Politie niet aansprakelijk voor schade slachtoffers schietincident Alphen aan den Rijn ondanks gemaakte fout

Inleiding

Bij een schietincident in winkelcentrum De Ridderhof in Alphen aan den Rijn werden in 2011 door de heer Van der Vlis zes mensen gedood, zestien mensen verwond en eigendommen beschadigd. Slachtoffers, nabestaanden, ooggetuigen en winkeliers vinden dat ook de Politieregio Hollands Midden (“de politie”) aansprakelijk is voor hun schade. De politie zou geen wapenverlof hebben mogen verlenen aan de heer Van der Vlis. Zij hebben de politie daarom in een gerechtelijke procedure betrokken.

In het vonnis van 4 februari 2015 oordeelt de rechtbank Den Haag dat de politie inderdaad een fout heeft gemaakt bij het verlenen van een wapenverlof aan de heer Van der Vlis. Toch is de politie volgens de rechtbank niet aansprakelijk tegenover eisers.

Het maken van een fout leidt dus niet altijd tot aansprakelijkheid. Dat lijkt op het eerste gezicht moeilijk met elkaar te rijmen, hoe zit dat?

Door de politie gemaakte fout

De rechtbank is van oordeel dat de politie in strijd met de Wet wapens en munitie heeft gehandeld bij de verlening van het wapenverlof aan de heer Van der Vlis. De politie heeft volgens de rechtbank ten onrechte buiten beschouwing gelaten dat eerder een wapenverlof was geweigerd en dat Van der Vlis in 2006 gedwongen is opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Bij die opname is door de politie bijstand verleend.

Als de politie dit had meegewogen, had zij moeten besluiten tot een voornemen tot weigering van het wapenverlof. Als dat was gebeurd, zouden er twee mogelijkheden zijn geweest. De heer Van der Vlis had zich neergelegd bij dat voornemen. Dat had hij eerder in 2005 ook gedaan. Of de heer Van der Vlis had een verklaring moeten overleggen van een behandelend arts of psychiater om aan te tonen dat het voorhanden hebben van een wapen hem wel kan worden toevertrouwd. Volgens de rechtbank is buiten redelijke twijfel dat de heer Van der Vlis nooit zo’n verklaring zou hebben gekregen, gezien het feit dat hij gedwongen opgenomen is geweest in een psychiatrisch ziekenhuis en bij hem een stoornis is vastgesteld waar hij voor werd behandeld, terwijl hij niet behandel- en medicatietrouw was.

Geschonden wettelijke norm - relativiteit

Om tot aansprakelijkheid te komen is echter alleen het schenden van een wettelijke norm niet voldoende. Er moet ook voldaan zijn aan het relativiteitsvereiste (artikel 6:163 BW). Dat houdt in dat de geschonden norm de bedoeling moet hebben om bescherming te bieden tegen de schade zoals eisers die hebben geleden. Volgens de rechtbank is dat niet het geval. De regels over de besluitvorming over wapenverloven zijn niet bedoeld om bescherming te bieden tegen schade die het gevolg is van misbruik van wapens. De rechtbank acht de politie daarom niet aansprakelijk.

Ongeschreven zorgvuldigheidsnorm

Daarnaast hadden de eisers een beroep gedaan op het schenden van een ongeschreven zorgvuldigheidsnorm door de politie. Om op basis daarvan tot aansprakelijkheid te komen is nodig dat de politie had kunnen weten dat de heer Van der Vlis een gevaar kon vormen voor derden. De informatie die de politie had wees er echter alleen op dat de heer Van der Vlis een gevaar kon zijn voor zichzelf en niet dat er ook een gevaar voor derden was. Ook op deze grond is de politie niet aansprakelijk.

Namens de eisers is al aangekondigd dat zij in hoger beroep zullen gaan.