Valse reviews
Het Kinderdagverblijf stelde dat ene N. recensies (Google Reviews) heeft geplaatst onder aliassen. Het ging daarbij om het plaatsen en aanpassen van negatieve recensies die betrekking hebben op het Kinderdagverblijf. Bovendien voegde deze N. nare opmerkingen toe over de directie en werd gebruik gemaakt van portretfoto's van willekeurige vrouwen, die bij de recensies zijn geplaatst. Zo is deze N. tien maanden lang heimelijk in het nadeel van Het Kinderdagverblijf te werk gegaan.
Onrechtmatige daad
De plaatster van de negatieve reviews heeft niet gemotiveerd weersproken dat hij in strijd heeft gehandeld met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, en hij daarmee jegens Het Kinderdagverblijf een onrechtmatige daad heeft gepleegd.
Schadevergoeding
De rechter oordeelt dat er schadevergoeding dient te worden betaald wegens de valse Google Reviews:
N. heeft niet weersproken dat de onrechtmatige daad hem kan worden toegerekend. Dat betekent dat N. op grond van artikel 6:162 Burgerlijk Wetboek (BW) verplicht is de schade te vergoeden die Het Kinderdagverblijf door de onrechtmatige daad van N. heeft geleden.
Materiële schadevergoeding
Het gevorderde bedrag aan materiele schade is volgens Het Kinderdagverblijf het loon van haar bestuurders die zich in totaal 15 werkdagen hebben moeten bezighouden met de gevolgen van de door N. onrechtmatig geplaatste recensies. De rechtbank neemt dit over:
Het Kinderdagverblijf heeft uitvoerig gesteld, ter zitting heeft het echtpaar T. daarover aanvullend verklaard, dat haar bestuurders in reactie op de valse recensies op Google Maps veel tijd hebben moeten besteden aan het informeren van ouders en buurtbewoners (zij zouden door 400 personen hierover zijn benaderd) en dat zij verder veel tijd hebben moeten besteden aan het beantwoorden en begeleiden van de inspectiedienst. Voorts is volgens Het Kinderdagverblijf veel tijd opgegaan aan de gevoerde kort gedingprocedures en het contact met de advocaat
(…)
De loonkosten van de bestuurders voor de tijd die zij niet hebben kunnen besteden aan hun eigenlijke werkzaamheden voor Het Kinderdagverblijf komen, anders dan N. meent, voor vergoeding door N. in aanmerking nu deze schade N. als gevolg van zijn onrechtmatige daad kan worden toegerekend. Dat Het Kinderdagverblijf die loonkosten toch zou hebben moeten maken, ook zonder het plaatsen van de valse recensies, zoals N. heeft betoogd, is niet van belang. De door Het Kinderdagverblijf gestelde schade is immers dat het echtpaar T. de tijd waarvoor zij loon hebben ontvangen niet hebben kunnen besteden aan de benodigde werkzaamheden voor Het Kinderdagverblijf. Omdat N. de hoogte van de gevorderde loonkosten verder niet heeft betwist, en de hoogte daarvan onder de gegeven omstandigheden redelijk is, wordt deze schadevergoeding toegewezen als gevorderd. De vermeerdering met wettelijke rente (als bedoeld in artikel 6:119 BW) is eveneens toewijsbaar als gevorderd.
Immateriële schadevergoeding
Het Kinderdagverblijf heeft ook gesteld dat de valse recensies ernstige aantijgingen betreffen (die er betrouwbaar uitzagen) over een bedrijf in een zeer gevoelige branche, dat N. opzettelijk heeft gehandeld en tien maanden tang berekenend te werk is gegaan, dat zijn lastercampagne een maximaal bereik heeft gehad doordat zijn recensies op een eenvoudig toegankelijke en veel bezochte internetwebsite zijn geplaatst en die recensies onmiddellijk werden getoond als iemand zocht op de term Het Kinderdagverblijf, dat die recensies langdurig op die website hebben gestaan (1 tot 10 maanden) en dat de bestuurders van Het Kinderdagverblijf veel last hebben ondervonden van de door N. geplaatste valse recensies.
De rechtbank neemt dit niet over. Het Kinderdagverblijf had meer moeten stellen:
Uit de door Het Kinderdagverblijf gestelde feiten volgt echter niet dat dit risico zich daadwerkelijk heeft gemanifesteerd. Gelet op de betwisting door N. had het daarom op de weg van Het Kinderdagverblijf gelegen dit gestelde nadeel nader toe te lichten, bijvoorbeeld door kwantificering van het aantal kinderen dat van het kinderdagverblijf is afgehaald door de ouders, de daling van inschrijvingen op Het Kinderdagverblijf ten opzichte van andere relevante lokale cijfers (zoals geboortecijfers en inschrijvingen van kinderen op andere kinderdagverblijven in de regio/buurt), of door een peiling onder de ouders over het imago van het kinderdagverblijf. Nu Het Kinderdagverblijf dit heeft nagelaten en in het geheel niet inzichtelijk heeft gemaakt in hoeverre de reputatie van Het Kinderdagverblijf in de regio Amsterdam Noord (daadwerkelijk) is geschaad, wordt het onder IV gevorderde afgewezen
Kostenvergoeding
Het Kinderdagverblijf maakt ook aanspraak op vergoeding van de (juridische) kosten die gemaakt zijn, hoewel een deel daarvan wordt afgewezen, worden de kosten die verband houden met de procedure tegen Google toegewezen:
De procedure tegen Google is (wel) noodzakelijk geweest om de IP adressen te verkrijgen waarmee de valse recensies op Google Maps waren geplaatst zodat vervolgens de identiteit van de gebruiker(s) kon worden achterhaald. Dit zijn gemaakte kosten ter vaststelling van aansprakelijkheid voor de schadeveroorzakende gebeurtenis (artikel 6:96 lid 2 sub b BW). Daarnaast zijn deze kosten noodzakelijk geweest om de valse recensies te laten verwijderen (en daarmee ter beperking van de schade als bedoeld in artikel 6:96 lid 2 sub a BW). De door Het Kinderdagverblijf gevorderde vergoeding van haar vermogensschade (van € 11.000,00) ter zake van de kortgedingprocedure jegens Google staat daarom in zodanig verband met de onrechtmatige daad van N., dat zij hem als een gevolg van deze gebeurtenis kan worden toegerekend als bedoeld in artikel 6:98 BW en voldoet ook overigens aan de dubbele redelijkheidstoets van artikel 6:96 lid 2 BW, zodat deze schadevergoeding zal worden toegewezen
De plaatser van de negatieve reviews moet uiteindelijk bijna € 17.000,-- aan schade en kosten betalen.
Analyse
Deze juridische procedure baant de weg om in voorkomende gevallen naast een gebod tot verwijdering van negatieve reviews óók schadevergoeding en vergoeding van (juridische) kosten te vorderen. Dat is goed nieuws voor ondernemingen die last hebben van valse recensies.
Joost Becker, advocaat internetrecht
