Inleiding
Conflicten in de gezamenlijke onderneming zijn niet alleen vervelend voor de ondernemers. Ook het bedrijf zelf lijdt er vaak onder. Er moet een oplossing gevonden worden, maar hoe? Contractuele afspraken over de samenwerking zijn dikwijls gebrekkig of ontbreken zelfs volledig. En naast zakelijke motieven spelen vaak ook emoties een rol (teleurstelling, boosheid, misschien zelfs wrok of hebzucht). Als u er met uw compagnon niet meer uitkomt, schakel dan de hulp in van een advocaat. Die kan u helpen bij het vinden van een oplossing. Welke mogelijkheden er zijn om een conflict in de vennootschap op te lossen, leest u in deze blog.
De aandeelhoudersovereenkomst
Het eerste anker bij een conflict is de aandeelhoudersovereenkomst. Een goede aandeelhoudersovereenkomst bevat namelijk heldere afspraken om geschillen in de vennootschap te voorkomen en op te lossen. Enkele veelvoorkomende afspraken zijn:
- goedkeuringsrechten, quorumvereisten en verstrekte meerderheden in de aandeelhoudersvergadering;
- afspraken over (aanvullende) financiering;
- afspraken over de informatievoorziening aan de aandeelhouders;
- een deadlockregeling (ter voorkoming van impasses in de besluitvorming in de algemene vergadering van aandeelhouders;
- enkele voorbeelden: bindend advies, Mexican Shoot-out, Russian Roulette etc);
- drag along-bepalingen (meeverkoopplicht) en/of tag along-bepalingen (meeverkooprecht);
- lock-up periode (een periode waarin een aandeelhouder zijn aandelen niet mag vervreemden);
- afspraken over de (verplichte) overdracht van aandelen;
- good leaver / bad leaver-bepalingen;non-concurrentie en relatiebeding.
Helaas is vaak geen aandeelhoudersovereenkomst gesloten. “Begin with the end in mind”, adviseren wij aandeelhouders. Door bij aanvang van de samenwerking heldere afspraken te maken over de samenwerking en het einde daarvan, wordt in een later stadium een hoop ellende voorkomen.
Er bestaan model-aandeelhoudersovereenkomsten, maar daarmee is voorzichtigheid geboden. De afspraken zullen moeten worden toegesneden op uw specifieke situatie en wensen, alsmede op de statuten van de vennootschap en eventuele managementovereenkomsten. Gebeurt dit niet, of niet goed, dan zijn partijen ondanks alle goede bedoelingen soms nog verder van huis…
Wilt u meer weten over de aandeelhoudersovereenkomst, dan is dit artikel dat is geschreven door mijn collega Valerie van Engelenburg-Sijberden een echte aanrader.
Minnelijke regeling
Bij geschillen kunnen partijen proberen onderling een regeling te treffen. Dat noemen we een minnelijke regeling of schikking. Dit is vaak de beste oplossing. Op deze manier voorkomt u een kostbare en tijdrovende procedure, waarvan de uitkomst ongewis is. Uw advocaat kan u helpen bij het vinden van creatieve oplossingen voor zo’n minnelijke regeling. Wordt een minnelijke regeling bereikt, dan wordt deze vastgelegd in een (vaststellings-)overeenkomst. Hiermee zorgt u voor een goede afwikkeling en blijven er geen open eindes over. Zodat het geschil niet alleen opgelost wordt, maar ook opgelost blijft.
Mediation
Bij mediation proberen twee partijen met hulp van een mediator tot een oplossing te komen. Een mediator is een onafhankelijk gespreksleider. Hij zorgt ervoor dat alle partijen hun verhaal kunnen doen, zodat de belangen achter het conflict in kaart kunnen worden gebracht. Als die helder zijn, helpt de mediator partijen om samen te zoeken naar oplossingen. Wordt een oplossing gevonden, dan wordt deze opgenomen in een vaststellingsovereenkomst. Net als bij de gewone minnelijke regeling.
Splitsing
Een splitsing is een oplossing wanneer beide aandeelhouders door willen met (een deel van) dezelfde onderneming. De vennootschap wordt dan gesplitst in twee nieuwe vennootschappen en houdt daarna zelf op te bestaan. Dit wordt ook wel een ruziesplitsing genoemd. De aandeelhouders zullen daarvoor afspraken moeten maken over de verdeling van de onderneming, zoals de klanten, de contracten, het personeel, het bedrijfspand en de overige activa en passiva. Ook deze afspraken worden vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst. De splitsing zelf is juridisch en fiscaal gefaciliteerd en geschiedt bij de notaris.
Geschillenregeling
Als een minnelijke regeling niet mogelijk blijkt, moet een procedure uitkomst bieden bij een conflict. De wettelijke geschillenregeling biedt de mogelijkheid een geschil te beslechten door bij een rechter te vorderen dat één van de aandeelhouders eruit stapt. Er zijn twee varianten:
1. Uitstoting: de gedwongen overdracht van de aandelen van uw medeaandeelhouder aan u; of
2. Uittreding: de gedwongen overdracht van uw aandelen aan uw medeaandeelhouder.
Voor uitstoting is kort gezegd vereist dat uw medeaandeelhouder met zijn gedragingen het belang van de vennootschap zodanig schaadt dat het voortduren van zijn aandeelhouderschap in redelijkheid niet kan worden geduld. U kunt die vordering alleen instellen indien u zelf meer dan 33% van de aandelen bezit.
Voor uittreding is kort gezegd vereist dat de uittredende aandeelhouder door gedragingen van (een) medeaandeelhouder(s) of van de vennootschap zodanig in zijn rechten of belangen wordt geschaad, dat het voortduren van het aandeelhouderschap van de uittredende aandeelhouder in redelijkheid niet meer kan worden gevergd. Voor het instellen van deze vordering is niet nodig dat u een bepaald percentage aandelen houdt.
In beide gevallen geldt dat na de toewijzing van de vordering door de rechter een deskundige wordt benoemd, die de (koop/verkoop)prijs van de aandelen gaat vaststellen.
Voor aanvullende informatie over de uitstoting of uittreding en voor het voorstel tot aanpassing van deze regeling, verwijs ik u naar deze blog.
Enquêteprocedure
Ook een enquêteprocedure bij de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam kan helpen bij het oplossen van conflictsituaties binnen de vennootschap of het doorbreken van impasses. Een enquêteprocedure is in de kern een onderzoek naar en ingrijpen in het beleid en de gang van zaken van de vennootschap. Naast dit onderzoek, kan de Ondernemingskamer voorlopige voorzieningen treffen, zoals het schorsen van stemrecht van een aandeelhouder, het aanstellen van een bestuurder of het tijdelijk overdragen van aandelen ‘ten titel van beheer’. Voor toewijzing van deze verzoeken is vereist dat er gegronde redenen zijn om aan een juist beleid te twijfelen. Een enquêteprocedure wordt vaak gezien als wondermiddel, maar kent ook nadelen. Zo wordt de regie uit handen gegeven, en brengt een enquêteprocedure vaak flinke kosten met zich.
Vragen?
Heeft u vragen over het bovenstaande? Neem dan gerust contact op met Karin Harmsen.
