De Afdeling bestuursrechtspraak oordeelde in haar uitspraak van 1 mei 2019 over de door Nuon geclaimde vergoeding van de kosten van vier tijdelijke warmteketels, die Nuon had ingezet in het kader van de tijdelijke verlegging van warmteleidingen. De rechtbank had het standpunt van Nuon gevolgd dat de tijdelijke warmteketels vallen onder de definitie van tijdelijke voorzieningen fan fysieke aard. Deze komen op grond van de NKL 1999 voor vergoeding in aanmerking. De Afdeling volgt het standpunt van de Minister dat de kosten van de warmteketels niet vallen onder de kosten van ontwerp en begeleiding of de uitvoeringskosten als bedoeld in artikel 4 NKL 1999, en daarom in beginsel niet voor vergoeding in aanmerking komen.
NKL 1999 en de vergoeding voor het verleggen van kruisende leidingen
In de Nadeelcompensatieregeling verleggen kabels en leidingen in en buiten rijkswaterstaatswerken en spoorwegwerken 1999, de NKL 1999, is het schadevergoedingsregime opgenomen dat geldt bij het verleggen van kabels en leidingen in verband met infrastructuurprojecten. De regeling maakt onderscheid tussen kruisende leidingen en langsleidingen. De vergoeding is geregeld in de bijlagen bij de NKL.
In deze zaak ging het om de tijdelijke verlegging van kruisende leidingen. De vergoeding moest dus aan de hand van (bijlage 1 en) bijlage 3 bij de NKL worden bepaald.
De Afdeling zet in de uitspraak de relevante bepalingen van de NKL 1999 op een rij:
Artikel 4, onder b, van de NKL 1999:
"(…) de vergoeding bij een kruisende leiding [bestaat] uit de componenten kosten van ontwerp en begeleiding alsmede uitvoeringskosten van de werkelijke verleggingskosten zoals is weergegeven in de van deze beleidsregeling deel uitmakende bijlage 3."
Artikel 6 NKL:
"Indien in bijzondere omstandigheden gronden aanwezig zijn om te concluderen dat redelijkerwijs een groter of kleiner gedeelte van de schade ten laste van de verzoeker dient te blijven dan uit de toepassing van het gestelde in de artikelen 3 tot en met 5 voortvloeit, kan van het gestelde in die artikelen worden afgeweken."
Bijlage 3, bedoeld in artikel 4, onder b:
"De schade bij een verlegging van een kruisende leiding wordt bepaald conform bijlage 1. De vergoeding voor een verlegging van een kruisende leiding bestaat uit de componenten kosten van ontwerp en begeleiding en uitvoeringskosten hetgeen impliceert dat materiaalkosten en de kosten van het uit en in bedrijf stellen niet voor vergoeding in aanmerking komen."
Artikel 3 van de leidraad schadeberekening van bijlage 1:
"Onder de kosten van het uit en in bedrijf stellen worden verstaan: (…)
-kosten samenhangend met tijdelijke voorzieningen van operationele aard. Tijdelijke voorzieningen van operationele aard zijn voorzieningen die benodigd zijn om de levering tijdens de uitvoering van een verlegging te waarborgen."
Artikel 4 leidraad bijlage 1:
"Onder uitvoeringskosten worden verstaan: (…)
-kosten van tijdelijke voorzieningen van fysieke aard, zoals extra kabel- en leidingvoorzieningen die worden opgeheven zodra de definitieve verlegging is gerealiseerd in samenhang met de voortgang van het infrastructuurproject."
Leiding in nabijheid van een rijkswaterstaatswerk? Eigen bedrijfsrisico leidingbeheerder!
De Afdeling stelt voorop dat de vergunninghouder die leidingen in de nabijheid van een rijkswaterstaatswerk heeft het risico loopt dat deze leidingen moeten worden verwijderd of aangepast vanwege de werkzaamheden aan waterstaatswerken. Op grond van de NKL 1999 komen daarom alleen de kosten die zeer nauw samenhangen met een gedwongen verlegging voor vergoeding in aanmerking. Tegen deze achtergrond komt de Afdeling tot het oordeel dat de inzet van warmteketels vooral verband houdt met de wijze waarop Nuon het warmtenetwerk heeft ingericht. De kosten die de inzet van warmteketels met zich hebben gebracht vallen daarom niet onder de kosten van ontwerp en begeleiding of uitvoeringskosten als bedoeld in artikel 4 van de NKL 1999 en komen dus in beginsel niet voor vergoeding in aanmerking.
Toch blijft Nuon niet met lege handen achter (naast de vergoeding van bijna € 500.000,- die wel was toegekend). De Afdeling ziet namelijk aanleiding voor toepassing van de in artikel 6 van de NKL 1999 neergelegde hardheidsclausule. Nadat partijen constructief over een alternatieve oplossing hadden gesproken bleek die oplossing toch niet verantwoord. Nuon heeft toen alsnog te elfder ure, in het belang van de voortgang van de aanleg van de tunnel, ingestemd met de inzet van warmteketels. Nu er onder tijdsdruk voor een oplossing is gekozen en Nuon zich steeds constructief heeft opgesteld vindt de Afdeling het onredelijk de kosten die de inzet van warmteketels voor Nuon met zich heeft gebracht geheel voor rekening van Nuon te laten. Daarbij vindt de Afdeling vooral van belang dat Nuon, de minister en de aannemer steeds in gesprek zijn geweest en de kosten van de inzet van warmteketels voor Nuon aanzienlijk zijn. De Afdeling oordeelt dan ook de minister 50% van de door Nuon gemaakte kosten in verband met de inzet van warmteketels vergoedt.
Commentaar
Een interessante uitspraak, want er zijn niet veel uitspraken van de Afdeling over de toepassing van artikel 4 onder b NKL 1999 terwijl bij een (tijdelijke) verlegging van leidingen uiteraard grote financiële belangen zijn gemoeid.
Ook de toepassing van de hardheidsclausule is interessant. In situaties dat de leidingbeheerder (te) laat bij projecten wordt betrokken waardoor minder optimale en duurdere oplossingen (moeten) worden gekozen biedt deze uitspraak steun voor een beroep op de hardheidsclausule.
Wilt u meer weten over de vergoeding van kosten van het verleggen van leidingen? Neemt u contact op met Hanna Zeilmaker, zeilmaker@dirkzwager.nl
