Wanneer mag een ondernemingsraad zelfstandig procederen?

De ondernemingsraad (OR) vertegenwoordigt de werknemers van een onderneming. Omdat een ondernemingsraad geen rechtspersoon is, ontleent hij zijn bevoegdheid om rechtshandelingen te verrichten aan de Wet op de ondernemingsraden (WOR). Ook de bevoegdheid om te procederen moet aan deze wet ontleend worden. Zo volgt uit de WOR dat de OR tegen sommige besluiten van de ondernemer beroep kan instellen bij de Ondernemingskamer. In de rechtspraak is echter bepaald, dat ook in enkele niet bij wet geregelde situaties de ondernemingsraad procesbevoegdheid toekomt. Laatst is hier weer een uitspraak in gewezen door de Kantonrechter Amsterdam, op 23 mei 2011 (JAR 2011/215).

In deze uitspraak is de casus als volgt. De Telegraaf Media Groep N.V. (TMG) heeft met de centrale ondernemingsraad (COR) een akkoord gesloten met betrekking tot de aanpassing van de beloningsstructuur en toeslagensystematiek van een deel van de werknemers van TMG. De FNV heeft TMG gedagvaard en primair een verklaring voor recht gevorderd dat het akkoord nietig is, omdat het niet volgens de in de CAO Grafimedia (CAO) voorgeschreven wijze tot stand is gekomen. De COR heeft vervolgens de rechter verzocht zich te mogen voegen aan de zijde van TMG. De COR steunt namelijk het akkoord en heeft een belangrijke rol gespeeld bij de totstandkoming ervan. Ook bevat volgens de COR de dagvaarding van FNV onjuistheden met betrekking tot het onderhandelingsproces en de rol van de COR daarin. De COR wil daarom betrokken worden bij het proces. Vervolgens verzoekt ook de OR om voeging, maar dan aan de zijde van FNV. De OR is tegen de inhoud van het akkoord en stelt dat niet de COR, maar de OR op grond van de CAO bevoegd is tot het maken van de afspraken zoals die zijn neergelegd in het akkoord. Daarnaast meent zij dat de betrokken werknemers alsmede de OR voor het sluiten van akkoord niet voldoende zijn geraadpleegd. De OR wil dus net als de COR een stem hebben in het proces. Voor zowel de OR als de COR geldt dat op grond van de WOR er voor deze situatie geen mogelijkheid bestaat om als procespartij op te treden. De kantonrechter oordeelt echter dat zowel de COR als de OR zich mogen voegen. Daartoe wordt overwogen dat een OR buiten de in de wet geregelde gevallen ook in rechte op kan treden waar dat in het belang is van, en wenselijk is voor een doelmatige vervulling van de taak die hem in de WOR is toegedacht. In deze zaak is dat volgens de kantonrechter klaarblijkelijk het geval.

Een OR komt dus ook procesbevoegdheid toe buiten de in de WOR genoemde gevallen, wanneer hiermee de vervulling van zijn wettelijk opgedragen taak kan worden gewaarborgd. De bevoegdheden van de OR zijn daarmee – in ieder geval wat de procesbevoegdheid betreft – dus niet beperkt tot de bevoegdheden die de WOR hem toekent. Dit betekent dat initiatieven van de OR die zijn eigenlijke bevoegdheden overstijgen, doel kunnen treffen. Tegelijkertijd betekent dit ook dat voor de ondernemer (meer) waakzaamheid geboden is.