Uitgangspunt
Op het moment dat een verkoper goederen aflevert, is de positie van de koper in principe die van de eigenaar van de goederen. De verkoper heeft dan nog de mogelijkheid de verkoop te (doen) ontbinden in het geval van wanbetaling. Met deze reguliere vorm van ontbinding krijgt de verkoper de eigendom van zijn goederen echter niet gelijk terug. Er ontstaat enkel een verplichting tot ongedaanmaking van de koop. Dit geeft de verkoper slechts een persoonlijke vordering op de koper. In een faillissement van de koper levert dit de verkoper een veel minder sterke positie op dan wanneer hij zich op de eigendom van de goederen zou kunnen beroepen. Een eigendomsvoorbehoud of een beroep op het recht van reclame biedt dan mogelijk wel uitkomst.
Eigendomsvoorbehoud
Een verkoper kan vooraf aan de verkoop een eigendomsvoorbehoud op de goederen bedingen. Dit houdt in dat de goederen alvast worden geleverd aan de koper, maar dat de verkoper eigenaar blijft totdat de koopsom is betaald. Als de koper dan niet betaalt, valt de eigendom van de goederen terug naar de verkoper. Over de werking van het eigendomsvoorbehoud in faillissement schreven wij al eerder dit artikel.
Het recht van reclame
Indien er geen (geldig) eigendomsvoorbehoud is bedongen of de algemene voorwaarden waarin het eigendomsvoorbehoud in was opgenomen, in een faillissement door de curator worden vernietigd, komt men bij het laatste redmiddel. Dit is het recht van reclame. Dit recht behelst de bevoegdheid van de verkoper om de goederen die al zijn afgeleverd, maar nog niet zijn betaald, terug te vorderen. De koop wordt dan van rechtswege ontbonden en de eigendom valt weer terug aan de verkoper.
Voorwaarden
Er kan niet in alle gevallen een beroep worden gedaan op het reclamerecht. Voor de uitoefening van het reclamerecht gelden de volgende eisen:
- Het gaat om een roerende zaak, niet-registergoed, die aan de koper is afgeleverd;
- De koopprijs mag niet zijn betaald en in verband daarmee moet aan de vereisten van ontbinding (art 6:265 BW) zijn voldaan;
- De goederen moeten via een schriftelijke verklaring gericht aan de koper worden teruggevorderd door de verkoper;
- De zaak moet zich in dezelfde staat bevinden als ten tijde van de aflevering.
De laatste eis van ‘het in dezelfde staat bevinden’ betekent niet dat de zaak feitelijk nog exact hetzelfde moet zijn als bij aflevering. Beschadiging van de zaak of het opnieuw inpakken, levert bijvoorbeeld geen probleem op. Het betekent wel dat het recht van reclame niet kan worden ingeroepen als de zaak is vermengd is met een andere zaak, is nagetrokken, of gebruikt is in het kader van zaaksvorming. Terugval van de eigendom van de zaak naar de verkoper is dus uitsluitend nog mogelijk als het goed in zijn zogenaamde zakenrechtelijke identiteit niet is veranderd en nog terug kan naar de oorspronkelijke staat.
Vervaltermijn
Van belang om in de gaten te houden bij het inroepen van het reclamerecht is de vervaltermijn. Het reclamerecht vervalt indien zowel zes weken zijn verstreken nadat de vordering tot betaling van de koopprijs opeisbaar is geworden, als 60 dagen nadat de zaak door de koper is ontvangen. Indien u als leverancier een leverancierskrediet hebt afgegeven, en dus in termijnen betaalt, kan de termijn van betaling langer zijn. Let op, het is in dat geval noodzakelijk een eigendomsvoorbehoud te bedingen. Het reclamerecht beschermt hiervoor niet.
Faillissement
Het recht van reclame kan ook worden ingeroepen ten tijde van een faillissement (of in geval van verlening van surséance van betaling). De schriftelijke verklaring verstuurt u in dat geval naar de curator. De curator heeft dan de keuze tussen het beroep op het reclamerecht honoreren of om de koopsom voor de geleverde goederen alsnog te betalen. In het laatste geval heeft de terugvordering geen gevolg nu de verkoper is betaald. Uit het voorgaande blijkt dat de verkoper als separatist, op grond van het teruggevallen eigendomsrecht, de zaak uit de boedel kan opeisen met een beroep op het recht van reclame.
Conclusie
Er zijn verschillende mogelijkheden voor u als verkoper om meer zekerheid te verkrijgen tegen wanbetalers. Zo kunt u onder andere een beroep doen op het reclamerecht. Door het inroepen van het recht van reclame wordt de koop ontbonden en valt het eigendomsrecht terug aan de verkoper. Zelfs in faillissement wordt u hierdoor beschermd. Let wel op de vervaltermijn van dit recht, na deze termijn kunt u het recht niet meer inroepen.
Hebt u vragen over het recht van reclame? Neem dan contact op met Steven Effting
effting@dirkzwager.nl // 024 - 381 31 38
