Geding over productaansprakelijkheid
Aanleiding voor deze prejudiciële beslissing is een geding tussen Fennia en Philips over de vergoeding van schade als gevolg van een brand die is veroorzaakt door een koffiemachine. Philips ontkent in deze kwestie aansprakelijkheid omdat zij niet de producent van de koffiemachine is.
EU Richtlijn 85/374
Van belang in dat kader is de uitleg van het begrip ‘producent’ zoals opgenomen in artikel 3 lid 1 van de EU Richtlijn 85/374 over productaansprakelijkheid. In deze Richtlijn wordt onder ‘producent’ verstaan: “de fabrikant van een eindproduct, de producent van een grondstof of de fabrikant van een onderdeel, alsmede eenieder die zich als producent presenteert door zijn naam, zijn merk of een ander onderscheidingsteken op het product aan te brengen”.
Het Hof beantwoordt in het arrest van 7 juli 2022 de vraag of het begrip ‘producent’ in het kader van deze Richtlijn vereist dat ‘eenieder die zich als producent presenteert door zijn naam, zijn merk of een ander onderscheidingsteken op het product aan te brengen’, zich ook op een andere wijze als producent van het product presenteert.
De merkhouder is aansprakelijk jegens de consument
Het Hof beantwoordt de vraag ontkennend. Het begrip ‘producent’ zoals opgenomen in artikel 3 lid 1 van de Richtlijn dient volgens het Hof ruim te worden uitgelegd ter bescherming van de consument. Ook omdat het artikel tot doel heeft de bewijslast van de consument te verlichten, die moet aantonen wie de werkelijke producent van het betrokken gebrekkige product is. Met andere woorden: een consument moet worden ontlast van de verplichting om de werkelijke producent aan te wijzen om een schadevordering te kunnen instellen.
Naar het oordeel van het Hof is het dan ook voldoende om aansprakelijkheid van de merkhouder jegens de consument aan te nemen indien het gebrekkige product het merk van de merkhouder draagt, aangezien de merkhouder daarmee jegens de consument de indruk wekt bij het productieproces betrokken te zijn:
“Door op het betrokken product zijn naam, merk of ander onderscheidingsteken aan te brengen, wekt de persoon die zich als producent presenteert de indruk dat hij betrokken is bij het productieproces of daarvoor de verantwoordelijkheid draagt. Het gebruik van deze vermeldingen komt voor deze persoon dus neer op het gebruik van zijn bekendheid om dit product aantrekkelijker te maken in de ogen van de consument, hetgeen rechtvaardigt dat hij als tegenprestatie aansprakelijk kan worden gesteld voor dat gebruik.”
Het Hof concludeert aldus dat het niet vereist is dat de persoon die zijn naam, zijn merk of een ander onderscheidingsteken op het product heeft aangebracht, zich ook op enige andere wijze als de producent van het product presenteert. De merkhouder is derhalve aansprakelijk jegens de consument voor schade, ook in het geval de merkhouder niet betrokken is bij de productie van het product.
Onderlinge aansprakelijkheid
Het oordeel van het Hof heeft overigens geen gevolgen voor de onderlinge aansprakelijkheid tussen de merkhouder en bijvoorbeeld de fabrikant en/of distributeur. Op basis van de Richtlijn kunnen verschillende personen als producent worden beschouwd en de consument kan zijn rechten tegen eenieder van hen doen gelden. De merkhouder, fabrikant en/of distributeur doen er daarom goed aan om hun onderlinge aansprakelijkheid contractueel te regelen.
Conclusie
Aansprakelijkheid van de merkhouder jegens de consument voor een gebrekkig product dat zijn merk draagt, ook als de merkhouder niet betrokken is bij de productie van het product, is met dit arrest een gegeven, al zegt dit nog niets over de onderlinge verdeling van de aansprakelijkheid tussen de merkhouder en de fabrikant(en) en/of distribiteur(s) .
De merkhouder dient daarom niet alleen toe te zien op de kwaliteit van de producten die worden geproduceerd en waaraan hij zijn merk verbindt, maar bovenal ook alert te zijn dat hij contractuele afspraken maakt met de betrokken fabrikanten en/of distributeurs over zijn rol in het productieproces. Indien een merkhouder niet betrokken is in het productieproces, is het raadzaam om met de andere betrokken partijen goede afspraken te maken over de productaansprakelijkheid en om daarbij een vrijwaringsbepaling op te nemen.
