de wijze van planuitvoering verwijst de Kroon naar het KB van 13 december 2012, nr. 12.003005, Stcrt. 2013, nr. 176 (Oss). Als een eigenaar het bestemmingsplan zelf wil realiseren op zijn in het plan gelegen onroerende zaken, mag worden verwacht dat hij daartoe zelfstandig op basis van het bestemmingsplan concrete – op uitvoering gerichte – plannen ontwikkelt en deze kenbaar maakt aan de gemeente. Het bestemmingsplan en het exploitatieplan geven voldoende inzicht voor een eigenaar om te beslissen of hij zijn eventuele wensen tot zelfrealisatie zal doorzetten. De eigenaar heeft geen concrete plannen strekkende tot zelfrealisatie aan de gemeente overgelegd. Ook heeft zij geen omgevingsvergunning aangevraagd. De Kroon is het niet met de eigenaar eens dat de vorm van planuitvoering onvoldoende duidelijk was en verwijst naar het Definitief Stedenbouwkundig Ontwerp Sportpark De Veldpost uit 2015 (DSO), dat als bijlage bij het exploitatieplan was gevoegd. Dit DSO bevat een vrij gedetailleerd ontwerp van het sportpark en de beoogde voorzieningen.
De stelling van de eigenaar dat het vanwege de eisen uit het exploitatieplan niet mogelijk is om een zelfrealisatieplan in te dienen of een omgevingsvergunning aan te vragen, leidt niet tot een ander oordeel. De inhoud van het exploitatieplan staat in deze procedure niet ter beoordeling. Het exploitatieplan is nog niet onherroepelijk, nu daarover nog een beroepsprocedure aanhangig is bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.
Commentaar: uit dit KB blijkt maar weer eens dat de Kroon de deur dicht houdt voor zelfrealisatie van maatschappelijke voorzieningen. Ook bevestigt de Kroon dat van de grondeigenaar die overweegt de bestemming zelf te realiseren een actieve opstelling wordt verwacht. Op basis van het bestemmingsplan en het exploitatieplan, en evt. andere documentatie zoals een DSO, kan en moet de eigenaar een concreet plan opstellen en bij de gemeente indienen.
Heeft u vragen over dit artikel of over onteigening? Neemt u gerust contact op met Hanna Zeilmaker en Joske Hagelaars, de ervaren onteigeningsspecialisten van Dirkzwager.
