Hoe kom ik van aansprakelijkheid uit hoofde van een 403-verklaring af?

2 maart 2015, laatst geüpdatet 28 augustus 2024
Een moedermaatschappij die behoeve van een groepsmaatschappij (een ‘403-rechtspersoon’) een verklaring als bedoeld in artikel 2:403 BW heeft gegeven is hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden uit rechtshandelingen van die 403-rechtspersoon.
Claudia van der Most 
Claudia van der Most 
Advocaat - Partner
In dit artikel

De moedermaatschappij en de 403 rechtspersoon

Een moedermaatschappij die behoeve van een groepsmaatschappij (een ‘403-rechtspersoon’) een verklaring als bedoeld in artikel 2:403 BW heeft gegeven is hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden uit rechtshandelingen van die 403-rechtspersoon. Die hoofdelijkheid houdt in dat een schuldeiser van de 403-rechtspersoon mag kiezen of hij voor een vordering uit rechtshandeling verhaal zoekt bij de 403-rechtspersoon (zijn oorspronkelijke contractpartij) of bij de moedermaatschappij.

De procedure om zich te bevrijden van de 403- aansprakelijkheid

Wanneer een moedermaatschappij af wil van die hoofdelijkheid, bijvoorbeeld omdat zij voornemens is de groepsmaatschappij te verkopen, zal zij daar het nodige voor moeten ondernemen. De procedure om die aansprakelijkheid op te heffen is in de wet nauwkeurig omschreven (art. 2:404 BW). Alleen als de moedermaatschappij de geldende wettelijke procedure volgt (artikel 2:404 BW) kan zij zich bevrijden van de 403- aansprakelijkheid. De procedure bestaat uit twee nauwkeurig omschreven onderdelen. Niettemin is er in de praktijk nogal eens verwarring over de procedure.

1. De moedermaatschappij trekt de 403-verklaring in

Het eerste onderdeel houdt is ‘intrekking’ van de 403-verklaring. De moedermaatschappij verklaart dat zij de 403-verklaring intrekt. Zij moet die ‘intrekkingsverklaring’ openbaar maken via de Kamer van Koophandel. Een intrekkingsverklaring leidt ertoe dat de moedermaatschappij niet (meer) aansprakelijk is voor schulden die opkomen nadat de intrekkingsverklaring is gegeven. Een intrekkingsverklaring heeft niet als effect dat ook een einde komt aan de aansprakelijkheid die al op de moeder rustte voor schulden die na het geven van de 403-verklaring maar voor het intrekken daarvan zijn ontstaan.

2. Aanvullende procedure over de 403 rechtspersoon

Niet zelden kan juist die aansprakelijkheid voor die zogenoemde ‘oude schulden’ voor de moedermaatschappij bezwaarlijk zijn. Om ook de aansprakelijkheid voor oude schulden te beëindigen (‘beëindiging’) moet een aanvullende procedure worden gevolgd, waarvoor voorwaarden gelden. Een daarvan is dat de 403-rechtspersoon niet langer onderdeel uitmaakt van de ‘groep’ van de moedermaatschappij. Zolang de 403-rechtspersoon een groepsmaatschappij is kan de aansprakelijkheid voor oude schulden niet worden beëindigd. Bovendien is aan schuldeisers die een beroep op de 403-verklaring toe komt (of: toe zou komen) in die procedure de mogelijkheid toegekend in verzet te komen tegen de voorgenomen beëindiging van de aansprakelijkheid voor oude schulden.

Wanneer bevrijdt van aansprakelijkheid uit hoofde van een 403-verklaring?

Eerst wanneer de verschillende voorwaarden van de beide onderdelen adequaat zijn nagekomen is een moedermaatschappij bevrijd van haar aansprakelijkheid uit hoofde van een 403-verklaring. Omdat het niet juist beëindigen van die aansprakelijkheid grote gevolgen kan hebben is het goed zeer zorgvuldig te werk te gaan. Uit vaste rechtspraak volgt dat (behoudens bijzondere omstandigheden) het vergeten van de ‘intrekking’ ertoe kan leiden dat een moedermaatschappij aansprakelijk is voor schulden van een groepsmaatschappij die al vele jaren eerder is verkocht.

403-verklaring: hoe afkomen van aansprakelijkheid via artikel 2:403 BW

Gerelateerd

Onrechtmatige beëindiging duurovereenkomst

In drie eerdere artikelen schreef mijn collega Selma van Ramele al over de duurovereenkomst en de (on)mogelijkheid tot opzegging van een dergelijke...

De aandeelhoudersovereenkomst: the good, the bad and the early leaver

In een aandeelhoudersovereenkomst kan ervoor worden gekozen om zogenaamde leaver bepalingen op te nemen. Dergelijke bepalingen regelen dat -indien een...

De overnamepraktijk: de rol van de ondernemingsraad (II)

Bij overnames -in de praktijk veelal aandelentransacties- speelt medezeggenschap van de ondernemingsraad (OR) een belangrijke rol. Voor ondernemingen of...

Binnenkort verwacht: een actualisatie van de Nederlandse Corporate Governance Code

In dit artikel bespreken de auteurs de belangrijkste voorstellen en thema’s in het door de Monitoring Commissie Corporate Governance gepubliceerde...

Algemene voorwaarden: battle of forms

In het zakelijk verkeer wordt vaak gebruik gemaakt van algemene voorwaarden. Ze zijn er in vele soorten en maten en worden aangeduid met verschillende...

De overnamepraktijk: de rol van de ondernemingsraad (I)

Bij overnames -in de praktijk veelal aandelentransacties- speelt medezeggenschap van de ondernemingsraad (OR) een belangrijke rol. Voor ondernemingen of...
No posts found