De rechtbank Noord-Nederland heeft recent 250 euro immateriële schadevergoeding toegekend aan een man wiens uittreksel uit de basisregistratie via Facebook met een derde was gedeeld.
Geschil over publicaties misstanden huursector
Het geschil gaat over publicaties in het Dagblad van het Noorden over misstanden in de huursector. In de artikelen worden de praktijken van met name een bepaalde verhuurder aan de orde gesteld.
Deze verhuurder is het niet eens met de betreffende publicaties en hij klaagt zowel de krant als de betreffende journalist aan.
Artikelen grotendeels rechtmatig
De rechtbank oordeelt - in de kern - dat bijna alle artikelen voldoende steun vinden in de feiten.
Voor slechts een beperkt deel van de artikelen geldt dat deze te scherp zijn geformuleerd en daarvoor moet rectificatie plaatsvinden.
Op dat aspect van de zaak ga in dit artikel verder niet in, ik concentreer met op het beroep op de AVG in de tegenclaim.
Tegenclaim journalist wegens publiceren BRP-uittreksel op Facebook
De journalist stelt een tegenclaim in tegen de werkmaatschappij van de verhuurder. Er is namelijk gebleken dat de bestuurder van die maatschappij het uittreksel uit de basisregistratie personen (BRP) van de journalist via Facebook heeft verspreid.
Verweer werkmaatschappij: je moet bij de bestuurder zijn
De werkmaatschappij stelt allereerst dat de journalist niet de BV, maar de bestuurder van die BV moet aanspreken. Het is immers de bestuurder die het uittreksel heeft verspreid.
De rechtbank acht het ongeloofwaardig dat de bestuurder zelfstandig het uittreksel zou hebben opgevraagd. Te meer nu de BV in de procedure al op een ander moment heeft erkend dat ze dit uittreksel heeft opgevraagd. De rechtbank gaat er dan ook vanuit dat de BV het uittreksel aan de bestuurder heeft verstrekt.
Rechtbank: gegevens hadden goed moeten worden beveiligd
De rechtbank wijst er vervolgens op dat de BV de gegevens had behoren te beveiligen. Verlies van controle van gegevens kan voor betrokkene immers leiden tot ernstig nadelige gevolgen. Er is dus sprake van een schending van de AVG.
Rechtbank: niet relevant dat derde niets met gegevens doet
De BV verweerde zich nog met de stelling dat de ontvanger van de gegevens heeft verklaard niets het uittreksel te gaan doen. De rechtbank verwerpt dit, door te overwegen dat betrokkene in zijn persoonlijkheidsrecht blijft aangetast. Ook zou er geen garantie zijn dat die derde daadwerkelijk woord houdt.
Rechtbank: schade ruime uitleggen
De journalist heeft dus recht op schadevergoeding. Dat de schade niet precies onderbouwd kan worden is volgens de rechtbank niet bezwaarlijk, nu dit eigen is aan schadevergoedingen in het privacyrecht. Wel wordt de journalist aangerekend dat hij niet aannemelijk heeft kunnen maken welke negatieve gevolgen hij heeft ondervonden.
Ondanks dat gebrek aan onderbouwing acht de rechtbank niettemin aannemelijk dat er angst en stress is geleden en kent 250 euro toe.
Rechtbank: verbod persoonsgegevens aan derden te verstrekken
Ook legt de rechtbank de BV een verbod op om nog langer persoonsgegevens van de journalist aan derden te verstrekken, op straffe van een dwangsom van maximaal 5.000 euro.
Enkele opmerkingen
In de uitspraak vallen me een paar zaken op.
De rechtbank spreekt een paar keer over "verlies van controle" over persoonsgegevens. Ook wordt een paar keer over gebrek aan toestemming van de journalist gesproken.
De AVG geeft echter geen absolute controle over wat er met persoonsgegevens gebeurt. En toestemming is zeker niet altijd vereist. De zaak zelf laat dat al zien: er was immers - zonder dat de journalist daar enige controle over had - een uittreksel BRP opgevraagd door (de advocaat van) de BV van de verhuurder. Daar is niks mis mee, de wet zegt immers dat dit (binnen kaders) kan. Ook over andere verwerkingen die op grond van de wet mogelijk of verplicht zijn heeft de betrokkene veelal geen controle.
Verlies van controle lijkt me dus - ook al komen die woorden wel in de AVG voor - niet het meest overtuigende argument om van een schending van de AVG te spreken. Overtuigender is dat de gegevens zonder grondslag zijn verwerkt. Dat past overigens ook bij de verklaring voor recht die de rechtbank geeft (schending artikel 6 AVG).
Verder valt op dat de rechtbank de opdracht in de AVG om het schadebegrip ruim te lezen, zo ruim leest dat zelfs indien de schade niet eens aannemelijk is gemaakt, er toch ruimte is om schadevergoeding toe te wijzen. Dat lijkt bijna op een ambtshalve toekenning van schadevergoeding.
Gelijk zo valt op dat de rechtbank enerzijds zelf overweegt dat (vooralsnog) niet is gebleken dat het BRP-uittreksel verder is verspreid (dan de ene ontvanger), maar dat anderzijds wel aannemelijk is dat de journalist stress heeft gehad. Waar die stress dan bij verspreiding op die kleine schaal uit heeft bestaan, kan ik uit de uitspraak niet opmaken. Het lijkt er op - gelet op het eveneens toegewezen verbod tot verdere verspreiding - dat de stress waar de rechtbank aan gedacht lijkt te hebben kennelijk is gelegen in de dreiging van mogelijke verdere verspreiding van de gegevens.
Ten slotte lijkt het verbod om persoonsgegevens aan derden te verstrekken mij in letterlijke zin bijna onuitvoerbaar. Alleen al het sturen van een mailtje waarin de naam van de journalist staat, leidt immers al tot overtreding van het verbod. Ook echter het in hoger beroep gaan tegen deze uitspraak leidt al tot overtreding (nu dan de gegevens aan de deurwaarder moeten worden verstrekt). De strekking van de veroordeling kan ik wel plaatsen, maar nu is het toch niet helemaal SMART geformuleerd.
Al met al denk ik een billijke uitkomst, maar wel een die wat vragen oproept over de motivering van de schadevergoeding.
