Staatssteun en infrastructuur, niet zo eenvoudig als het lijkt

De Commissie is van mening dat niet uitgesloten kan worden dat de financiering van de in Kopenhagen te bouwen  "multiarena" is aan te merken als staatssteun. Verder twijfelt de Commissie of deze staatssteun verenigbaar is met de interne markt. Daarom gaat de Commissie de zaak formeel onderzoeken.

De casus
De gemeente Kopenhagen is van plan een "multiarena" te bouwen met faciliteiten om internationale muziek-, cultuur- en sportevenementen te kunnen aanbieden. De multiarena zal een capaciteit hebben van 15.000 plaatsen.

De multiarena zal worden gebouwd door de gemeente Kopenhagen en de private stichting Realdania, die daartoe de joint venture Arena Company oprichten. Met bouw is een bedrag van 148 miljoen euro gemoeid. De gemeente Kopenhagen en Realdania dragen elk 43,7 miljoen euro bij in het aandelenkapitaal van de Arena Company. Daarnaast zal Arena Company nog 46,4 miljoen euro tegen marktvoorwaarden lenen. Verder draagt Elitefacilitetsudvalget, een comité dat gedeeltelijk door de Deense staat wordt gefinancierd, 2 miljoen euro bij.  Tot slot zal By & Havn (stad & haven), een joint venture van de gemeente Kopenhagen en de Deense staat, gedurende de eerste veertig jaar om niet de grond ter beschikking stellen waarop de multiarena zal worden gebouwd.

De exploitatie van de multiarena zal in handen komen van een private exploitant die via een aanbestedingsprocedure zal worden geworven. De exploitant zal worden verplicht te verzekeren dat de multiarena tegen marktconforme tarieven wordt opengesteld voor alle gebruikers. Gedurende 10 jaar zal de DIF, het Deense Olympisch Comité annex sportfederatie,  aan de exploitant een jaarlijkse bijdrage in de exploitatie betalen van 672.000,-- euro. Daarnaast stelt de gemeente Kopenhagen gedurende 5 jaar 1,4 miljoen euro beschikbaar om grote internationale evenementen te kunnen organiseren.

De beoordeling
De Commissie herhaalt dat steunmaatregelen, maatregelen zijn van de lidstaten of maatregelen met staatsmiddelen bekostigd die de mededinging door bevoordeling van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties vervalsen of dreigen te vervalsen, voor zover deze steun het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt.

In de onderhavige beschikking staat vooral het voordeel centraal. Onder verwijzing naar het arrest Vliegveld Leipzig – Halle, stelt de Commissie dat in infrastructuurzaken steun kan worden gegeven op drie niveaus: de bouw, de exploitatie en het gebruik.

Bij de bouw van infrastructuur is er slechts dan geen sprake van staatssteun indien de publieke autoriteiten handelen in overeenstemming met het beginsel van de private marktinvesteerder. Hieraan is volgens de Commissie zeer waarschijnlijk niet voldaan, omdat de gemeente Kopenhagen heeft verklaard dat de multiarena zonder staatssteun niet gerealiseerd kan worden. De Commissie kan daarom niet uitsluiten dat de publieke co-financiering is aan te merken als staatssteun.

Ten aanzien van zowel de exploitatie als het gebruik is verder onderzoek nodig. Ten aanzien van de exploitatie is van belang vast te stellen of de multiarena daadwerkelijk tegen marktconforme tarieven in gebruik wordt gegeven. Ten aanzien van het gebruik moet worden gecontroleerd of de faciliteiten echt op niet-discriminerende wijze ter beschikking worden gesteld van alle potentiële gebruikers.

Aangezien de Commissie niet kan uitsluiten dat er sprake is van staatssteun, gaat de Commissie verder na of de maatregel verenigbaar is met de interne markt. De Commissie hanteert als uitgangspunt dat de bouw van infrastructuur voor sport- en andere publieke evenementen waarvan het publiek profiteert een publieke taak kan zijn. De Commissie wenst te onderzoeken of er daadwerkelijk behoefte is aan de multiarena of deze arena niet ook door marktpartijen kan worden gerealiseerd. Bovendien kan de Commissie niet uitsluiten dat de multiarena in zekere zin neerkomt op verdubbeling van infrastructuur. Er zijn diverse vergelijkbare voorzieningen in de directe omgeving aanwezig, waaronder in het Zweedse Malmö. De Commissie twijfelt daarom of de onderhavige maatregel in overeenstemming is met de interne markt.