Het recht van retentie: ook in geval van insolventie?

Hebt u zaken van een schuldenaar onder zich? En laat die schuldenaar uw facturen onbetaald? Dan kunt u op die zaken een retentierecht uitoefenen. U behoeft de betreffende zaken dan pas af te geven op het moment dat uw facturen zijn voldaan. Bovendien mag u met een beroep op het retentierecht uw vordering met voorrang verhalen boven iedereen tegen wie het retentierecht kan worden uitgeoefend.

Het retentierecht is dus een geschikt middel om betaling van een vordering af te dwingen. Maar wat nu als de betreffende schuldenaar failliet wordt verklaard? Behoudt het retentierecht dan zijn waarde?

In beginsel wel. De Faillissementswet bepaalt namelijk expliciet dat de schuldeiser die een retentierecht heeft op een aan een schuldenaar toebehorende zaak, dit recht niet verliest door de faillietverklaring. U kunt het retentierecht dus ook inroepen tegen een curator. Daarbij gelden overigens wel de volgende bijzonderheden.

1. De curator kan de teruggehouden zaak opeisen
Op grond van artikel 60 lid 2 Faillissementswet heeft de curator de bevoegdheid de teruggehouden zaak op te eisen en te verkopen. Daar heeft de curator overigens wel machtiging van de rechter-commissaris voor nodig.

Als de curator van deze bevoegdheid gebruik maakt, dient u de zaak dus aan hem af te geven. Daarbij behoudt u wel uw recht op voldoening uit de opbrengst overeenkomst uw rang. Hoewel dit betekent dat u zich ten opzichte van andere (concurrente) schuldeisers met voorrang op de opbrengst van de zaak mag verhalen, deelt u wel mee in de omslag van de algemene faillissementskosten. Het salaris van de curator zal dus eerst worden uitbetaald. Bovendien zal pas tegen het einde van het faillissement een bedrag aan u worden uitgekeerd.

2. De curator kan uw vordering voldoen
Een andere mogelijkheid is dat de curator uw vordering op de gefailleerde partij en waarvoor het retentierecht geldt, voldoet. Dit wordt ook wel aangeduid als ‘lossing’. Bij lossing hebt u feitelijke voorrang boven andere schuldeisers. Uw vordering wordt direct voldaan. Ook behoeft u niet mee te delen in de omslag van de algemene faillissementskosten. Het ligt daardoor helaas meer voor de hand dat de curator in het belang van de boedel de zaak bij u opeist en verkoopt.

3. U kunt de zaak zelf verkopen
Een derde mogelijkheid is dat u de zaak zelf verkoopt. Dit mag nadat u de curator een redelijke termijn hebt gesteld om de zaak op te eisen en te verkopen of uw vordering te voldoen. Gaat de curator daar niet binnen de gestelde termijn toe over, dan mag u de zaak zelf verkopen overeenkomstig de bepalingen betreffende parate executie door een pandhouder, of - in het geval van een registergoed - door een hypotheekhouder. U behoeft dan niet mee te delen in de omslag van de algemene faillissementskosten.

Het antwoord op de vraag welke termijn redelijk is, hangt sterk af van de omstandigheden van het geval. De curator zal immers doorgaans minder tijd nodig hebben om een beslissing te nemen over de verkoop van een theepot dan over de verkoop van een olietanker.

Conclusie:
Een retentierecht behoudt in het geval van een faillissement van de schuldenaar zijn waarde. Wel bent u onder omstandigheden verplicht mee te delen in de omslag van de algemene faillissementskosten. In de praktijk betekent dit dat u weinig tot niets van uw vordering terug zult zien. Het salaris van de curator gaat dan immers voor uw vordering.

Het verdient daarom aanbeveling de curator een redelijke termijn te stellen. Reageert hij niet binnen de gestelde termijn, dan kunt u de betreffende zaken zelf verkopen. U deelt dan niet mee in de omslag van de faillissementskosten en u kunt de gehele opbrengst aanwenden om de vordering te voldoen.

Voor vragen over het uitoefenen van een retentierecht (al dan niet in faillissement) kunt u contact opnemen met Steven Effting.

T: +31 (0)24 38 13 138    E. effting@dirkzwager.nl