De Code is van toepassing op Nederlandse beursvennootschappen en bevat principes en best practice bepalingen voor de governance van beursvennootschappen en de verantwoording daarover richting aandeelhouders. De Code is gebaseerd op het "pas toe of leg uit" beginsel, indien een beursfonds een bepaalde bepaling uit de Code niet naleeft, dient zij hierover verantwoording af te leggen. De nalevingscijfers van de Code naderen de 100% en de Code is derhalve een belangrijke richtsnoer geworden voor aandeelhouders, bestuurders en commissarissen van Nederlandse beursfondsen.
De Commissie heeft in mei 2015 het verzoek gekregen om de Code te actualiseren. Zij heeft graag gehoor gegeven aan dit verzoek en heeft zich bij de herziening van de Code ten doel gesteld ontwikkelingen rondom actuele governance vraagstukken een plaats te geven in de Code. De Commissie zou graag zien dat er een reguliere herziening van de Code wordt geïntroduceerd, in die zin dat elke 3 jaar bekeken zal worden of de Code dient te worden geactualiseerd.
Het voorstel tot herziening betreft 7 thema’s:
- Meer focus op lange termijn waardecreatie. Recente misstanden bij vennootschappen waren in veel gevallen terug te voeren op een business model dat te veel gericht was op het behalen van korte termijn winsten. De lange termijn doelstellingen waren daarbij vaak uit het oog verloren. Het voorstel is dat de Code onder andere een bepaling zal bevatten waarin is uitgewerkt welke aspecten een rol spelen bij de strategie van de vennootschap, waaronder niet financiële aspecten. Vorenstaande moet bijdragen aan het zo concreet mogelijk formuleren van de strategie.
- Verstevigen van risicomanagement. Voor waardecreatie op lange termijn is een adequaat systeem voor risicobeheersing onmisbaar. De Commissie stelt voor in de herziene Code te verduidelijken wat een adequate risicobeheersing inhoudt en wie daarvoor in de vennootschapsrechtelijke verhoudingen verantwoordelijkheid draagt (interne auditor, bestuur, raad van commissarissen, auditcommissie). De verschillende fases van risicobeheersing, te weten het vaststellen van de zogenoemde risk appetite, implementatie en de evaluatie daarvan zullen worden benadrukt. Daarnaast zal de interne auditfunctie, onder verantwoordelijkheid van het bestuur, worden versterkt. Van belang om te melden is ook dat de in control statement zal worden uitgebreid in die zin dat ook niet financiële aspecten in acht dienen te worden genomen.
- Nieuwe accenten in effectief bestuur en toezicht. De Commissie wil de Code herzien met het oog op recente ontwikkelingen op het terrein van bestuur en toezicht. Een eerste ontwikkeling is dat commissarissen een meer vooraanstaande positie zouden moeten krijgen binnen de vennootschapsrechtelijke verhoudingen en de checks en balances binnen de vennootschap. Daarnaast acht de Commissie grotere bewustwording van commissarissen en bestuurders over de maatschappelijke context waarin zij opereren en mogelijke reputatieschade van belang. Er wordt voorts aandacht besteed aan de figuur van het executive committee die steeds vaker wordt ingesteld bij beursfondsen; het bestuur dat werkt met een executive committee dient rekening te houden met het systeem van de checks en balances en de raad van commissarissen dient specifieke aandacht te hebben voor de relatie tussen het bestuur en het executive committee. De Commissie stelt ook voor in de Code de best practice bepaling ten aanzien van diversiteit uit te breiden naar het bestuur. Met betrekking tot deskundigheid van bestuurders en commissarissen, wordt de huidige bepaling die ziet op de deskundigheid van commissarissen uitgebreid naar het bestuur. Voorts wordt voorgesteld op te nemen dat minimaal één commissaris over specifieke deskundigheid op het gebied van technologische innovatie en nieuwe businessmodellen beschikt.
Ook noem ik graag dat de Commissie voorstelt de bepaling inzake onafhankelijkheid van commissarissen aan te passen. Momenteel mag er op grond van de Code maximaal één commissaris afhankelijk zijn. Ingevolge het voorstel moet de meerderheid van de zetels in de raad van commissarissen worden bezet door onafhankelijke commissarissen. Het voorstel voor wijziging van deze bepaling vloeit voort uit de gedachte dat lange termijn waardecreatie gebaat is bij een betrokken aandeelhouder; met deze bepaling wordt ruimte gecreëerd voor (afhankelijke) "aandeelhouders-commissarissen". De Commissie stelt voorts voor de maximale benoemingstermijn van commissarissen te verkorten naar 8 jaar (maximaal 2 keer 4 jaar) in plaats van 12 jaar (maximaal 3 keer 4 jaar), omdat zij een periode van 12 jaar te lang vindt om met gepaste afstand toezicht te houden op het bestuur. Ten slotte noem ik graag dat de Commissie voorstelt een nieuwe bepaling in de Code te introduceren die inhoudt dat bij specifieke overnametransacties een speciale commissie bestaande uit leden van het bestuur en de raad van commissarissen wordt geïntroduceerd die de transactie voorbereidt. - Introductie van cultuur als expliciet onderdeel van corporate governance. De Commissie is van mening dat de Code nadrukkelijker aandacht moet besteden aan cultuur. In de Code zal onder andere worden opgenomen dat het bestuur en de raad van commissarissen een cultuur van openheid en aanspreekbaarheid binnen de vennootschap zullen stimuleren.
- Beloningen: opgeschoond en vereenvoudigd. Op basis van resultaten van het voorgaande monitoringrapport, heeft de Commissie geconcludeerd dat het introduceren van nieuwe en meer voorschriften in de huidige Code bij de laatste herziening niet het beoogde effect heeft gehad. Het voorstel van de Commissie is bij deze herziening af te stappen van details en de bepalingen inzake beloning terug te brengen tot de kern. Uitgangspunt is dat de beloning eenvoudig en transparant dient te zijn.
- Relatie met aandeelhouders. Gezien de discussies en ontwikkelingen die momenteel spelen ten aanzien van aandeelhoudersrechten, vindt de Commissie het te vroeg om bij deze herziening een ingrijpende wijziging aan te brengen in de huidige Code ten aanzien van de verhouding van de vennootschap met de aandeelhouders. De Commissie stelt nu alleen voor om de bepalingen inzake de aandeelhouders opnieuw in te delen op thema. Van belang om te noemen is dat de responstijd voor het bestuur van 180 dagen in geval van een agendaverzoek door een aandeelhouder, welk verzoek zou kunnen leiden tot een ingrijpende wijziging van de strategie van de vennootschap, gehandhaafd blijft en dat "wijziging van strategie" nader is gedefinieerd in die zin dat wordt aangesloten bij belangrijke veranderingen als bedoeld 2:107a Burgerlijk Wetboek.
- Verduidelijking van eisen aan de kwaliteit van uitleg. Er wordt onder andere voorgesteld een kader te schetsen voor goede uitleg indien wordt afgeweken van een best practice bepaling, om de kwaliteit van de uitleg te vergroten.
Alle belanghebbenden en geïnteresseerden kunnen tot 6 april 2016 op het voorstel van de Commissie reageren. De Vereniging van Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen (VEUO) en Eumedion hebben overwegend positief gereageerd op het voorstel tot herziening van de Code. De VEUO heeft wel benadrukt dat de code praktisch hanteerbaar moet blijven. 'Deze moet ook ruimte laten om rekening te houden met vaak snel wijzigende omstandigheden waarmee ondernemingen worden geconfronteerd', zo stelt de vereniging in een reactie. 'Zeker ook voor kleine en middelgrote ondernemingen kan de toenemende regelgeving een belemmering worden om via de beurs te groeien.' Eumedion heeft in een eerste reactie ook enkele bezwaren geuit ten aanzien van het voorstel tot het schrappen van bepalingen inzake beloningen en enkele voorstellen ten aanzien van de raad van commissarissen, die volgens Eumedion haaks staan op een van de belangrijkste voorwaarden voor het realiseren van lange termijn waardecreatie, te weten een sterke, deskundige en onafhankelijke raad van commissarissen.
