In 2011 berichtte ik al dat een makaak honderden foto's nam in de jungle. Dit riep toen al de vraag op of een dier auteursrecht kan krijgen. Deze vraag is vlak voor Wereld Dierendag 2017 weer actueel.

Selfie

NRC bericht vandaag dat er anno 2017 een schikking getroffen is in de zaak rondom de selfie die de aap in 2011 van zichzelf maakte. Beroepsfotograaf David Slater was toen aan het fotograferen in een oerwoud in Indonesië toen de aap er met zijn camera vandoor ging. Toen Slater later zijn camera terugkreeg, bleek dat de aap honderden selfies had gemaakt.

Auteursrecht

Volgens NRC "[zijn] de advocaten van de fotograaf en van PETA overeengekomen dat de fotograaf het auteursrecht behoudt maar dat Slater 25 procent van de toekomstige opbrengsten van de foto’s doneert aan goede doelen die de makaak-apen in Indonesië, zoals de aap op de foto, beschermen. In een gezamenlijk statement zeggen ze: 'PETA en David Slater zijn het eens dat deze zaak belangrijke kwesties opwerpt over het uitbreiden van juridische rechten voor dieren, een doel dat ze beiden ondersteunen, en dat ze door zullen gaan met hun respectievelijke werk om dit doel te bereiken.'

De zaak werd aangespannen door dierenrechtenorganisatie PETA. Zij stelt dat de aap, als maker van de foto, het auteursrecht zou moeten krijgen. In januari 2016 oordeelde een Amerikaanse rechter dat het auteursrecht bij de fotograaf Slater lag.

Hoe zit dat in Nederland?

Naar Nederlands recht is maar de vraag of dit geldt. Naar Nederlands recht is een dier geen rechtssubject waarbij auteursrechten kunnen rusten. Onze Hoge Raad heeft in de zaak over de Endstra-tapes bovendien geoordeeld dat er alleen auteursrecht bestaat op vormen als resultaat van ‘scheppende menselijke arbeid (…) van de menselijke geest.’ Bovendien zijn de foto’s óók niet gemaakt door fotograaf Slater zelf. De vraag is dus of Slater naar Nederlands recht wél auteursrechten zou kunnen claimen op de foto’s.

Joost Becker, advocaat auteursrecht