Bestuurdersaansprakelijkheid in Duitsland

In Duitsland staat de Geschäftsführer aan het roer van de GmbH. Zijn functie is in beginsel vergelijkbaar met die van de bestuurder van een Nederlandse B.V. Toch zijn er een aantal verschillen te benoemen wanneer het gaat over persoonlijke aansprakelijkheid.

Het eerste grote verschil tussen Duitsland en Nederland is dat naar Duits recht alleen een natuurlijk persoon bestuurder van een GmbH kan zijn, anders dan in Nederland, waar ook een rechtspersoon - bijvoorbeeld een B.V. -  bestuurder kan zijn.

Interne aansprakelijkheid

Een Geschäftsführer dient aan een aantal verplichtingen te voldoen. Allereerst dient hij zorgvuldigheid in acht te nemen. Iedere verwijtbare, opzettelijke of roekeloze schending van de verplichtingen kan leiden tot aansprakelijkheid.

Wanneer er in een GmbH meerdere Geschäftsführer zijn dan zijn zij in beginsel hoofdelijk aansprakelijk voor de uitvoering van hun taken. Aandeelhouders van een GmbH kunnen een verdeling van taken opleggen. Op deze manier kan een aansprakelijkheidsbeperking voortvloeien voor de Geschäftsführer die verplicht is deze instructies van de aandeelhouders op te volgen.

Wel dient een Geschäftsführer een instructie te weigeren als deze in strijd is met de gewone bedrijfsvoering of wetgeving.

Naar Nederlands recht is het uitgangspunt bestuurszelfstandigheid, echter bestaat wel een mogelijkheid om in de statuten van de vennootschap op te nemen dat het bestuur zich dient te gedragen naar de aanwijzingen van een ander orgaan van de vennootschap (bijvoorbeeld de algemene vergadering van aandeelhouders).

De Geschäftsführer kan de uitvoering van zijn taken aan derden delegeren. Wel blijft de Geschäftsführer verantwoordelijk voor deze taken en dient hij controle te hebben over de uitvoering.

Externe aansprakelijkheid

De Geschäftsführer is bijvoorbeeld aansprakelijk jegens de crediteuren van de vennootschap op grond van onrechtmatige daad, wegens inbreuk op een ten gunste van deze derden werkend recht, bij opzettelijke schending, of indien zijn handelen in strijd is met de goede zeden.

Niet iedere gemaakte fout leidt tot persoonlijke aansprakelijkheid. Alleen wanneer de Geschäftsführer persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt is dit het geval. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan de situatie waarin de Geschäftsführer namens de vennootschap een verplichting aangaat, terwijl hij weet of redelijkerwijs kon vermoeden dat de vennootschap haar verplichtingen niet of niet binnen een redelijke termijn zal kunnen nakomen.

 
De Geschäftsführer heeft de verplichting van de werkgever. Dit betekent dat hij, onder andere, verantwoordelijk is voor een ordentelijke boekhouding, het opstellen van de balans en het doen van omzetbelastingvooraangiften. Bij een schending van de verplichtingen komt de persoonlijke aansprakelijkheid ter sprake. Wanneer de plichten opzettelijk of door grove nalatigheid worden geschonden, dan dreigen zowel vermogensrechtelijke aansprakelijkheid als strafrechtelijke consequenties.

De verschillen betreffende externe aansprakelijkheid verschillen in Duitsland niet met de situatie in Nederland. De externe aansprakelijkheid is zeer afhankelijk van het eigen gedrag van de bestuurder/Geschäftsführer en daarmee een makkelijk te voorkomen risico. Wel is er een verschil betreffende de aansprakelijkheid zodra de GmbH in de buurt van een faillissement komt. In dit geval kan een bestuurder schadeplichtig worden indien hij het faillissement te laat aanvraagt.