Uitleg polisvoorwaarden bij kredietverzekering I

Nederlandse ondernemers exporteren jaarlijks voor miljarden euro’s aan goederen en diensten op krediet. Steeds vaker sluiten zij een kredietverzekering af, die dekking moet bieden tegen de risico’s die met het leveren op krediet gemoeid zijn. Hierbij kan gedacht worden aan het simpelweg niet betalen door de debiteur vanwege (bedrijfsgerelateerde) onmacht of onwil, maar ook aan politiek gerelateerde risico’s, als oorlog en maatregelen van buitenlandse overheden.

Zoals bij iedere andere schadeverzekering, is bij de kredietverzekering sprake van polisvoorwaarden en kunnen uitlegdiscussies ontstaan. Veel uitlegkwesties spelen in het kader van de in de polisvoorwaarden opgenomen meldingsplicht die op de verzekerde rust bij het in gebreke zijn van zijn debiteur met betalingen of bij het ontstaan van risicoverzwarende omstandigheden.

Schending meldingsplicht

Een voorbeeld hiervan is de volgende zaak. Een ontwikkelaar van HD DVD machines heeft een ontwikkelings- en leveringsovereenkomst gesloten met een in Engeland gevestigde koper die de machines wereldwijd op de markt wilde brengen. In de contractvoorwaarden stond opgenomen dat de koper één week na het sluiten van de overeenkomst als extra zekerheid voor betaling een wissel (Bill of Exchange) ter hoogte van € 1.000.000,-- zou afgeven.

De ontwikkelaar was door middel van een kredietverzekering verzekerd tegen het kredietrisico (het risico dat een afnemer in gebreke blijft met betaling na levering) en het contractrisico (het risico dat kosten ten behoeve van een overeenkomst achteraf onnodig zijn gemaakt omdat geen uitvoering is gegeven aan de overeenkomst).

Na het sluiten van de overeenkomst heeft de koper zoals afgesproken een eerste aanbetaling gedaan. Hij heeft echter nagelaten de afgesproken wissel op tijd af te geven. De ontwikkelaar heeft hiervan geen melding gemaakt bij zijn kredietverzekeraar. Pas nadat iedere verdere betaling was uitgebleven heeft de ontwikkelaar zijn ontwikkelingswerkzaamheden gestaakt en de non-betaling gemeld.

Op grond van de polisvoorwaarden heeft de kredietverzekeraar geweigerd dekking te verlenen omdat het niet (onmiddellijk) melden van het niet afgeven van de wissel volgens hem in strijd was met de in de polisvoorwaarden opgenomen meldingsplicht. Aan het niet nakomen van de meldingsplicht was verval van uitkering gekoppeld:

U dient: (…)]het ons onmiddellijk te melden, indien Debiteur een voor u ongunstige

wijziging van de betalingsvoorwaarden of uitstel van betaling vraagt of

zich onregelmatigheden voordoen bij de afwikkeling van een transactie;’

Indien u enige verplichting of bepaling onder deze verzekeringsovereenkomst niet nakomt, vervalt uw recht op schadevergoeding.’

 

Rechtbank: schending meldingsplicht betekent geheel verval van dekking

In eerste aanleg is de vordering van de ontwikkelaar op uitkering afgewezen door rechtbank Amsterdam. De rechtbank heeft aangenomen dat de kredietverzekeraar, door het niet melden van het niet afgeven van de wissel door de koper, in zijn redelijke belangen is geschaad en gerechtvaardigd een beroep mocht doen op zijn polisvoorwaarden. Ook nu dit als gevolg heeft dat het recht van de ontwikkelaar op schadevergoeding geheel komt te vervallen.

Hof:  schending meldingsplicht betekent slechts partieel verval van dekking

In hoger beroep bestrijdt de ontwikkelaar dat het niet verstrekken van de wissel door de koper meldingswaardig was. De ontwikkelaar voert aan dat - gezien de bewoordingen van de polisvoorwaarden – het niet kenbaar was dat hij het niet verstrekken van de wissel diende te melden. De ontwikkelaar stelt dat sprake is van een onduidelijk beding.

Het hof oordeelt hierover dat de ontwikkelaar in beginsel niet iedere (geringe) afwijking van de normale gang van zaken bij de afwikkeling van een transactie hoeft te melden. Dit hoeft alleen wanneer de omstandigheden (potentieel) risico verzwarend zijn. Het hof meent dat de opgenomen bepaling echter voldoende duidelijk is ten aanzien van de op de verzekerde rustende verplichting en dat het niet verstrekken van de wissel door de koper als risicoverzwarend en dus meldingswaardig dient te worden aangemerkt. Volgens het hof vervult een wissel in het (internationale) handelsverkeer namelijk een rol van een onvoorwaardelijke schriftelijke betalingsopdracht, en is zij tevens een waardepapier dat verhandelbaar is en als kredietmiddel kan worden gebruikt. Het niet verstrekken van de wissel was volgens het hof dan ook een duidelijk negatief signaal ten aanzien van de betalingsmogelijkheden van de koper.

Voorts komt aan de orde of – zoals de rechtbank eerder oordeelde – in geval van het niet doen van de mededeling algeheel verval van dekking is gerechtvaardigd of dat de omstandigheden van het geval meebrengen dat de dekking slechts partieel vervalt.

Hierbij speelt volgens het hof allereerst dat bij een objectieve uitleg van de polisvoorwaarden enkel het contractrisico voor vergoeding in aanmerking komt. Het kredietrisico komt volgens haar pas ten tonele wanneer er levering heeft plaatsgevonden. Van levering was echter nog geen sprake.

Met betrekking tot het contractrisico oordeelt het hof dat een beroep van de kredietverzekeraar op het vervalbeding slechts onaanvaardbaar is met betrekking tot de kosten van de ontwikkelaar die zijn gemaakt vóór de schending van de mededelingsplicht. Die kosten komen voor vergoeding in aanmerking aangezien de ontwikkelaar destijds nog niet was tekortgeschoten in de nakoming van de kredietverzekering. De kosten die zijn gemaakt na de schending van de mededelingsplicht komen niet voor vergoeding in aanmerking.

De slotsom is dan ook dat geen sprake is van algeheel verval van dekking, althans slechts met terugwerkende kracht tot het moment dat gemeld hat moeten worden.