In deel 3 van deze artikelenreeks over samenwerkingsverbanden in de zorg bespreken wij een aantal relevante juridische en fiscale aspecten van de personenvennootschap (maatschap, vennootschap onder firma en commanditaire vennootschap) als juridische organisatievorm van het samenwerkingsverband en de interne governance hiervan.
Andere artikelen in deze artikelenreeks:
Contouren van de samenwerking (1)
Coöperatie (7)
Personenvennootschap
De maatschap, de vennootschap onder firma (VOF) en de commanditaire vennootschap (CV) zijn bijzondere vormen van contractuele samenwerking. De maatschap is een overeenkomst waarbij twee of meer (rechts)personen zich verbinden om iets in gemeenschap in te brengen om het daaruit ontstane voordeel met elkaar te delen. De VOF is een maatschap die is aangegaan tot de uitoefening van een bedrijf onder een gemeenschappelijke naam. De CV is een bijzondere vorm van een VOF en kent twee soorten vennoten: beherende vennoten die zich bezighouden met de (dagelijkse) leiding en het beheer van de CV en commanditaire vennoten (financiers).
Wettelijke regeling
Personenvennootschappen kennen een wettelijke regeling in boek 7A van het Burgerlijk Wetboek en in het Wetboek van Koophandel. Er ligt een voorstel voor een nieuwe regeling voor de personenvennootschappen. Voor meer informatie over de civiele en fiscale aspecten van het conceptwetsvoorstel verwijzen wij naar een artikel in het Vakblad Financiële Planning van onze collega’s Deline Kruitbosch en Jondalar van Heugten.
Totstandkoming
Een personenvennootschap komt tot stand door het sluiten van een maatschaps-/VOF- of CV-contract waarin gedetailleerd wordt vastgelegd op welke wijze, onder welke voorwaarden en in welke omvang de maten/vennoten onderling gaan samenwerken.
Juridische kenmerken van een personenvennootschap
- Vrijheid bij de vormgeving van de samenwerking: er is ruimte voor maatwerkafspraken.
- Transparantie.
- Maten/vennoten hebben directe grip op de personenvennootschap.
- Voor het toetreden van nieuwe maten/vennoten zijn betrekkelijk ingewikkelde juridische regelingen nodig.
- Geen rechtspersoonlijkheid: een personenvennootschap kan wel onder gemeenschappelijke naam overeenkomsten aangaan, maar juridisch worden deze overeenkomsten gesloten door de maten/(beherende) vennoten gezamenlijk.
- Exploitatierisico’s van de personenvennootschap rusten rechtstreeks op de maten/(beherende) vennoten: omdat de maten/(beherende) vennoten bij gebreke van rechtspersoonlijkheid degene zijn die de contractuele verplichtingen aangaan, zijn zij uit dien hoofde (voor gelijke delen respectievelijk voor het geheel) aansprakelijk. De commanditaire vennoten van een CV zijn in beginsel niet extern aansprakelijk voor de schulden van de CV. Dit is anders indien de naam van de commanditaire vennoot in de handelsnaam van de CV wordt gebruikt en/of de commanditaire vennoot beheersdaden verricht of werkzaam is voor de CV.
- Grotere bindingsintensiteit dan een samenwerkingsovereenkomst: weliswaar heeft een personenvennootschap een contractuele grondslag maar de continuïteit van het samenwerkingsverband kan worden geborgd door middel van zogenaamde voortzettings- en verblijvingsbedingen.
- Minder autonoom: feitelijk vormen de maten/vennoten het samenwerkingsverband.
- Governance: voor de maatschap en de VOF geldt dat iedere maat/vennoot bestuursbevoegd is, tenzij in het maatschaps-/VOF-contract een andere regeling is overeengekomen over het bestuur van de maatschap/VOF (bijvoorbeeld dat één van hen bestuursbevoegd is). De CV wordt bestuurd door de beherende vennoot/vennoten. De commanditaire vennoot is niet bevoegd de CV te besturen (bestuursverbod). Doet hij dit toch, dan is hij (hoofdelijk) aansprakelijk voor de schulden van de CV.
- Naast een bestuur voorziet het maatschaps-/VOF- of CV-contract vaak in een maten- of vennotenvergadering.
Fiscale kenmerken van een personenvennootschap
- Vennootschapsbelasting: belasting over exploitatieresultaten
- In de basis zijn personenvennootschappen niet zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting.
- Exploitatieresultaten van een personenvennootschap worden voor de belastingheffing toegerekend aan de deelnemende maten/vennoten op basis van de gemaakte afspraken in het maatschaps-/VOF- of CV-contract (fiscale transparantie).
- Het is afhankelijk van de fiscale positie van de individuele deelnemende maten/vennoten of exploitatieresultaten van de personenvennootschap in de belastingheffing worden betrokken.
- Zorginstellingen die de zorgvrijstelling toepassen zullen in principe geen vennootschapsbelasting zijn verschuldigd. Met betrekking tot het belang in een personenvennootschap zal wel moeten worden getoetst of de activiteiten van dit samenwerkingsverband - tezamen met de bestaande activiteiten van de zorginstelling - binnen de voorwaarden voor toepassing van de zorgvrijstelling vallen.
2. Btw
- Een personenvennootschap die op duurzame basis tegen vergoeding prestaties verricht (goederenleveringen of diensten), kwalificeert als btw-ondernemer.
- Over prestaties tegen vergoeding tussen de maten/vennoten en de personenvennootschap of tussen de personenvennootschap en derden is in principe btw verschuldigd.
- Afhankelijk van de feitelijke omstandigheden kan een btw-vrijstelling van toepassing zijn of kan de heffing van btw anderszins worden voorkomen. Voor de zorgsector is dit een specifiek aandachtspunt, omdat de inkoop-btw op kosten doorgaans niet of beperkt aftrekbaar is.
Contact
Wilt u meer weten over het vormgeven van samenwerkingsverbanden in de zorgsector? Neem dan gerust contact met ons op. Ons kantoor beschikt over een multidisciplinair team met advocaten, (kandidaat)notarissen en fiscalisten dat gespecialiseerd is in geïntegreerde advisering over de (rechts)vorm, organisatie-, governance- en medezeggenschapstructuur van samenwerkingsverbanden in de zorgsector, alsmede het oprichten hiervan.
Lezingenreeks Zorg & Recht
Op het moment van schrijven van dit blog is het onzeker of de Zorg & Recht lezing over samenwerkingsverbanden in de zorgsector van 26 mei a.s. in de huidige vorm door gaat. Wij onderzoeken momenteel de mogelijkheden voor (online) alternatieven. Indien u hiervan op de hoogte gehouden wil worden, stuur dan een verzoekje naar marketing@dirkzwager.nl, of hou onze website www.dirkzwager.nl/events in de gaten. Mensen die zich reeds hebben aangemeld ontvangen nog persoonlijk bericht hierover.
