Splitsing

Naar aanleiding van de tegenvallende jaarcijfers over het boekjaar 2011 van Philips, een verlies van EUR 1,3 miljard, wordt wel geopperd het bedrijf te splitsen. Door de drie onderdelen die thans de onderneming Philips vormen, zorg, verlichting en consumentenelektronica als zelfstandige ondernemingen vorm te geven zou de winstgevendheid van het concern als geheel en de waarde die voor aandeelhouders wordt gecreëerd kunnen worden verbeterd.

Volgens de top van Philips heeft een dergelijke splitsing juist een averechts effect. De diversiteit in producten en de kruisbestuiving die in de huidige structuur plaatsvindt tussen de drie divisies zou dan verloren gaan, hetgeen een verslechtering van resultaten tot gevolge zou hebben. Philips ziet dus geen heil in splitsing, andere grote Nederlandse ondernemingen zijn in het (recente) verleden wel opgesplitst, bijvoorbeeld TNT en ABN Amro.

In het normale spraakgebruik wordt de term splitsing nogal ruim gebruikt. In juridische termen is de term scherp afgebakend. Er zijn twee vormen van juridische splitsing: zuivere splitsing en afsplitsing. Zuivere splitsing is de rechtshandeling waarbij het vermogen van een rechtspersoon onder algemene titel wordt verkregen door twee of meer andere rechtspersonen. De rechtspersoon wiens vermogen wordt overgedragen houdt bij de splitsing op te bestaan.

Bij afsplitsing gaat het vermogen, of een deel daarvan, over op één of meer verkrijgende rechtspersonen. Bij afsplitsing blijft de afsplitsende rechtspersoon wel bestaan. In het voorbeeld van Philips zou door middel van afsplitsing bijvoorbeeld de divisie zorg kunnen worden overgedragen aan een derde partij. Philips blijft dan gewoon bestaan en gaat met twee divisies verder.

Ook bestaat de mogelijkheid van een zogenoemde ‘ruziesplitsing’. Dat is een zuivere splitsing waarbij één rechtspersoon (naamloze of besloten vennootschap) met twee of meer aandeelhouders wordt gesplitst in verschillende naamloze of besloten vennootschappen, met elk één aandeelhouder. Een dergelijke splitsing biedt ook de mogelijkheid in een reeds bestaande juridische structuur alsnog een holdingstructuur aan te brengen.

Net als bij juridische fusie gaat bij juridische splitsing het vermogen van de splitsende rechtspersoon onder algemene titel over op de verkrijgende rechtspersoon. De verschillende vermogensbestanddelen die tezamen het vermogen vormen hoeven daarom ook niet afzonderlijk te worden overgedragen. Voor de overdracht is bovendien geen medewerking van schuldeisers of contractpartijen nodig.

Voor splitsing geldt een wettelijke procedure, vastgelegd in de artikelen 334a tot en met 334ii van boek 2 Burgerlijk Wetboek. Zo moet er onder andere een splitsingsvoorstel worden opgesteld, hetgeen ten kantore van het handelsregister dient te worden neergelegd, dient de splitsing bij notariële akte plaats te vinden en zijn waarborgen ten behoeve van crediteuren van de (af)splitsende vennootschap ingebouwd. Zodra aan alle wettelijke vereisten is voldaan kan de akte van splitsing worden gepasseerd, een dag na het passeren treedt de splitsing vervolgens in werking.

Hoewel de wettelijke procedure een aantal verplichtingen met zich brengt waarvan de naleving enige tijd kost, kan splitsing een manier zijn om een concern te herstructureren of een oplossing te vinden voor geschillen tussen aandeelhouders.