De feiten
Wat was er in deze zaak aan de hand? Rollatorfabrikant Topro is houdster van verschillende Gemeenschapsmerken en het Topro-logo. Zij constateert dat Allergoedkoopst rollators aanbiedt waarop die merken en het Topro logo staat. De rollators worden ook online aangeboden, ondermeer op een website van Allergoedkoopst en via Marktplaats, waarbij voor die rollators reclame wordt gemaakt. Ook adverteert Allergoedkoopst met het adword TOPRO.
Na een sommatiebrief van Topro, waaraan geen gehoor wordt gegeven, is er beslag gelegd op meerdere rollators alsmede op het huis en de bankrekening van X.
Inbreuk op IE-rechten
In de procedure erkent Allergoedkoopst dat sprake is van merkinbreuk en auteursrechtinbreuk. Verder neemt de rechtbank aan dat er ook sprake is van misleiding, omdat ten onrechte wordt gesuggereerd dat de geadverteerde rollator een model van Torpo is. Die onjuiste voorstelling van zaken kan het economisch gedrag van de consument beïnvloeden.
Aansprakelijkheid bestuurder
Topro stelt dat X als bestuurder van zijn vennootschap een persoonlijk ernstig verwijt kan worden gemaakt van het onrechtmatig handelen van Allergoedkoopst omdat hij wetenschap had van de inbreuk, de macht had om in te grijpen en hij wist of redelijkerwijs had behoren te begrijpen dat zijn handelen of nalaten tot gevolg zou hebben dat Topro schade lijdt.
Door Allergoedkoopst en X wordt gesteld dat het enkele feit dat X wist of behoorde te weten dat Allergoedkoopst inbreuk zou maken op de rechten van Topro onvoldoende is om persoonlijke aansprakelijkheid van X aan te nemen, omdat Allergoedkoopst in staat is de verplichtingen die uit die inbreuk volgen na te komen en zulks ook al is toegezegd.
De rechtbank oordeelt als volgt:
"dat bij beantwoording van de vraag of een bestuurder aansprakelijk is voor onrechtmatig handelen van de vennootschap de maatstaf geldt dat de bestuurder slechts (naast de vennootschap) persoonlijk aansprakelijk gehouden kan worden, indien hem ter zake van het onrechtmatig handelen van de vennootschap persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt op de grond dat hij dat handelen in verband met de kenbare belangen van de benadeelde had behoren te voorkomen" maar dat "een bestuurder van een vennootschap ook onrechtmatig kan handelen omdat hij in strijd heeft gehandeld met een op hem persoonlijk rustende zorgvuldigheidsnorm jegens die benadeelde. Voor een dergelijke aansprakelijkheid van een bestuurder – die niet een tekortschietende of onbehoorlijke taakuitoefening als bestuurder betreft, maar berust op een daarvan losstaande zorgvuldigheidsnorm – gelden de gewone regels van onrechtmatige daad. In het bijzonder is dan niet vereist dat de bestuurder een ernstig verwijt van zijn handelen kan worden gemaakt. Dat geldt ook in een geval waarin de onrechtmatige gedragingen van de bestuurder in het maatschappelijk verkeer (tevens) als gedragingen van de vennootschap kunnen worden aangemerkt, zodat ook de vennootschap uit eigen hoofde op grond van onrechtmatige daad aansprakelijk gehouden kan worden".
Op welke gronden acht de rechtbank bestuurder X persoonlijk aansprakelijk?
X heeft verklaard dat hij op de website www.alibaba.com een advertentie zag van de Chinese producent Leborn die rollators aanbood. X heeft heeft toen de rollators in China besteld en ging in op het voorstel van Leborn om op bestelde rollators het teken TOPRO aan te brengen. X heeft tevens verklaard dat hij zelf de reclame en advertenties heeft opgesteld. Ook beantwoordde X zelf e-mailberichten van consumenten over de rollator, die aan het e-mailadres van Allergoedkoopst zijn gestuurd, was hij zelf betrokken bij de levering van de rollators en zelf aanwezig in de showroom waar de rollators stonden opgesteld voor het publiek. Ten slotte heeft X verklaard dat hij de eerste sommatiebrief van Topro wel heeft ontvangen, maar deze heeft genegeerd, omdat deze afkomstig was van een Noors bedrijf.
De hiervoor genoemde omstandigheden voeren de rechtbank tot de conclusie dat X wist althans moet hebben geweten dat Allergoedkoopst bij het aanbieden en verhandelen van de rollators inbreuk maakte op de merken van Topro en de auteursrechten op het Topro logo:
"X heeft niet ontkend dat hij al vóór de sommatie van Topro op de hoogte was van het feit dat de 3G rollators inbreukmakend zijn. X was in staat om die inbreuk te voorkomen maar heeft dit niet gedaan, hoewel dat met het oog op de belangen van Topro wel van hem gevergd kon worden. Naar het oordeel van de rechtbank heeft X aldus in strijd gehandeld met de zorgvuldigheidsnorm waartoe hij in dit geval persoonlijk en niet slechts als bestuurder van Allergoedkoopst jegens Topro was gehouden en is hij aansprakelijk voor de schade die Topro dientengevolge lijdt. Overigens is de rechtbank van oordeel dat X gelet op voornoemde omstandigheden ook persoonlijk een ernstig verwijt te maken is dat hij de merk- en auteursrechtinbreuk en misleiding door Allergoedkoopst niet heeft voorkomen. Zodoende is X ook in hoedanigheid van bestuurder aansprakelijk jegens Topro voor de onrechtmatige gedragingen van Allergoedkoopst en de schade die daaruit voor Topro voortvloeit."
De rechtbank wijst de vorderingen tot staking van de merkinbreuk en inbreuk op het auteursrecht van Topro toe jegens Allergoedkoopst en X. Hetzelfde geldt voor het bevel geen onjuiste en misleidende mededelingen meer te doen. X en Allergoedkoopst worden tevens hoofdelijk veroordeeld tot vergoeding van de schade van Topro als gevolg van de verhandeling van de rollators, en afdracht van de daarmee genoten winst. Ook wordt X met Allergoedkoopst hoofdelijk veroordeeld de volledige proceskosten van Topro te betalen.
Analyse uitspraak
Deze uitspraak laat zien dat bestuurders van vennootschappen, mogelijk eerder dat zij zelf denken, persoonlijk aansprakelijk kunnen worden gesteld voor inbreuk op intellectuele eigendomsrechten. Dat geldt met name indien zij binnen de vennootschap als enige de dienst uitmaken, bij de inbreuk nauw betrokken zijn en daarvan op de hoogte zijn. Als de bestuuder in staat is om de inbreuk te voorkomen maar dit niet heeft gedaan, hoewel dat met het oog op de IE-rechthebbende wel van hem kan worden gevergd, kan bestuurdersaansprakelijkheid worden aangenomen. Onder omstandigheden is zelfs niet vereist dat de bestuurder persoonlijk een ernstig verwijt van zijn handelen kan worden gemaakt. Wat in casu wel meespeelt is dat bestuurder X in casu heeft erkend c.q. niet heeft ontkend inbreuk te maken op IE-rechten.
Joost Becker, advocaat intellectueel eigendomsrecht
