Eerder is in een tussenvonnis geoordeeld dat het zonder toestemming van Max Verstappen gebruiken van zijn portret door Picnic onrechtmatig is.
Portretrecht en verzilverbare populariteit
Met betrekking tot de vaststelling van die schade die Picnic dient te betalen wegens schending van zijn portretrechten, zijn 'verzilverbare populariteit', heeft de rechtbank als volgt geoordeeld:
- Wat als een redelijke vergoeding heeft te gelden, zal moeten worden vastgesteld aan de hand van de omstandigheden van het geval.
- De vergoeding zal in ieder geval recht moeten doen aan de mate van populariteit of bekendheid van de geportretteerde en in overeenstemming zal dienen te zijn met de waarde van het exploitatiebelang van de geportretteerde in het economische verkeer. Hierbij dient aansluiting te worden gezocht bij de hoogte van de vergoeding die Max Verstappen had kunnen vragen indien hij had ingestemd met het gebruik van zijn verzilverbare populariteit.
Hieruit leidt de rechtbank af dat in een geval als het onderhavige, waarbij sprake is van een commercieel belang zich te verzetten, moet worden geabstraheerd van de omstandigheid dat Max Verstappen niet zou hebben ingestemd met de commercial van Picnic. De hypothetisch bedongen vergoeding wordt beschouwd als de geleden schade.
- Er dient rekening te worden gehouden met de wijze waarop de publicatie op internet heeft plaatsgevonden, de timing daarvan en de beperkte duur van de publicatie op internet door Picnic. Ook dient rekening te worden gehouden met de omstandigheid dat van de zijde van Max Verstappen geen enkele inspanning is verleend aan de totstandkoming van de commercial van Picnic.
Schadevergoeding begroten
De rechtbank stelt nu voorop dat artikel 6:97 BW bepaalt dat de schade wordt begroot op de wijze die het meest met de aard ervan in overeenstemming is:
"Kan de omvang van de schade niet nauwkeurig worden vastgesteld dan wordt zijn geschat. Deze bepaling beoogt de rechter zo veel mogelijk vrijheid te bieden bij a) de begroting van de schade, b) de keuze op welke wijze de begroting moet plaatsvinden, c) de beantwoording van de vraag of de schade nauwkeurig kan worden vastgesteld en d) bij de schatting indien de schade niet nauwkeurig kan worden vastgesteld. Deze vrijheid van de rechter kan door de wet worden beperkt, maar daarvan is in het onderhavige geval geen sprake. In dit geval is sprake van schade die niet nauwkeurig kan worden vastgesteld en dus door de rechtbank dient te worden geschat."
Volgens de rechtbank dient Max Verstappen zo veel als mogelijk in de toestand te worden gebracht waarin hij zou hebben verkeerd indien hem wél om toestemming zou zijn gevraagd voor het gebruik van zijn portretrecht.
Viral gaan?
Volgens de rechter kan het Picnic niet worden verweten dat de commercial van Picnic viral is gegaan en nog altijd via diverse websites beschikbaar is: het is aan Max Verstappen om tegen het gebruik op internet van deze onrechtmatig geoordeelde commercial op te treden, mede in het kader van zijn schadebeperkingsplicht. Er vindt geen opslag plaats in verband met het feitelijk doorlopen van de reclame van Picnic, door het viral gaan en het nog altijd beschikbaar zijn van de commercial op internet.
Hoeveel vraagt Verstappen?
Picnic had betoogt dat de vordering van Max Verstappen zou moeten worden afgewezen omdat hij niet heeft bewezen hoeveel hij daadwerkelijk voor het gebruik van zijn portret als vergoeding had kunnen bedingen. De rechtbank oordeelt daarover dat dat niet valt vast te stellen. Echter, volgens de rechtbank mag zij - in het kader van artikel 6:97 BW - de door Max Verstappen geleden schade schatten aan de hand van alle omstandigheden van dit geval.
Schadevergoeding schatten
Bij de begroting van de schade houdt de rechtbank enerzijds rekening met wat volgens de in het geding gebrachte rapporten van marketingdeskundigen voor een dergelijke reclame-uiting als vergoeding zou kunnen bedingen. Ook weegt volgens de rechtbank mee dat Max Verstappen voor de medewerking aan een bedrijfsopening concreet een bedrag van € 100.000,00 heeft ontvangen. Anderzijds wordt rekening gehouden met de omstandigheid dat van de zijde van Max Verstappen geen enkele inspanning is verleend aan de totstandkoming van de commercial. Tevens is van belang dat Picnic naar voren heeft gebracht dat Max Verstappen voor zijn medewerking aan Jumboreclames volgens de publicatie in Metro ongeveer € 300.000,00 per jaar verdient, waarop Max Verstappen slechts naar voren heeft gebracht dat hij dit bedrag niet erkent. Ten slotte wegen alle omstandigheden van dit concrete geval mee waaronder ook de beperkte duur van publicatie door Picnic. In het licht hiervan begroot de rechtbank de vergoeding voor het onrechtmatige gebruik van het portretrecht van Max Verstappen voor commerciële doeleinden door Picnic schattenderwijs op € 150.000,00.
Conclusies
Bij mijn weten is dit het hoogste bedrag aan schadevergoeding dat ooit in Nederland is toegewezen wegens schending van portretrechten. Volgens de rechtbank mag zij daarbij schattenderwijs te werk gaan, zonder aan concrete schadeberekening te doen.
Joost Becker, advocaat internetrecht
