Vormmerk bescherming voor Tripp Trapp stoel?

Kunnen merken die de waar zelf weergeven worden beschermd? Het Hof van Justitie EU heeft op 18 september 2014 geoordeeld over het geregistreerde driedimensionale vormmerk van de bekende Tripp Trapp stoel. Dit oordeel wordt gegeven in de context van het verbod op de inschrijving van vormmerken die door de aard van de waar bepaald worden of die een wezenlijke waarde aan de waar geven. Concurrent Hauck valt op die gronden het vormmerk van de Tripp Trapp stoel aan en vortdert de nietigheid ervan. Hauck stelt dat de aantrekkelijke vorm van de Tripp Trapp stoel de wezenlijke waarde van de waar beïnvloedt en dat die vorm voorts grotendeels functioneel is, zodat hij wordt bepaald door de aard van de waar.

Aard van de waar

Bij deze uitsluiting van merkbescherming voor vormen - van in dit geval een stoel - dienen volgens het Hof de wezenlijke kenmerken van het betrokken teken, namelijk de belangrijkste elementen ervan, per geval naar behoren te worden geidentificeerd op basis van de totaalindruk of van elk element. Indien de vorm "een sier- of fantasieelementen bezit die niet inherent is aan de generieke functie van de waar" die belangrijk of wezenlijk is, speelt deze uitsluiting van bescherming niet. Echter, er is geen bescherming voor vormen waarvan de wezenlijke kenmerken inherent zijn aan de "generieke functie of functies van de waar". Zou daaraan wel bescherming worden verleend, aldus het Hof, dan staat dat aan het nuttige gebruik van deze waren in de weg, waarnaar consumenten mogelijk zoeken in waren van concurrenten.

Wezenlijke waarde

De Hoge Raad twijfelde over de uitleg van de andere uitsluitingsgrond voor vormmerken, namelijk de vorm die een wezenlijke waarde aan de waar geeft. Wanneer is hier sprake van? Als men deze stoel koopt omdat deze wat vormgeving betreft fraai en praktisch is? De vorm van de Tripp Trapp stoel zou een aanzienlijke esthetische waarde aan de stoel geven, maar tegelijkertijd ook andere kenmerken hebben die veiligheid, comfort en deugdelijkheid betreffen en de waar dus een wezenlijke waarde voor de functie ervan geven.

Het Hof oordeelt dat een vormmerk ook van bescherming kan zijn uitgesloten "wanneer de betrokken waar naast haar esthetische functie ook andere wezenlijke functies vervult". Niet alleen de vorm van waren die een artistieke of sierwaarde hebben, maar ook vormen die naast een belangrijk esthetisch element wezenlijke functionele kenmerken hebben kunnen dus worden uitgesloten van merkbescherming. Anders gezegd, ook merktekens die uitsluitend bestaan uit de vorm van een waar met verschillende kenmerken die aan de waar verschillende wezenlijke waarden kunnen geven, kunnen worden uitgesloten van bescherming.

De perceptie van het publiek is niet beslissend hierbij, maar wel een nuttig beoordelingselement volgens het Hof, tezamen met de aard van de betrokken warencategorie, de artistieke waarde van de betrokken vorm, het verschil tussen deze vorm en andee vormen die gewoonlijk op de betrokken markt worden gebruikt, het significate verschil in prijs in vergelijking met soortgelijke waren, of de ontwikkeling van een reclamestrategie waarbij vooral de nadruk wordt gelegd op de esthetische kenmerken van de betrokken waar.